সাধাৰণতে মহিলাৰ ৰজোনিবৃত্তিৰ লগত গৰমৰ সমস্যা জড়িত হৈ থাকে(Hot Flashes) । কিন্তু আপুনি জানেনে যে এই সমস্যা পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰতো দেখা যায় ৷ কেৱল ৰজোনিবৃত্তি নহয়, কোনো ঔষধ, চিকিৎসা বা আন কাৰণত হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতাৰ বাবে মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ে বহুবাৰ হট ফ্লেছৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে ।
ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়ত মহিলাৰ দেহত বহু ধৰণৰ সমস্যাই দেখা দিয়ে । কিন্তু এই সময়ছোৱাত মহিলাসকলক অধিক আমনি কৰা সমস্যাটো হ'ল "হট ফ্লেছ"। হট ফ্লেছ আচলতে এনে এক অৱস্থা য’ত হঠাতে শৰীৰত গৰম অনুভৱ কৰা, ঘামচি ওলোৱা, নাৰ্ভাছ হোৱা আৰু গৰম অনুভৱ কৰা যায় ৷ হট ফ্লেছৰ অৱস্থাত বহু সময়ত শীতকালতো বেছি গৰম কাপোৰ পৰিধান নকৰাকৈ মানুহ ঘামত তিতিব পাৰে । মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত এই সমস্যা সাধাৰণতে ৰজোনিবৃত্তিৰ পূৰ্বৰ পৰা ৰজোনিবৃত্তিৰ(Menopause in women) পিছৰ সময়লৈকে দেখা যায়।
মহিলাৰ ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়ত গৰমৰ সমস্যাৰ বাবে হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতাই দায়ী বুলি বিশ্বাস কৰা হয় । কিন্তু ৰজোনিবৃত্তিৰ বাহিৰেও আন বহু কাৰণত হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতাৰ বাবে কেৱল মহিলাৰ ক্ষেত্ৰতে নহয় পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰতো এই সমস্যা দেখা যায় ।
হট ফ্লেছৰ কাৰণ আৰু লক্ষণ
মহিলাৰ ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়ত হট ফ্লেছ হোৱাৰ কাৰণৰ কথা ক’বলৈ গ’লে এই সময়ছচোৱাত শৰীৰৰ কিছুমান বিশেষ হৰম’ন যেনে এণ্ড’ক্ৰাইন আৰু ইষ্ট্ৰজেন হৰম’নৰ মাত্ৰাত ভাৰসাম্যহীনতা দেখা যায়(Hot flash causes and symptoms) । যাৰ বাবে শৰীৰৰ উষ্ণতা হঠাতে বহুবাৰ বৃদ্ধি পায় আৰু একে সময়তে শৰীৰত অত্যধিক উষ্ণতাৰ বাবে দৃশ্যমান প্ৰভাৱো দেখা যায় ।
যেনে, অত্যধিক ঘাম ওলোৱা, অস্থিৰতা, শৰীৰ শুকান হোৱা ইত্যাদি । হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতাৰ বাবে মানসিক চাপ আৰু আন বহুতো শাৰীৰিক আৰু আচৰণৰ সমস্যা আৰু পৰিৱৰ্তন এই সময়ছোৱাত মহিলাৰ ক্ষেত্ৰতো দেখা যায় ।
কিন্তু হট ফ্লেছৰ সমস্যা কেৱল ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়তে নহয় বা কেৱল মহিলাৰ ক্ষেত্ৰতেই দেখা যায় এইটো নহয় পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰতো এই সমস্যা হয় যেতিয়া পুৰুষৰ দেহত হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতা দেখা যায় । বিশেষকৈ পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰত যৌন হৰম’ন নামৰ টেষ্টষ্টেৰন হৰম’নৰ মাত্ৰা কম হ’লে হট ফ্লেছৰ সমস্যা হ’ব পাৰে ।
মুম্বাইৰ আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসক ডাঃ মনীষা কালে কৈছে যে যেতিয়া মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে কিছুমান হৰম’ন বিশেষকৈ যৌন হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতাৰ লগতে শৰীৰত পিত্ত দোষৰ প্ৰাধান্যৰ ভাৰসাম্যহীনতা দেখা দিয়ে তেতিয়া বাট দোষো ভাৰসাম্যহীন হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে। ইয়াৰ প্ৰভাৱ মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত অধিক দেখা যায় ।
