লক্ষ্মী পূজা হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বীসকলে পালন কৰা দেৱী লক্ষ্মীৰ প্ৰতি উৎসর্গিত পূজা । হিন্দু দিনপঞ্জী বিক্ৰম সংগবতৰ মতে কাৰ্তিক মাহৰ অমাৱস্যা তিথিত লক্ষ্মী পূজা অনুষ্ঠিত কৰা হয় । পূব ভাৰতৰ পশ্চিমবংগ, অসম, ওড়িশা, ত্ৰিপুৰা আদি অঞ্চলত প্ৰচলিত স্থানীয় দিনপঞ্জী মতে পাৰম্পৰিকভাৱে শাৰদ পূৰ্ণিমা অৰ্থাৎ আহিন মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিত লক্ষ্মী পূজা পালন কৰা হয় ।
কাৰ্তিক মাহত অনুষ্ঠিত লক্ষ্মী পূজা দেৱালীৰ তৃতীয় দিনা উদযাপিত হয় । ইয়াক দিপাৱলীৰ মুখ্য অনুষ্ঠান হিচাপেও গণ্য কৰা হয় । এই দিনা পূব ভাৰতৰ অঞ্চল সমূহত কালী পূজা অনুষ্ঠিত হয় ।
লক্ষ্মী পূজাৰ তাৎপৰ্য
লক্ষ্মী দেৱী হিন্দু সকলৰ ত্ৰিদেৱী সমূহৰ ভিতৰত অন্যতম ধন, সম্পদ, উন্নতি (আধ্যাত্মিক আৰু পাৰ্থিৱ), পোহৰ, জ্ঞান, সৌভাগ্য, উৰ্বৰতা, দানশীলতা, সাহস আৰু সৌন্দৰ্যৰ দেৱী । তেওঁ ভগৱান বিষ্ণুৰ ভাৰ্যা । জন বিশ্বাস মতে, লক্ষ্মী পূজাৰ দিনা লক্ষ্মী দেৱী তেওঁৰ ভক্তসকলৰ ঘৰলৈ আহি তেওঁলোকক আশীৰ্বাদ দিয়ে(Significance of Goddess Lakshmi) । লক্ষ্মী দেৱীক আদৰিবলৈ ভক্তসকলে ঘৰ-দুৱাৰ পৰিষ্কাৰ কৰে, ফুল আৰু পোহৰেৰে নিজৰ ঘৰ আলোকিত কৰে, বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ মিষ্টান্ন আৰু ভোগ ৰান্ধে । ভক্তসকলে বিশ্বাস কৰে যে তেওঁলোকে লক্ষ্মী দেৱীক সন্তুষ্ট কৰিব পাৰিলে তেওঁলোকে দেৱীৰ কৃপা লাভ কৰে ।
লক্ষ্মী পূজাক কজাগৰী লক্ষ্মী পূজা বুলিও কোৱা হয় । সধবা তিৰোতায়ে এইদিনা চাউলৰ গুৰি আৰু অবিৰেৰে আল্পনা আঁকি লক্ষ্মী পূজা পাতে । লক্ষ্মী পূজাত লক্ষ্মী চৰিত আৰু পাঁচালী পাঠ কৰা হয় । ঠাই বিশেষে লক্ষ্মী পূজাৰ নীতি-নিয়মৰ পাৰ্থক্য পৰিলক্ষিত হয় । আহিন মাহত দুৰ্গা পূজাৰ পিছত, সম্পদ আৰু সমৃদ্ধিৰ বাবে প্ৰথম পূৰ্ণিমাত মা লক্ষ্মীক উপাসনা কৰা হয় ।সংস্কৃতত, কঃ অৰ্থাৎ কে আৰু জগৰী শব্দবোৰৰ অৰ্থ হৈছে সাৰে থকা । লক্ষ্মী পূজাৰ সময়ত গোটেই ৰাতি সাৰে থকাটো প্ৰচলিত, সেয়েহে এই তিথিক কজাগৰীও বুলি কোৱা হয় ।
লক্ষ্মী আৰু অলক্ষ্মী দুগৰাকী ভগ্নী । যি ঘৰত পবিত্ৰতা, পৰিচন্নতা, শান্ত নম্ৰতা আছে, তাতেই লক্ষ্মী বাস কৰে আৰু য'ত অশুদ্ধি, অশুদ্ধি, বিবাদ, উগ্ৰ স্বভাৱ, হিংসা থাকে তাতেই অলক্ষ্মীয়ে বাস কৰে । ধন লাভ নহয় সন্তান লাভ, স্বামী-স্ত্ৰীৰ মধুৰ সম্পৰ্ক নিৰ্ভৰ কৰে মা লক্ষ্মীৰ কৃপাৰ ওপৰত । চাৰিখন হাতৰ মা লক্ষ্মীক মাতা বৈভৱ লক্ষ্মী বোলা হয় । মা মহালক্ষ্মীক বোকাৰ পৰা উঠি পদুমৰ ওপৰত বহি থকা দেখা যায়, যিটোৱে আধ্যাত্মিক পবিত্ৰতা আৰু শক্তিৰ প্ৰতীক । কোৱা হয় যে, লক্ষ্মী পূজাৰ দিনা দুখীয়া, ব্ৰাহ্মণ, আৰু কিন্নৰক অন্ন আৰু বস্ত্ৰ দান কৰিলে মা লক্ষ্মী সন্তুষ্ট হয় আৰু ধনৰ আগমণ হয় ৷
লক্ষ্মী পূজাৰ সময়
কেলেণ্ডাৰ অনুসৰি, পূৰ্ণিমা তিথি শনিবাৰে পুৱাৰাতি ৩.৩০ বজাত আৰম্ভ হয় আৰু দেওবাৰে ২.৩০ বজালৈ থাকিব । যদিও গোটেই দিনটো পূৰ্ণিমা দিন থাকে, সন্ধিয়া লক্ষ্মী পূজা কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হয়(Lakshmi puja timing) । পূজাৰ শুভ সময় হৈছে সন্ধিয়া ৭.৩০ বজাৰ পৰা নিশা ৯.১৩ বজালৈ । আকৌ, নিশা ১১.৪৬ বজাৰ পৰা ১.২৮ বজালৈ পূজাৰ বাবে শুভ । লক্ষ্মী পূজাৰ নিশা সাৰ থকাটো এটা প্ৰাচীন ৰীতি । যেতিয়া টোপনি যায়, দেৱীয়ে খং কৰে । এতিয়াও, বহুতো লোকে পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে নাৰিকলৰ চিৰা, নাৰিকল পানী খাই আৰু পাশা খেলি কোজগাৰী তিথিত ৰাতি সাৰ পাই থাকে ।
পূজাৰ ভোগ
কোৱা হয় যে, লক্ষ্মী পূজাৰ দিনা মা লক্ষ্মীলৈ খিচিৰি আগবঢ়ালে মা সন্তুষ্ট হয়(Bhog of Mata Lakshmi) ৷ সেয়েহে পূজাৰ দিনা ভোগ হিচাপে মা লক্ষ্মীলৈ খিচিৰি আগবঢ়াব লাগে ৷
লগতে পঢ়ক: আজিয়েই ঘৰত ট্ৰাই কৰক এই তিনিবিধ ভিগান ৰেচিপি: সোৱাদৰ লগতে দিব পুষ্টি
