ETV Bharat / sukhibhava

World polio day: মাতৃ আৰু শিশুৰ এক সুস্থ ভৱিষ্যতৰ বাবে পালন বিশ্ব পলিঅ’ দিৱস

author img

By

Published : Oct 24, 2022, 1:03 AM IST

বিশ্বজুৰি পলিঅ’ নিৰ্মূল আৰু পলিঅ’ প্ৰতিষেধক সম্পৰ্কে জনসচেতনতা প্ৰচাৰ কৰাৰ উদ্দেশ্যে প্ৰতি বছৰে ২৪ অক্টোবৰত বিশ্ব পলিঅ’ দিৱস পালন কৰা হয় ।

World polio day 2022
মাতৃ আৰু শিশুৰ এক সুস্থ ভৱিষ্যতৰ বাবে পালন বিশ্ব পলিঅ’ দিৱস

ভাৰতক পলিঅ’ মুক্ত ৰাষ্ট্ৰ বুলি কোৱা হয়, কিন্তু বিশ্বৰ এনে কিছুমান দেশ আছে যি এতিয়াও এই জটিল ৰোগৰ পৰা সম্পূৰ্ণৰূপে মুক্তি পাবলৈ সক্ষম হোৱা নাই ৷ দশক দশক ধৰি বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা আৰু বিশ্বৰ প্ৰায় সকলো দেশৰ বহু চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী সংস্থাই, এই ৰোগ নিৰ্মূল কৰি প্ৰতিগৰাকী শিশুক এই ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা কৰাৰ লগতে, প্ৰতিগৰাকী শিশুৱে যাতে ভেকচিনৰ সুৰক্ষা লাভ কৰিব পাৰে, তাৰ বাবে বহু স্বাস্থ্য আৰু...সামাজিক সজাগতা কাৰ্যসূচী আৰু অভিযান অব্যাহত ৰাখিছে ।

এই অভিযানৰ দিশ নিৰ্দেশনা দিয়া আৰু পলিঅ’ নিৰ্মূলকৰণ আৰু পলিঅ’ প্ৰতিষেধক সম্পৰ্কে বিশ্ববাসীৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টি কৰাৰ উদ্দেশ্যে প্ৰতি বছৰে ২৪ অক্টোবৰত বিশ্ব পলিঅ’ দিৱস উদযাপন কৰা হয়(healthier future for mothers and children) । এইবাৰ “মাতৃ আৰু শিশুৰ বাবে সুস্থ ভৱিষ্যত” শীৰ্ষক বিষয়ত এই বিশেষ দিৱস উদযাপন কৰা হৈছে ।

ভাৰত চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টা

তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে ৩০ বছৰ পূৰ্বে ভাৰতত পলিঅ’ক এক সাধাৰণ ৰোগ হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল । কিন্তু ভাৰত চৰকাৰৰ পালছ পলিঅ’ অভিযানকে ধৰি বহু চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী সংস্থাৰ বিভিন্ন অভিযান আৰু প্ৰচেষ্টাৰ ফল হৈছে ২০১৪ চনৰ ২৭ মাৰ্চত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ভাৰতক পলিঅ’মুক্ত ঘোষণা কৰিছিল ।

ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৯৫ চনত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই বিশ্বজুৰি পলিঅ’ নিৰ্মূলকৰণৰ প্ৰচেষ্টাৰ ফলস্বৰূপে ভাৰতত "Pulse Polio Vaccination Program" আৰম্ভ কৰা হৈছিল । যাৰ অধীনত ৫ বছৰৰ তলৰ সকলো শিশুক প্ৰতি বছৰে ডিচেম্বৰ আৰু জানুৱাৰী মাহত দুটা ড’জ মৌখিক পলিঅ’ ভেকচিন দিয়া হৈছিল ।

ইউনিচেফ আৰু ৰটাৰী ইণ্টাৰনেশ্যনেলৰ দৰে সংগঠনেও ভাৰতৰ স্বাস্থ্য মন্ত্ৰালয় আৰু বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ সৈতে এই অভিযানত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে । এতিয়াও ভাৰত চৰকাৰৰ পালছ পলিঅ’ অভিযানৰ অধীনত শিশুসকলক ঘৰে ঘৰে পলিঅ’ৰ ড’জ দিয়া হৈছে ।

ইতিহাস

বিশ্ব পলিঅ’ দিৱসৰ ইতিহাসৰ কথা ক’বলৈ গ’লে এই দিৱস উদযাপন আৰম্ভ কৰিছিল ৰটাৰী ইণ্টাৰনেশ্যনেলে । এই দিৱস প্ৰতি বছৰে ২৪ অক্টোবৰত পলিঅ’ ভেকচিন আৱিষ্কাৰ কৰা বিজ্ঞানী জোনাছ ছালকৰ জন্মদিন উপলক্ষে পালন কৰা হয় । তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে ১৯৫৫ চনত জ’নাছ ছালক আৰু তেওঁৰ দলটোৱে পলিঅ’ ভেকচিন আৱিষ্কাৰ কৰিছিল ।

পলিঅ' কি ?

