ETV Bharat / sukhibhava

হাৰ্ট এটেকৰ পৰা ৰক্ষা পৰা লোকৰ মানসিক স্বাস্থ্যৰ অৱনতিৰ সম্ভাৱনা

author img

By

Published : Mar 24, 2022, 4:35 PM IST

Updated : Mar 26, 2022, 9:41 AM IST

হাৰ্ট এটেক(heart attack) অৰ্থাৎ হৃদস্পন্দন বন্ধ হোৱা লোকসকলৰ হ'ব পাৰে মানসিক অৱনতি । এক অধ্য়য়ন সুত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে এই ভয়ংকৰ তথ্য । প্ৰকাশিত তথ্য অনুসৰি হাৰ্ট এটেকৰ পৰা বাছি অহা ৩ জনৰ ভিতৰত প্ৰতি এজন লোকৰ ক্ষেত্ৰত পাছৰ সময়ছোৱাত মানসিক অৱনতি দেখা পোৱা গৈছে ।

Survivors of heart attack might be at greater mental decline risk
হাৰ্ট এটেকৰ পৰা বাচি যোৱা লোকৰ হ'ব পাৰে মানসিক অৱনতি

আমেৰিকান কলেজ অফ কাৰ্ডিঅ'লজীৰ(American College of Cardiology) ৭১ সংখ্যক বাৰ্ষিক বৈজ্ঞানিক অধিৱেশনত হৃদযন্ত্ৰৰ লগত মগজুৰ সম্পৰ্ক আৰু কিদৰে প্ৰভাৱিত কৰে তাৰ ওপৰত কৰা এক গৱেষণাত পোহৰলৈ আহিছে এক ভয়ংকৰ তথ্য । হাৰ্ট এটেক(heart attack) হোৱা ৰোগীসকলৰ পাছৰ পৰ্যায়ত মানসিক অৱনতি ঘটাৰ তথ্য প্ৰকাশ পাইছে গৱেষণাত ।

পোলেণ্ডৰ পোজনানৰ জে ষ্ট্ৰুজ হাস্পটালৰ(J. Strus Hospital in Poznan) হৃদৰোগ বিশেষজ্ঞ আৰু অধ্যয়ণটোৰ মুখ্য লেখিকা জামিনিকা কাস্প্ৰজাকে কয় যে মায়োকাৰ্ডিয়েল ইনফাৰ্কচনৰ ফলত চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা ৰোগীসকলৰ মাজত তেওঁলোকে আগতে নিৰ্ণয় নোহোৱা জ্ঞানগত বিকাৰৰ এক উচ্চ প্ৰচলন দেখা পাইছিল । এই বিকাৰ অস্থায়ী আৰু স্থায়ী দুয়োধৰণৰ হ'ব পাৰে, আৰু কিছুমান ৰোগীৰ কেইবামাহৰ পিছত বিকলাঙ্গ হয় ।

অধ্যয়নটোৱে পোলেণ্ডৰ পোজনানত হৃদআক্ৰমণৰ বাবে চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা ২২০ জন ৰোগীৰ মানসিক কাৰ্যকলাপ মূল্যায়ন কৰিছিল । ৰোগীসকলক তেওঁলোকৰ হাৰ্ট এটেকৰ(heart attack) কেইদিনমান পিছত দুটা জ্ঞানীয় মূল্যায়ন কৰিছিল, আৰু তাৰ পিছত, ছয় মাহ পিছত পৰীক্ষাবোৰ পুনৰাবৃত্তি কৰিছিল । ৰোগীসকলক দুটাকৈ পৰীক্ষা কৰোৱা হৈছিল , মিনি-মেন্টাল ষ্টেট পৰীক্ষা আৰু ঘড়ী অংকন পৰীক্ষা । যি এজন ব্যক্তিৰ চিন্তা, স্মৃতি শক্তি আৰু মৌলিক কাম বোৰ সম্পাদন কৰাৰ সামৰ্থ্য মূল্যায়ন কৰে আৰু সাধাৰণতে ডিমেনচিয়াৰ লক্ষণ চিনাক্ত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।

