বন্ধ্যাত্ব আৰু প্ৰতিবন্ধী যুগ যুগ ধৰি চিন্তাৰ বিষয় হৈ আহিছে আৰু বিভিন্ন কাৰণত ই ক্ৰমে বৃদ্ধি পাই আহিছে (Infertility and impaired fecundity concern through ages) । বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ মতে, বন্ধ্যাত্বৰ সাধাৰণ হাৰ 15-20 শতাংশ (prevalence of infertility in general population 15 to 20 per cent)। ইয়াৰে ভিতৰত পুৰুষ বন্ধ্যাত্বৰ হাৰ হৈছে প্ৰায় 40 শতাংশ (male infertility 40 per cent) ।
বৰ্ধিত পুৰুষ বন্ধ্যাত্ব সন্দৰ্ভত প্ৰসূতি আৰু স্ত্ৰীৰোগ বিজ্ঞান বিভাগৰ অধ্যাপক ডাঃ নীতা সিঙে (Dr Neeta Singh, Professor, Department of Obstetrics & Gynaecology) কয় যে শুক্ৰাণুৰ ডিএনএ বিভাজন (Sperm DNA fragmentation) ইয়াৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰক । "পলমকৈ বিয়া হোৱাৰ প্ৰৱণতাৰ বাবে বিগত 25-30 বছৰৰ তুলনাত পিতৃ-মাতৃ হোৱাৰ বয়স যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে । বৰ্তমান পুৰুষসকলে 30-33 বছৰ বা তাতকৈ কম-বেছি সময়ৰ পিছত বিয়া কৰায় । মহিলাসকলৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰায় একেই কথা । সেয়ে, বয়স বৃদ্ধিৰ লগে লগে শুক্ৰাণুত ডিএনএ বিভাজন হয় যিটো মুখ্যতঃ পুৰুষৰ বন্ধ্যাত্বৰ (male infertility) বাবে দায়ী ।" ড০ সিঙে এনেদৰে কয় । অন্যান্য কাৰণবোৰৰ ভিতৰত, বৰ্ধিত তাপমাত্ৰা পুৰুষৰ বন্ধ্যাত্বৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰক বুলি তেওঁ কয়, "আমাৰ কাপোৰৰ প্ৰকাৰে বন্ধ্যাত্বৰ ওপৰতো প্ৰভাৱ পেলায় ।"
"অণ্ডকোষবোৰ স্বাভাৱিকতে শৰীৰৰ বাহিৰত হয়, কিয়নো ই আনকি শৰীৰৰ স্বাভাৱিক উষ্ণতাও সহ্য কৰিব নোৱাৰে । কিন্তু অতি টান সাজ-পাৰ পৰিধানৰ প্ৰৱণতা আৰু গৰম ভৌগোলিক অৱস্থানৰ ফলত গুৰুতৰ বন্ধ্যাত্বৰ সৃষ্টি হয় ।" এইমছৰ ডাঃ সিঙে লগতে কয় যে ই শৰীৰৰ ৰক্ত সঞ্চালনকো প্ৰভাৱিত কৰে ।
তেওঁ ইয়াকো কয় যে টান পোছাক আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ দৰে ৰাষ্ট্ৰৰ বাবে য'ত তাপমাত্ৰা সাধাৰণতে ঠাণ্ডা থাকে । কিন্তু ভাৰতীয় পৰিপ্ৰেক্ষিতত, ই মাৰাত্মক হ'ব পাৰে । উচ্চ টেষ্টিকুলাৰৰ উষ্ণতাৰ প্ৰভাৱৰ ফলত শুক্ৰাণুৰ আকৃতি আৰু কাৰ্যক্ষমতা অস্বাভাৱিকভাৱে হ্ৰাস হ'ব পাৰে । তেওঁ কয়, "সেয়ে আমাৰ পূৰ্বপুৰুষসকলে 'ধূতি' আৰু 'লুঙ্গি'ৰ দৰে ঢিলা আৰু বতাহ চলাচল কৰিব পৰা পোছাক পিন্ধিছিল ।"