পলিঅ’ আচলতে এক সংক্ৰামক ৰোগ যিয়ে কেৱল অক্ষমতা সৃষ্টি কৰাই নহয় ই মাৰাত্মকও হ’ব পাৰে। পলিঅ’মাইলাইটিছ নামেৰেও জনাজাত এই সংক্ৰামক ভাইৰাছজনিত ৰোগত স্নায়ুবোৰ গুৰুতৰভাৱে প্ৰভাৱিত হয়, যাৰ ফলত মেৰুদণ্ডৰ হাড় আৰু মগজুৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে, লগতে পক্ষাঘাত আৰু উশাহ-নিশাহ লোৱাত অসুবিধা আদি সমস্যাৰ সৃষ্টি হয় । কেতিয়াবা মৃত্যুৰ মুখলৈও ঠেলি দিয়ে । ই বেছিকৈ ৫ বছৰৰ তলৰ শিশুৰ ক্ষেত্ৰত দেখা দিয়ে আৰু গোটেই জীৱন এই ৰোগত আক্ৰান্ত হয় ।

গতিকে পলিঅ’ প্ৰতিৰোধৰ বাবে ০ বছৰৰ পৰা ৫ বছৰ বয়সৰ শিশুক পলিঅ’ৰ ঔষধৰ মাত্ৰা দিয়াটো অতি প্ৰয়োজনীয় বুলি বিবেচিত হৈছে ।

পলিঅ’ৰ কাৰণসমূহৰ বিষয়ে ক’বলৈ গ’লে ইয়াৰ ভাইৰাছ দূষিত পানী, খাদ্য, সংক্ৰমিত মলৰ সংস্পৰ্শ, আক্ৰান্ত ব্যক্তিৰ হাঁচি আৰু ভাইৰাছত আক্ৰান্ত ব্যক্তিৰ প্ৰত্যক্ষ সংস্পৰ্শৰ জৰিয়তে বিয়পি পৰে । একে সময়তে এই ভাইৰাছৰ প্ৰভাৱত পৰাৰ পিছত প্ৰথম শিশুৱে মৃদু ফ্লুৰ লক্ষণ দেখা দিয়ে, যিবোৰ প্ৰায় ১০ দিনলৈকে দেখা দিয়ে । ইয়াৰ উপৰিও জ্বৰ, মূৰৰ বিষ, ভাগৰ, বমি, ডিঙিৰ বিষ, ডিঙিৰ বিষ, মাংসপেশীৰ দুৰ্বলতা, মেনিনজাইটিছ, হাত বা ভৰিৰ বিষ বা ক্ৰেম্প, কঁকালৰ বিষ আদি লক্ষণসমূহো দেখা পোৱা যায় ।

সাৱধানতাৰ প্ৰয়োজন

আমাৰ দেশক পলিঅ’মুক্ত দেশ বুলি কোৱা হ’লেও আগন্তুক প্ৰজন্মক এই জটিল ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা পাবলৈ নিৰন্তৰ প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন । সেইবাবেই আমাৰ দেশত শিশুসকলক তেওঁলোকৰ ঘৰ, অংগনবাড়ী কেন্দ্ৰ, ডিচপেনচাৰী, স্কুলকে ধৰি প্ৰতিটো সম্ভাৱ্য ওচৰৰ ঠাইত চৰকাৰে পলিঅ’ৰ ড’জ যোগান ধৰে ।

কেৱল পলিঅ’ই নহয় আন বহুতো জটিল ৰোগৰ পৰা শিশুক সুৰক্ষিত ৰাখিবলৈ তেওঁলোকক সম্পূৰ্ণ টিকাকৰণ কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । বিশেষকৈ পলিঅ’ প্ৰতিৰোধৰ বাবে সৰু ল’ৰা-ছোৱালীক উপযুক্ত সময়ত ভেকচিন আৰু নিয়মীয়াকৈ পলিঅ’ ঔষধৰ মাত্ৰা দিব লাগে । মন কৰিবলগীয়া যে, প্লাছ পলিঅ’ অভিযানৰ অধীনত শিশুক আইভিপি অনুসৰি চাৰিটাকৈ ড’জ দিয়া হয় । ইয়াত ২ মাহ, ৪ মাহ, ৬ৰ পৰা ১৮ মাহ, ৪ৰ পৰা ৬ বছৰত পলিঅ’ বুষ্টাৰ দিয়া হয় ।