সামগ্ৰিকভাৱে পৰীক্ষাবোৰে দেখুৱাইছিল যে প্ৰায় ৫০ শতাংশ ৰোগীৰ দুয়োটা সময়তে স্বাভাৱিক জ্ঞানীয় কাৰ্যকলাপ আছিল । আনহাতে বাকী অৰ্ধাংশৰ কিছু জ্ঞানগত বিকাৰ আছিল । প্ৰায় ৩৫-৪০ শতাংশ ৰোগীয়ে তেওঁলোকৰ হাৰ্ট এটেকৰ পাছত প্ৰথম দিনত জ্ঞানগত বিকাৰ দেখুৱাইছিল । আনহাতে ২৭-৩৩ শতাংশৰ ছয় মাহ পিছত বিকাৰ দেখুৱাইছিল । হাৰ্ট এটেকৰ অলপ পিছতে কিছু জ্ঞানগত বিকাৰ হোৱা ৰোগীসকলৰ ভিতৰত, প্ৰায় আধা ক্ষেত্ৰত বিকলাঙ্গতা অস্থায়ী আৰু বাকী অৰ্ধাংশৰ বাবে স্থায়ী আছিল । প্ৰতি ৯ জনৰোগীৰ ভিতৰত প্ৰায় ১ জনৰ হাৰট এটেকৰ অলপ পিছতে স্বাভাৱিক জ্ঞানীয় কাৰ্যকলাপ হৈছিল কিন্তু ছয় মাহপিছত তেওঁলোকৰ মানসিক শক্তি হ্ৰাস হোৱা দেখা গৈছিল ।

জ্ঞানীয় ঘাটিয়ে এজন ব্যক্তিৰ জীৱনৰ মানদণ্ডপ্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে আৰু দ্বিতীয় হাৰ্ট এটেক প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰাৰ উদ্দেশ্যে চিকিৎসা আৰু জীৱনশৈলীৰ পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে খাপ খাই থকাটো অধিক প্ৰত্যাহ্বানজনক কৰি তুলিব পাৰে । সেয়েহে, কাস্প্ৰজাকে কৈছিল যে হৃদৰোগ বিশেষজ্ঞসকলে মানসিক অৱনতিৰ লক্ষণৰ বাবে সতৰ্ক হোৱাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ । জ্ঞানীয় ঘাটি, যেনে স্মৃতিশক্তি হ্ৰাস হোৱা বা প্ৰিয়জনক চিনাক্ত কৰিব নোৱাৰা, ৰোগীসকলৰ বাবে তেওঁলোকৰ কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ ৰোগতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ হ'ব পাৰে । তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ ৰোগীসকলক তেওঁলোকৰ কাৰ্যকলাপৰ পৰিৱৰ্তন চিনাক্ত কৰিবলৈ নিয়মীয়াকৈ নিৰীক্ষণ কৰিব লাগিব, কেৱল হৃদযন্ত্ৰতে নহয়, মগজুতো ।

অধ্যয়নত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ কোনো এজনৰ হাৰ্ট এটেকৰ আগতে ডিমেনচিয়া বা জ্ঞানগত বিকাৰৰ ইতিহাস নাছিল । যদিও গৱেষকসকলে তেওঁলোকে লক্ষ্য কৰা মানসিক অৱনতিৰ কাৰণবোৰ চিনাক্ত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা নাছিল । কাস্প্ৰজাকে পৰামৰ্শ দিছিল যে অস্থায়ী প্ৰভাৱ বনাম স্থায়ী ৰ ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন চালক কামত থাকিব পাৰে । উদাহৰণ স্বৰূপে, হাৰ্ট এটেকৰ সময়ত মানসিক চাপ আৰু টোপনিৰ ব্যাঘাতে অস্থায়ী ঘাটিত অৰিহণা যোগাব পাৰে, আনহাতে স্থায়ী প্ৰভাৱবোৰে স্নায়ুবিকাৰ বা মগজুৰ ক্ষতি সূচিত কৰিব পাৰে ।

অধ্যয়নত অংশগ্ৰহণকাৰীসকল তুলনামূলকভাৱে কম বয়সীয়া, গড় হিচাপত ৬০ বছৰ বয়সৰ হোৱাৰ বাবে, কাস্প্ৰজাকে কৈছিল যে কেৱল বয়স-সম্পৰ্কীয় স্বাভাৱিক হ্ৰাসৰ ফলত ৰোগীৰ জ্ঞানগত বিকাৰৰ উচ্চ হাৰ ব্যাখ্যা হোৱাৰ সম্ভাৱনা নাই । অৱশ্যে, বয়সই প্ৰভাৱবোৰ বঢ়াব পাৰে । যিসকল ৰোগী ডাঙৰ আছিল আৰু তেজৰ মাৰ্কাৰ থকা সকলে অধিক গুৰুতৰ কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ ৰোগৰ পৰিচায়ক আছিল তেওঁলোকে স্থায়ী জ্ঞানগত বিকাৰ প্ৰদৰ্শন কৰাৰ সম্ভাৱনা অধিক আছিল ।

গৱেষকসকলে বৰ্তমান হৃদআক্ৰমণৰ পিছত জ্ঞানীয় প্ৰৱণতা আৰু এই প্ৰভাৱবোৰত অৰিহণা যোগোৱা চালকসকলৰ অধিক অনুসন্ধান কৰিবলৈ এক ডাঙৰ অনুসৰণ অধ্যয়নৰ তথ্য বিশ্লেষণ কৰি আছে । দলটোৱে এক অধিক দক্ষ মূল্যায়ন সঁজুলি বিকশিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে যাক হৃদৰোগ বিশেষজ্ঞসকলে নিয়মীয়া অনুসৰণ সাক্ষাতৰ সময়ত জ্ঞানীয় ঘাটিৰ বাবে পৰীক্ষা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে ।

