বিজ্ঞানৰ জগতখনে কৰিছে এক নতুন আৱিস্কাৰ । বিজ্ঞানীসকলে এতিয়া এনে এবিধ মহ প্ৰস্তুত কৰিছে যিয়ে আপোনাক কামুৰিব কিন্তু মেলেৰিয়াৰ সৃষ্টি নকৰে(scientists engineered mosquitoes that cannot spread malaria) । মেলেৰিয়া প্ৰতিৰোধৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে উদ্ভাৱন কৰিছে এই নতুন পদ্ধতি ৷
লণ্ডনৰ ইম্পেৰিয়েল কলেজৰ ট্ৰেন্সমিছন: জিৰ’ নামৰ গৱেষকৰ এটা দলে এই অধ্যয়ন চলাইছিল । এই গৱেষণাৰ ফলাফল ছায়েন্স এডভান্সেছ জাৰ্নেলত প্ৰকাশ পাইছে । জিনীয়ভাৱে পৰিৱৰ্তিত মহৰ আন্ত্ৰিক অংশত মেলেৰিয়া(Malaria) সৃষ্টিকাৰী পৰজীৱীৰ বৃদ্ধি লেহেমীয়া কৰাৰ ক্ষমতা থাকে, যিটো উদ্ভাৱনে মানুহলৈ ৰোগ সংক্ৰমণ ৰোধ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে ।
বিশ্বৰ প্ৰায় অৰ্ধ শতাধিক লোকৰ জীৱনলৈ বিপদ কঢ়িয়াই অনা মেলেৰিয়াৰ বিধ্বংসী প্ৰভাৱ ৰোধৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে এই নতুন পদ্ধতিটোৰ উদ্ভৱ কৰিছিল আৰু এই পৰজীৱীৰ বৃদ্ধি ৰোধ কৰাৰ আশাত(Engineered mosquitoes) । এই নতুন গৱেষণাটোৰ বিষয়ে ভালদৰে জানো আহক ।
গৱেষণা কেনেকৈ কৰা হৈছিল ?
বিল গেটছ আৰু মেলিণ্ডা গেটছ ফাউণ্ডেশ্যনৰ ইনষ্টিটিউট ফৰ ডিজিজ মডেলিঙৰ গৱেষকসকলে এনে এটা মডেল প্ৰস্তুত কৰিছে যিয়ে আফ্ৰিকাৰ বিভিন্ন পৰিৱেশত ব্যৱহাৰ কৰিলে এনে পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱৰ মূল্যায়ন কৰিব পাৰে । তেওঁলোকে দেখিলে যে য’ত সংক্ৰমণ অধিক হয় তাতো এই পৰিৱৰ্তন ফলপ্ৰসূ হ’ব পাৰে ।
টিম ট্ৰেন্সমিছন: বৰ্তমানৰ ‘জিন ড্ৰাইভ’ প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি engineered মহ যিয়ে ডিজাইনৰ পৰিৱৰ্তন কৰি মেলেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ বিয়পিব আৰু ভয়ংকৰভাৱে হ্ৰাস কৰিব ।
অধ্যয়নৰ সহ-মুখ্য লেখক অধ্যাপক জৰ্জ ক্রিষ্টোফাইডেছে কয় যে, জিন ড্ৰাইভ ইমানেই শক্তিশালী অস্ত্ৰ যে ড্ৰাগছ, ভেকচিন আৰু মহ নিয়ন্ত্ৰণৰ সৈতে মিলি ই মেলেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ ৰোধ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু মানুহৰ জীৱন ৰক্ষা কৰিব পাৰে ।
তাঞ্জানিয়াৰ অংশীদাৰসকলৰ সৈতে দলটোৱে জিনীয়ভাৱে পৰিৱৰ্তিত মহ সৃষ্টি আৰু চম্ভালিবলৈ আৰু প্ৰথম পৰীক্ষাৰ কিছুমান কৰিবলৈ এটা সুবিধা স্থাপন কৰে । ইয়াৰ ভিতৰত স্থানীয়ভাৱে আক্ৰান্ত স্কুলীয়া শিশুৰ পৰা পৰজীৱী সংগ্ৰহ কৰাও অন্তৰ্ভুক্ত যাতে সংশোধনটোৱে সংশ্লিষ্ট সম্প্ৰদায়ত চলাচল কৰা পৰজীৱীৰ বিৰুদ্ধে কাম কৰে । দলটোৱে বৰ্তমান ক্ষেত্ৰ পৰীক্ষা চলোৱাৰ লক্ষ্য লৈছে, কিন্তু বাস্তৱ জগতৰ পৰীক্ষাৰ বাবে কাৰ্যকৰী কৰাৰ পূৰ্বে নতুন পৰিৱৰ্তনটোৰ সুৰক্ষাৰ বিষয়ে ভালদৰে পৰীক্ষা কৰিব ।
ই কেনেকৈ কাম কৰিব ?