লগতে পঢ়ক: Ayurveda Day 2022: 'হৰ দিন হৰ ঘৰ আয়ুৰ্বেদ' শীৰ্ষক থিমত পালন কৰা হ'ব আয়ুৰ্বেদ দিৱস ২০২২

ভাৰতক পলিঅ’ মুক্ত ৰাষ্ট্ৰ বুলি কোৱা হয়, কিন্তু বিশ্বৰ এনে কিছুমান দেশ আছে যি এতিয়াও এই জটিল ৰোগৰ পৰা সম্পূৰ্ণৰূপে মুক্তি পাবলৈ সক্ষম হোৱা নাই ৷ দশক দশক ধৰি বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা আৰু বিশ্বৰ প্ৰায় সকলো দেশৰ বহু চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী সংস্থাই, এই ৰোগ নিৰ্মূল কৰি প্ৰতিগৰাকী শিশুক এই ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা কৰাৰ লগতে, প্ৰতিগৰাকী শিশুৱে যাতে ভেকচিনৰ সুৰক্ষা লাভ কৰিব পাৰে, তাৰ বাবে বহু স্বাস্থ্য আৰু...সামাজিক সজাগতা কাৰ্যসূচী আৰু অভিযান অব্যাহত ৰাখিছে ।

এই অভিযানৰ দিশ নিৰ্দেশনা দিয়া আৰু পলিঅ’ নিৰ্মূলকৰণ আৰু পলিঅ’ প্ৰতিষেধক সম্পৰ্কে বিশ্ববাসীৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টি কৰাৰ উদ্দেশ্যে প্ৰতি বছৰে ২৪ অক্টোবৰত বিশ্ব পলিঅ’ দিৱস উদযাপন কৰা হয়(healthier future for mothers and children) । এইবাৰ “মাতৃ আৰু শিশুৰ বাবে সুস্থ ভৱিষ্যত” শীৰ্ষক বিষয়ত এই বিশেষ দিৱস উদযাপন কৰা হৈছে ।

ভাৰত চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টা

তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে ৩০ বছৰ পূৰ্বে ভাৰতত পলিঅ’ক এক সাধাৰণ ৰোগ হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল । কিন্তু ভাৰত চৰকাৰৰ পালছ পলিঅ’ অভিযানকে ধৰি বহু চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী সংস্থাৰ বিভিন্ন অভিযান আৰু প্ৰচেষ্টাৰ ফল হৈছে ২০১৪ চনৰ ২৭ মাৰ্চত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ভাৰতক পলিঅ’মুক্ত ঘোষণা কৰিছিল ।

ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৯৫ চনত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই বিশ্বজুৰি পলিঅ’ নিৰ্মূলকৰণৰ প্ৰচেষ্টাৰ ফলস্বৰূপে ভাৰতত "Pulse Polio Vaccination Program" আৰম্ভ কৰা হৈছিল । যাৰ অধীনত ৫ বছৰৰ তলৰ সকলো শিশুক প্ৰতি বছৰে ডিচেম্বৰ আৰু জানুৱাৰী মাহত দুটা ড’জ মৌখিক পলিঅ’ ভেকচিন দিয়া হৈছিল ।

ইউনিচেফ আৰু ৰটাৰী ইণ্টাৰনেশ্যনেলৰ দৰে সংগঠনেও ভাৰতৰ স্বাস্থ্য মন্ত্ৰালয় আৰু বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ সৈতে এই অভিযানত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে । এতিয়াও ভাৰত চৰকাৰৰ পালছ পলিঅ’ অভিযানৰ অধীনত শিশুসকলক ঘৰে ঘৰে পলিঅ’ৰ ড’জ দিয়া হৈছে ।

ইতিহাস

বিশ্ব পলিঅ’ দিৱসৰ ইতিহাসৰ কথা ক’বলৈ গ’লে এই দিৱস উদযাপন আৰম্ভ কৰিছিল ৰটাৰী ইণ্টাৰনেশ্যনেলে । এই দিৱস প্ৰতি বছৰে ২৪ অক্টোবৰত পলিঅ’ ভেকচিন আৱিষ্কাৰ কৰা বিজ্ঞানী জোনাছ ছালকৰ জন্মদিন উপলক্ষে পালন কৰা হয় । তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে ১৯৫৫ চনত জ’নাছ ছালক আৰু তেওঁৰ দলটোৱে পলিঅ’ ভেকচিন আৱিষ্কাৰ কৰিছিল ।

পলিঅ' কি ?