লগতে পঢ়ক: Healthy benefits of curry leaves: স্বাস্থ্যৰ বাবে উপকাৰী গুণেৰে পৰিপূৰ্ণ নৰসিংহ পাত

আমেৰিকান কলেজ অফ কাৰ্ডিঅ'লজীৰ(American College of Cardiology) ৭১ সংখ্যক বাৰ্ষিক বৈজ্ঞানিক অধিৱেশনত হৃদযন্ত্ৰৰ লগত মগজুৰ সম্পৰ্ক আৰু কিদৰে প্ৰভাৱিত কৰে তাৰ ওপৰত কৰা এক গৱেষণাত পোহৰলৈ আহিছে এক ভয়ংকৰ তথ্য । হাৰ্ট এটেক(heart attack) হোৱা ৰোগীসকলৰ পাছৰ পৰ্যায়ত মানসিক অৱনতি ঘটাৰ তথ্য প্ৰকাশ পাইছে গৱেষণাত ।

পোলেণ্ডৰ পোজনানৰ জে ষ্ট্ৰুজ হাস্পটালৰ(J. Strus Hospital in Poznan) হৃদৰোগ বিশেষজ্ঞ আৰু অধ্যয়ণটোৰ মুখ্য লেখিকা জামিনিকা কাস্প্ৰজাকে কয় যে মায়োকাৰ্ডিয়েল ইনফাৰ্কচনৰ ফলত চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা ৰোগীসকলৰ মাজত তেওঁলোকে আগতে নিৰ্ণয় নোহোৱা জ্ঞানগত বিকাৰৰ এক উচ্চ প্ৰচলন দেখা পাইছিল । এই বিকাৰ অস্থায়ী আৰু স্থায়ী দুয়োধৰণৰ হ'ব পাৰে, আৰু কিছুমান ৰোগীৰ কেইবামাহৰ পিছত বিকলাঙ্গ হয় ।

অধ্যয়নটোৱে পোলেণ্ডৰ পোজনানত হৃদআক্ৰমণৰ বাবে চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা ২২০ জন ৰোগীৰ মানসিক কাৰ্যকলাপ মূল্যায়ন কৰিছিল । ৰোগীসকলক তেওঁলোকৰ হাৰ্ট এটেকৰ(heart attack) কেইদিনমান পিছত দুটা জ্ঞানীয় মূল্যায়ন কৰিছিল, আৰু তাৰ পিছত, ছয় মাহ পিছত পৰীক্ষাবোৰ পুনৰাবৃত্তি কৰিছিল । ৰোগীসকলক দুটাকৈ পৰীক্ষা কৰোৱা হৈছিল , মিনি-মেন্টাল ষ্টেট পৰীক্ষা আৰু ঘড়ী অংকন পৰীক্ষা । যি এজন ব্যক্তিৰ চিন্তা, স্মৃতি শক্তি আৰু মৌলিক কাম বোৰ সম্পাদন কৰাৰ সামৰ্থ্য মূল্যায়ন কৰে আৰু সাধাৰণতে ডিমেনচিয়াৰ লক্ষণ চিনাক্ত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।

সামগ্ৰিকভাৱে পৰীক্ষাবোৰে দেখুৱাইছিল যে প্ৰায় ৫০ শতাংশ ৰোগীৰ দুয়োটা সময়তে স্বাভাৱিক জ্ঞানীয় কাৰ্যকলাপ আছিল । আনহাতে বাকী অৰ্ধাংশৰ কিছু জ্ঞানগত বিকাৰ আছিল । প্ৰায় ৩৫-৪০ শতাংশ ৰোগীয়ে তেওঁলোকৰ হাৰ্ট এটেকৰ পাছত প্ৰথম দিনত জ্ঞানগত বিকাৰ দেখুৱাইছিল । আনহাতে ২৭-৩৩ শতাংশৰ ছয় মাহ পিছত বিকাৰ দেখুৱাইছিল । হাৰ্ট এটেকৰ অলপ পিছতে কিছু জ্ঞানগত বিকাৰ হোৱা ৰোগীসকলৰ ভিতৰত, প্ৰায় আধা ক্ষেত্ৰত বিকলাঙ্গতা অস্থায়ী আৰু বাকী অৰ্ধাংশৰ বাবে স্থায়ী আছিল । প্ৰতি ৯ জনৰোগীৰ ভিতৰত প্ৰায় ১ জনৰ হাৰট এটেকৰ অলপ পিছতে স্বাভাৱিক জ্ঞানীয় কাৰ্যকলাপ হৈছিল কিন্তু ছয় মাহপিছত তেওঁলোকৰ মানসিক শক্তি হ্ৰাস হোৱা দেখা গৈছিল ।

