નવી દિલ્હી: દિલ્હી હાઈકોર્ટે લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીની ભારતીય નાગરિકતા રદ કરવાની માંગ પર નિર્ણય લેવા ગૃહ મંત્રાલયને આદેશ આપવાની માંગ કરતી અરજી પર સુનાવણી કરી. આ દરમિયાન અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરાયેલી અરજીનો રેકોર્ડ દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરવાની સૂચના આપવામાં આવી હતી. ચીફ જસ્ટિસ મનમોહનની અધ્યક્ષતાવાળી બેંચે કેસની આગામી સુનાવણી 6 ડિસેમ્બરે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
હકીકતમાં, હાઈકોર્ટે 9 ઓક્ટોબરે અરજીકર્તા અને બીજેપી નેતા સુબ્રમણ્યમ સ્વામીને અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના આદેશને દાખલ કરવા માટે સમય આપ્યો હતો. હાઈકોર્ટે 27 સપ્ટેમ્બરે કહ્યું હતું કે, જો આ મામલે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં સુનાવણી ચાલી રહી છે તો અમે તેની સુનાવણી કરી શકીએ નહીં. હાઈકોર્ટે એએસજી ચેતન શર્માને આદેશ આપ્યો હતો કે, તેઓ અલાહાબાદ હાઈકોર્ટમાં આ કેસ પર ચાલી રહેલી સુનાવણીનો સ્ટેટસ રિપોર્ટ કોર્ટને જણાવે.
હાઈકોર્ટે એએસજીને અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરાયેલી અરજીની નકલ પણ આપવા કહ્યું હતું. ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું હતું કે તેઓ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીની સ્ટેટસ રિપોર્ટ જોયા પછી જ સુનાવણી ચાલુ રાખશે, કારણ કે તેઓ ઈચ્છતા નથી કે દિલ્હી હાઈકોર્ટ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના અધિકારક્ષેત્રના મામલાની સુનાવણી કરે. આ પહેલા 20 ઓગસ્ટના રોજ હાઈકોર્ટની સિંગલ બેંચે અરજીને અન્ય બેંચમાં ટ્રાન્સફર કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
જસ્ટિસ સંજીવ નરુલાની બેન્ચે કહ્યું હતું કે, અરજદારો એ બતાવવામાં નિષ્ફળ રહ્યા છે કે આમાં કોઈ બંધારણીય અધિકાર છે. પરંતુ અરજદારનું કહેવું છે કે આમાં જાહેર હિતનો મુદ્દો સામેલ છે, તેથી આ અરજીની સુનાવણી જાહેર હિતની અરજીની સુનાવણી કરતી બેંચ દ્વારા કરવામાં આવશે. જે બાદ કોર્ટે કાર્યવાહક ચીફ જસ્ટિસની અધ્યક્ષતાવાળી બેંચને અરજી ટ્રાન્સફર કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
સુનાવણી દરમિયાન, સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ પોતે પોતાની દલીલો રજૂ કરતા કહ્યું હતું કે તેમણે 2019માં ગૃહ મંત્રાલયને પત્ર લખ્યો હતો કે બેકઓપ્સ લિમિટેડ 2003માં બ્રિટનમાં રજીસ્ટર થઈ હતી. રાહુલ ગાંધી એ કંપનીના ડિરેક્ટરોમાંના એક હતા. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કંપની દ્વારા 10 ઓક્ટોબર 2005 અને 31 ઓક્ટોબર 2006ના રોજ ફાઈલ કરવામાં આવેલા વાર્ષિક ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્નમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતા બ્રિટનની છે.
અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કંપની દ્વારા 17 ફેબ્રુઆરી 2009ના રોજ પોતાને વિસર્જન કરવા માટે દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીમાં રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતા બ્રિટનની હોવાનું જણાવવામાં આવ્યું છે. આમ કરવું એ બંધારણની કલમ 9 અને ભારતીય નાગરિકતા અધિનિયમનું ઉલ્લંઘન છે. કલમ 9 જણાવે છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ સ્વેચ્છાએ બીજા દેશની નાગરિકતા લે છે, તો તે ભારતનો નાગરિક રહી શકતો નથી.
કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે 29 એપ્રિલ, 2019 ના રોજ રાહુલ ગાંધીને પત્ર લખીને બે અઠવાડિયામાં આ અંગે સ્પષ્ટતા આપવા કહ્યું હતું, પરંતુ પાંચ વર્ષ કરતાં વધુ સમય પછી પણ કોઈ સ્પષ્ટતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, કોર્ટે આ અંગે નિર્ણય લેવા માટે ગૃહ મંત્રાલયને માર્ગદર્શિકા જારી કરવી જોઈએ.