মেলেৰিয়াৰ এই বীজাণুবোৰ এজন ৰোগীৰ দেহৰ পৰা এজন সুস্থ মানুহৰ দেহলৈ এবিধ বিশেষ মহৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হয় । সকলো ধৰণৰ মহে মেলেৰিয়া বিয়পাৱ নোৱাৰে। এই বীজাণুৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত মাইকী এন'ফিলিচ মহৰ লালটি গ্ৰন্থিত মেলেৰিয়া বীজাণুবোৰ থাকে আৰু এনে মহে কামুৰিলেহে ৰোগ সংক্ৰমিত হয় ।
(অণুবীক্ষণ যন্ত্ৰৰ সহায়ত মেলেৰিয়াৰ বীজাণুবোৰ চাব পৰা যায় ) এই বীজাণুবোৰে জীৱনৰ এছোৱা মানুহৰ গাত আৰু এছোৱা মহৰ গাত কটায়। যেতিয়া এজনী মাইকী এন'ফিলিছ মহে এজন মেলেৰিয়া ৰোগীক কামোৰে তেতিয়া ই মানুহজনৰ তেজৰ লগতে মেলেৰিয়াৰ বীজাণুবোৰো নিজৰ দেহত সুমুৱাই লয়। যেতিয়া এই বীজাণুবোৰ মহৰ পেটত সোমায় তাৰ ১০-১২ দিনৰ পাছত ই ৰোগ সংক্ৰমিত কৰিব পৰা হয় ।
এনে ৰোগ বিয়পাব পৰা মহে এজন সুস্থ মানুহক কামুৰিলে মেলেৰিয়াৰ বীজাণুবোৰ মানুহজনৰ দেহত প্ৰৱেশ কৰে । তেনে ক্ষেত্ৰত মানুহজন দুসপ্তাহৰ পৰা তিনি সপ্তাহৰ ভিতৰত মেলেৰিয়াত আক্ৰান্ত হয় । এজন মেলেৰিয়া ৰোগীৰ পৰাই বহুজনলৈ এই ৰোগ বিয়পিব পাৰে ।
সেয়ে বিজ্ঞানী সকলে উদ্ভৱ কৰা এই engineered মহবোৰে এনে যৌগ উৎপন্ন কৰে যিয়ে মেলেৰিয়া সৃষ্টিকাৰী পৰজীৱীবোৰৰ বৃদ্ধিত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে, যিবোৰ মহৰ লালতিগ্ৰন্থিবোৰত উপনীত হোৱাৰ সম্ভাৱনা কম হৈ পৰে আৰু মহবোৰৰ মৃত্যুৰ আগতেই কামোৰতে বিয়পি পৰাৰ সম্ভাৱনা থাকে ।
পৰীক্ষাগাৰৰ পৰিস্থিতিত এই কৌশলটো মেলেৰিয়াৰ সংক্ৰমণৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰাত এক অপৰিহাৰ্য আহিলা হিচাপে প্ৰমাণিত হয় । যদি বাস্তৱ জগতৰ পৰিৱেশত নিৰাপদ আৰু ফলপ্ৰসূ বুলি প্ৰমাণিত হয়, তেন্তে ই মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ এক শক্তিশালী নতুন আহিলা আগবঢ়াব পাৰে ।
ট্ৰেন্সমিছনৰ গৱেষক: জিৰ’ৰ দলটোৱে উপ-চাহাৰা আফ্ৰিকাৰ মূল মেলেৰিয়া বহনকাৰী প্ৰজাতিৰ মহৰ এনোফিলিছ গাম্বিয়াক জিনীয়ভাৱে পৰিৱৰ্তন কৰি এনেদৰে তেজ খালে মহটোৱে আন্ত্ৰিক অংশত এন্টিমাইক্ৰ’বিয়াল পেপটাইড উৎপন্ন কৰে । যেতিয়ালৈকে পৰৱৰ্তী পৰজীৱী পৰ্যায়টো মহৰ লালাগ্ৰন্থিত উপনীত হ’ব পাৰে তেতিয়ালৈকে প্ৰকৃতিৰ বেছিভাগ মহৰ মৃত্যু হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে ।
অধ্যয়নৰ সহ-প্ৰথম লেখক টিবেবু হাবটেভল্ডে কয় যে, “আমি উদ্ভাৱনীমূলক নতুন সঁজুলি বিকশিত কৰিব লাগিব কাৰণ মহ আৰু ইহঁতে কঢ়িয়াই অনা পৰজীৱীবোৰ কীটনাশক আৰু চিকিৎসাৰ দৰে উপলব্ধ হস্তক্ষেপৰ প্ৰতিৰোধী হৈ পৰিছে, আৰু পুঁজি হ্ৰাস পাইছে ।”
অধ্যয়নৰ সহ-প্ৰথম লেখিকা এষ্ট্ৰিড হৰ্মানে কয় যে, মহৰ পৰা পৰজীৱীৰ বিৱৰ্তনত পলম হোৱাৰ বাবে মহৰ পৰা মানুহলৈ মেলেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ ৰোধ কৰাৰ বাবে আৰু বহু সুযোগ মুকলি হৈছে ।
বাস্তৱ জীৱনৰ পৰিৱেশত এই প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰা হ’বনে ?