জ্ঞানীয় ঘাটিয়ে এজন ব্যক্তিৰ জীৱনৰ মানদণ্ডপ্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে আৰু দ্বিতীয় হাৰ্ট এটেক প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰাৰ উদ্দেশ্যে চিকিৎসা আৰু জীৱনশৈলীৰ পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে খাপ খাই থকাটো অধিক প্ৰত্যাহ্বানজনক কৰি তুলিব পাৰে । সেয়েহে, কাস্প্ৰজাকে কৈছিল যে হৃদৰোগ বিশেষজ্ঞসকলে মানসিক অৱনতিৰ লক্ষণৰ বাবে সতৰ্ক হোৱাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ । জ্ঞানীয় ঘাটি, যেনে স্মৃতিশক্তি হ্ৰাস হোৱা বা প্ৰিয়জনক চিনাক্ত কৰিব নোৱাৰা, ৰোগীসকলৰ বাবে তেওঁলোকৰ কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ ৰোগতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ হ'ব পাৰে । তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ ৰোগীসকলক তেওঁলোকৰ কাৰ্যকলাপৰ পৰিৱৰ্তন চিনাক্ত কৰিবলৈ নিয়মীয়াকৈ নিৰীক্ষণ কৰিব লাগিব, কেৱল হৃদযন্ত্ৰতে নহয়, মগজুতো ।

অধ্যয়নত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ কোনো এজনৰ হাৰ্ট এটেকৰ আগতে ডিমেনচিয়া বা জ্ঞানগত বিকাৰৰ ইতিহাস নাছিল । যদিও গৱেষকসকলে তেওঁলোকে লক্ষ্য কৰা মানসিক অৱনতিৰ কাৰণবোৰ চিনাক্ত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা নাছিল । কাস্প্ৰজাকে পৰামৰ্শ দিছিল যে অস্থায়ী প্ৰভাৱ বনাম স্থায়ী ৰ ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন চালক কামত থাকিব পাৰে । উদাহৰণ স্বৰূপে, হাৰ্ট এটেকৰ সময়ত মানসিক চাপ আৰু টোপনিৰ ব্যাঘাতে অস্থায়ী ঘাটিত অৰিহণা যোগাব পাৰে, আনহাতে স্থায়ী প্ৰভাৱবোৰে স্নায়ুবিকাৰ বা মগজুৰ ক্ষতি সূচিত কৰিব পাৰে ।

অধ্যয়নত অংশগ্ৰহণকাৰীসকল তুলনামূলকভাৱে কম বয়সীয়া, গড় হিচাপত ৬০ বছৰ বয়সৰ হোৱাৰ বাবে, কাস্প্ৰজাকে কৈছিল যে কেৱল বয়স-সম্পৰ্কীয় স্বাভাৱিক হ্ৰাসৰ ফলত ৰোগীৰ জ্ঞানগত বিকাৰৰ উচ্চ হাৰ ব্যাখ্যা হোৱাৰ সম্ভাৱনা নাই । অৱশ্যে, বয়সই প্ৰভাৱবোৰ বঢ়াব পাৰে । যিসকল ৰোগী ডাঙৰ আছিল আৰু তেজৰ মাৰ্কাৰ থকা সকলে অধিক গুৰুতৰ কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ ৰোগৰ পৰিচায়ক আছিল তেওঁলোকে স্থায়ী জ্ঞানগত বিকাৰ প্ৰদৰ্শন কৰাৰ সম্ভাৱনা অধিক আছিল ।

গৱেষকসকলে বৰ্তমান হৃদআক্ৰমণৰ পিছত জ্ঞানীয় প্ৰৱণতা আৰু এই প্ৰভাৱবোৰত অৰিহণা যোগোৱা চালকসকলৰ অধিক অনুসন্ধান কৰিবলৈ এক ডাঙৰ অনুসৰণ অধ্যয়নৰ তথ্য বিশ্লেষণ কৰি আছে । দলটোৱে এক অধিক দক্ষ মূল্যায়ন সঁজুলি বিকশিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে যাক হৃদৰোগ বিশেষজ্ঞসকলে নিয়মীয়া অনুসৰণ সাক্ষাতৰ সময়ত জ্ঞানীয় ঘাটিৰ বাবে পৰীক্ষা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে ।

লগতে পঢ়ক: Healthy benefits of curry leaves: স্বাস্থ্যৰ বাবে উপকাৰী গুণেৰে পৰিপূৰ্ণ নৰসিংহ পাত

Last Updated : Mar 26, 2022, 9:41 AM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.