দীঘলীয়া গৰমে উক্ত অংশত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে বুলি তেওঁ কয় যে উচ্চ তাপমাত্ৰাৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিলে কেইবাটাও ব্যৱধানত পুৰুষ অংগটো ঠাণ্ডা পানীৰে ধুব লাগে (wash male part with cold water)। তেওঁ বন্ধ্যাত্বৰ এক মুখ্য কাৰক হিচাপে দুপৰ নিশালৈ কৰ্মসংস্কৃতিৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । কিয়নো ই অন্ধকাৰৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত মগজুৰ দ্বাৰা উৎপন্ন হোৱা মেলাটোনিন হৰমনৰ নিঃসৰণ (secretion of Melatonin hormone) প্ৰভাৱিত কৰে ।
"সমগ্ৰ বিশ্বতে শুক্ৰাণুৰ সংখ্যা হ্ৰাস হোৱাৰ এক প্ৰৱণতা আছে আৰু সেই অনুসৰি বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই স্বাভাৱিক শুক্ৰাণুৰ সংখ্যা গণনাৰ বাবে গ্ৰহণযোগ্য সংখ্যাও হ্ৰাস কৰিছে (WHO reduced acceptable value for normal sperm count) । 45 নিযুত শুক্ৰাণুৰ সংখ্যাৰ পৰা ইয়াক 15 নিযুত শুক্ৰাণুৰ সংখ্যালৈ হ্ৰাস কৰা হৈছে, যিটো গৰ্ভধাৰণৰ বাবে পৰ্যাপ্ত বুলি ধাৰণা কৰা হয় ।" দিল্লীস্থ উৰ্বৰতা বিশেষজ্ঞ ডাঃ অৰ্চনা ধাৱান বাজাজে কয় (Delhi-based fertility expert Dr Archana Dhawan Bajaj), "বীৰ্য বিশ্লেষণত, এক দশক আগতে 60 নিযুতৰ হোৱাটো ওপৰত ভাল বুলি বিবেচনা কৰা হৈছিল । কিন্তু বৰ্তমানৰ পৰিৱেশত আমি সৰ্বাধিক স্বাভাৱিক শুক্ৰাণুৰ সংখ্যা প্ৰায় 30 ৰ পৰা 40 নিযুত পাইছোঁ আৰু ই যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে (maximum normal sperm count 30-40 million) ।" তেওঁ লগতে কয় ।
ডাঃ বাজাজে কয় যে মুঠ বন্ধ্যাত্বৰ প্ৰায় 40 শতাংশ পুৰুষৰ বন্ধ্যাত্বৰ ফলত হয় । লগতে কয় যে যদি শুক্ৰাণুৰ সংখ্যা 15 নিযুতৰ ওপৰত হয়, গৰ্ভধাৰণ কৰাব পাৰি। "গোলকীয় জীৱনশৈলীৰ কামৰ চাপৰ বাবে শৰীৰৰ আভ্যন্তৰীণ ছন্দ ভাঙি গৈছে । ভাৰতত বাস কৰা লোকসকলে ইউৰোপীয় দেশ বা অন্যান্য ৰাষ্ট্ৰৰ সময় অনুসৰি কাম কৰে, যি শৰীৰৰ ছন্দত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলায় আৰু ইয়াৰ চাপৰ ফলত তেওঁলোকৰ শুক্ৰাণুৰ গুণাগুণ প্ৰভাৱিত কৰাটো প্ৰদৰ্শন কৰে ।"
উল্লেখ্য, ভাৰতৰ মুঠ উৰ্বৰতাৰ হাৰ (Total Fertility Rate, TFR) বৰ্তমান প্ৰতিগৰাকী মহিলাৰ বাবে 2.1 টা শিশুৰ উৰ্বৰতাৰ প্ৰতিস্থাপন স্তৰৰ তলত আছে । টিএফআৰ হৈছে এগৰাকী মহিলাৰ জীৱনকালত জন্ম হোৱা শিশুৰ গড় সংখ্যা । নিম্ন-প্ৰতিস্থাপন উৰ্বৰতাৰ ফলত জনসংখ্যা বৃদ্ধিত ঋণাত্মক প্ৰভাৱ আনকি দীৰ্ঘম্যাদী সময়ৰ বাবে জনসংখ্যা বিলুপ্ত হয় ।