বাস্তৱ জগতত মেলেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ ৰোধ কৰিবলৈ জিনীয় পৰিৱৰ্তন ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ হ’লে ইয়াক পৰীক্ষাগাৰত প্ৰজনন কৰা মহৰ পৰা বন্য মহলৈ বিয়পিব লাগিব । ছায়েন্স ডেইলীত প্ৰকাশিত এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি মহৰ স্বাভাৱিক আন্তঃপ্ৰজননৰ ফলত এই কৌশল কিছু পৰিমাণে বিয়পি পৰে । যিহেতু এই উদ্ভাৱনৰ এটা ‘ফিটনেছ কষ্ট’ আছে যিয়ে মহৰ আয়ুস কম কৰিব, সেয়েহে বিজ্ঞানীসকলে বিশ্বাস কৰে যে ইয়াক দ্ৰুতভাৱে নিৰ্মূল কৰা হ’ব, প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচনৰ বাবে ধন্যবাদ ।
জিন ড্ৰাইভৰ পদ্ধতিটো এনে মহৰ লগত যোগ কৰিব পাৰি যিবোৰে অগ্ৰাধিকাৰ ভিত্তিত পৰজীৱী প্ৰতিৰোধী জিনীয় পৰিৱৰ্তন উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰিলেহেঁতেন, যাৰ ফলত ই যিকোনো প্ৰাকৃতিক জনসংখ্যাৰ মাজত অধিক ব্যাপকভাৱে বিতৰণ কৰা হ’লহেঁতেন । কিন্তু নতুন হোৱাৰ বাবে যিকোনো ক্ষেত্ৰ পৰীক্ষাৰ বাবে বিপদ কম কৰিবলৈ অত্যন্ত সাৱধান পৰিকল্পনাৰ প্ৰয়োজন হ’ব ।
সংক্ৰমণ: সেয়েহে জিৰ’ দলটোৱে দুটা ভিন্ন কিন্তু সামঞ্জস্যপূৰ্ণ ষ্ট্ৰেইনৰ পৰিৱৰ্তিত মহৰ সৃষ্টি কৰিছে– এটাত এন্টি-পেৰাচিটিক পৰিৱৰ্তন আৰু আনটো জিন ড্ৰাইভৰ সৈতে ।
তাৰ পিছত তেওঁলোকে প্ৰথমে নিজাববীয়াকৈ এন্টি-পেৰাচিটিক পৰিৱৰ্তনটো পৰীক্ষা কৰিব পাৰে, মাত্ৰ জিন ড্ৰাইভত যোগ কৰাৰ পিছত ইয়াক ফলপ্ৰসূ বুলি দেখুৱাব পাৰে ।
পৰিৱৰ্তিত মহৰ যিকোনো সম্ভাৱ্য মুক্তিৰ মূল্যায়ন, যিকোনো সম্ভাৱ্য বিপদৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখিবলৈ আৰু স্থানীয় জনগোষ্ঠীৰ পৰা বাই-ইন নিশ্চিত কৰিবলৈ তেওঁলোক সম্পূৰ্ণৰূপে বিপদত পৰিছে । কিন্তু তেওঁ আশা কৰিছে যে তেওঁৰ হস্তক্ষেপে অৱশেষত মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰাত সহায় কৰিব পাৰিব ।
মেলেৰিয়াৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ কিমান ?
চেণ্টাৰ ফৰ ডিজিজ কণ্ট্ৰ’ল এণ্ড প্ৰিভেনচন (চিডিচি)ৰ মতে মেলেৰিয়া বিশ্বজুৰি জনস্বাস্থ্যৰ অন্যতম গুৰুতৰ সমস্যা । ২০২১ চনৰ বিশ্ব মেলেৰিয়া প্ৰতিবেদন অনুসৰি বিশ্বৰ প্ৰায় আধা জনসংখ্যা এনে অঞ্চলত বাস কৰে য’ত মেলেৰিয়া সংক্ৰমণৰ আশংকা আছে । ২০২০ চনত এই ৰোগত প্ৰায় ২৪.১ কোটি ক্লিনিকেল এপিছ’ড হৈছিল আৰু ৬ লাখ ২৭ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল ।
লগতে পঢ়ক: উচ্চ ৰক্তচাপৰ বাবে বিপদজনক Hypertension: জানক ইয়াৰ কাৰণ