পলিঅ’ আচলতে এক সংক্ৰামক ৰোগ যিয়ে কেৱল অক্ষমতা সৃষ্টি কৰাই নহয় ই মাৰাত্মকও হ’ব পাৰে। পলিঅ’মাইলাইটিছ নামেৰেও জনাজাত এই সংক্ৰামক ভাইৰাছজনিত ৰোগত স্নায়ুবোৰ গুৰুতৰভাৱে প্ৰভাৱিত হয়, যাৰ ফলত মেৰুদণ্ডৰ হাড় আৰু মগজুৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে, লগতে পক্ষাঘাত আৰু উশাহ-নিশাহ লোৱাত অসুবিধা আদি সমস্যাৰ সৃষ্টি হয় । কেতিয়াবা মৃত্যুৰ মুখলৈও ঠেলি দিয়ে । ই বেছিকৈ ৫ বছৰৰ তলৰ শিশুৰ ক্ষেত্ৰত দেখা দিয়ে আৰু গোটেই জীৱন এই ৰোগত আক্ৰান্ত হয় ।

গতিকে পলিঅ’ প্ৰতিৰোধৰ বাবে ০ বছৰৰ পৰা ৫ বছৰ বয়সৰ শিশুক পলিঅ’ৰ ঔষধৰ মাত্ৰা দিয়াটো অতি প্ৰয়োজনীয় বুলি বিবেচিত হৈছে ।

পলিঅ’ৰ কাৰণসমূহৰ বিষয়ে ক’বলৈ গ’লে ইয়াৰ ভাইৰাছ দূষিত পানী, খাদ্য, সংক্ৰমিত মলৰ সংস্পৰ্শ, আক্ৰান্ত ব্যক্তিৰ হাঁচি আৰু ভাইৰাছত আক্ৰান্ত ব্যক্তিৰ প্ৰত্যক্ষ সংস্পৰ্শৰ জৰিয়তে বিয়পি পৰে । একে সময়তে এই ভাইৰাছৰ প্ৰভাৱত পৰাৰ পিছত প্ৰথম শিশুৱে মৃদু ফ্লুৰ লক্ষণ দেখা দিয়ে, যিবোৰ প্ৰায় ১০ দিনলৈকে দেখা দিয়ে । ইয়াৰ উপৰিও জ্বৰ, মূৰৰ বিষ, ভাগৰ, বমি, ডিঙিৰ বিষ, ডিঙিৰ বিষ, মাংসপেশীৰ দুৰ্বলতা, মেনিনজাইটিছ, হাত বা ভৰিৰ বিষ বা ক্ৰেম্প, কঁকালৰ বিষ আদি লক্ষণসমূহো দেখা পোৱা যায় ।

সাৱধানতাৰ প্ৰয়োজন

আমাৰ দেশক পলিঅ’মুক্ত দেশ বুলি কোৱা হ’লেও আগন্তুক প্ৰজন্মক এই জটিল ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা পাবলৈ নিৰন্তৰ প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন । সেইবাবেই আমাৰ দেশত শিশুসকলক তেওঁলোকৰ ঘৰ, অংগনবাড়ী কেন্দ্ৰ, ডিচপেনচাৰী, স্কুলকে ধৰি প্ৰতিটো সম্ভাৱ্য ওচৰৰ ঠাইত চৰকাৰে পলিঅ’ৰ ড’জ যোগান ধৰে ।

কেৱল পলিঅ’ই নহয় আন বহুতো জটিল ৰোগৰ পৰা শিশুক সুৰক্ষিত ৰাখিবলৈ তেওঁলোকক সম্পূৰ্ণ টিকাকৰণ কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । বিশেষকৈ পলিঅ’ প্ৰতিৰোধৰ বাবে সৰু ল’ৰা-ছোৱালীক উপযুক্ত সময়ত ভেকচিন আৰু নিয়মীয়াকৈ পলিঅ’ ঔষধৰ মাত্ৰা দিব লাগে । মন কৰিবলগীয়া যে, প্লাছ পলিঅ’ অভিযানৰ অধীনত শিশুক আইভিপি অনুসৰি চাৰিটাকৈ ড’জ দিয়া হয় । ইয়াত ২ মাহ, ৪ মাহ, ৬ৰ পৰা ১৮ মাহ, ৪ৰ পৰা ৬ বছৰত পলিঅ’ বুষ্টাৰ দিয়া হয় ।

লগতে পঢ়ক: Ayurveda Day 2022: 'হৰ দিন হৰ ঘৰ আয়ুৰ্বেদ' শীৰ্ষক থিমত পালন কৰা হ'ব আয়ুৰ্বেদ দিৱস ২০২২

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.