এই অৱস্থাত মহিলাসকলে কেতিয়াবা হঠাতে শৰীৰ গৰম হোৱা, শ্বাসৰুদ্ধ, অস্বস্তি আৰু অস্থিৰতাৰ লগতে শুকান ছাল আৰু শুকান হোৱা, আনকি যোনি শুকান হোৱা আদি অনুভৱ কৰে । কেতিয়াবা হট ফ্লেছৰ প্ৰভাৱ ইমানেই তীব্ৰ হ’ব পাৰে যে খুব শীতল কোঠা যেনে AC বা ফেনৰ সন্মুখত বহিলেও গৰম অনুভৱ কৰিব পাৰে ।
চিকিৎসকগৰাকীয়ে বুজাই দিয়ে যে, হট ফ্লেছত শৰীৰৰ ওপৰৰ অংশ যেনে মুখ, ডিঙি, কাণ, বুকু আদি অংশৰ বেছিভাগ অংশই অধিক গৰম অনুভৱ কৰে আৰু ঘাম বেছিকৈ ওলায় । ইয়াৰ উপৰিও আঙুলি জিনজিনোৱা, বমিৰ দৰে অনুভৱ আৰু স্বাভাৱিকতকৈ অধিক হৃদস্পন্দন বৃদ্ধি আদি লক্ষণো দেখা যায় ।
হট ফ্লেছৰ অন্যান্য কাৰণ
চিকিৎসক ডাঃ মনীষাই বুজাইছে যে, মহিলা আৰু পুৰুষৰ হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতাৰ বাবে বহু কাৰণ দায়ী হ’ব পাৰে(Causes of hot flashes) । যাৰ ফলত হট ফ্লেছ হ’ব পাৰে । ইয়াৰে ভিতৰত কিছুমান তলত দিয়া ধৰণৰ-
- কিছুমান দ্ৰুত ক্ৰিয়াশীল ঔষধৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে, শক্তিশালী এন্টিবায়টিক বা ষ্টেৰইডযুক্ত ঔষধ
- যিকোনো জটিল ৰোগৰ বাবে বা ইয়াৰ চিকিৎসা হিচাপে দিয়া থেৰাপী যেনে কেমোথেৰাপি ইত্যাদিৰ বাবে ।
- অধিক গৰম, ৰঙা জলকীয়া তথা মছলাযুক্ত খাদ্য গ্ৰহণৰ বাবে লগতে অধিক তেল বা ভজা খাদ্য ৷
- যিকোনো ধৰণৰ খাদ্য এলাৰ্জীৰ বাবে
- উদ্বেগ বা চিন্তা আৰু অস্থিৰতা, অত্যধিক খং আৰু অত্যধিক ভয়ৰ বাবে
- থাইৰয়ড হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতা আৰু হাইপাৰথাইৰয়ডিজমৰ বাবে
- মদ্যপান, কেফেইন আৰু ধূমপানৰ অত্যধিক সেৱনৰ বাবে
তেওঁ কয় যে, এইসমূহৰ বাহিৰেও গৰ্ভাৱস্থাৰ প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় ত্ৰিমাসিকত অৰ্থাৎ প্ৰথম ছমাহত শৰীৰৰ অহৰহ পৰিৱৰ্তনৰ বাবেও এই সমস্যা হ’ব পাৰে ।
কেনেদৰে ইয়াৰ পৰা মুক্তি পাব পাৰি
ডাঃ মনীষাই বুজাইছে যে, হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতা হ’লে এনে প্ৰভাৱ দেখা পোৱাটো স্বাভাৱিক আৰু বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে সেইবোৰ সম্পূৰ্ণৰূপে পৰিহাৰ কৰাটো সম্ভৱ নহয় । যদিও এই সমস্যাটো হৰম’ন থেৰাপী আৰু আন কিছুমান চিকিৎসা পদ্ধতিৰে চিকিৎসা কৰিব পাৰি, কিন্তু চিকিৎসা আৰু ইয়াৰ সফলতা সম্পূৰ্ণৰূপে নিৰ্ভৰ কৰে হট ফ্লেছ সমস্যাৰ কাৰণ কি তাৰ ওপৰত(How to get rid of hot flashes) । কিন্তু খাদ্য আৰু জীৱনশৈলীত কিছু ভাৰসাম্য আৰু অনুশাসন গ্ৰহণ কৰিলেহে এই সমস্যাৰ প্ৰভাৱ বহু পৰিমাণে হ্ৰাস কৰিব পৰা যায় ।
কেনেকুৱা আহাৰ গ্ৰহণ কৰা উচিত
চিকিৎসকগৰাকীয়ে কয় যে, খাদ্যৰ কথা আহিলে স্বাভাৱিক দৈনন্দিন খাদ্যত সহজে হজম হোৱা, কম জলকীয়া থকা-ঘী-তেল-মছলা আৰু পুষ্টি সমৃদ্ধ খাদ্যক অগ্ৰাধিকাৰ দিব লাগে(What kind of food to cure hot flashes) ।
কিন্তু যিকোনো ধৰণৰ জটিল ৰোগ বা ইয়াৰ চিকিৎসাৰ সময়ত, দ্ৰুত ক্ৰিয়াশীল ঔষধ সেৱনৰ সময়ত, ৰজোনিবৃত্তি বা যিকোনো অৱস্থাত য’ত শৰীৰত হৰম’নৰ মাত্ৰা বেছি বা কম হ’ব পাৰে, ই প্ৰয়োজনীয় আৰু কঠোৰভাৱে অধিক টেঙা আৰু তেলীয়া, অধিক চেনি, আৰু বিশেষকৈ শোধিত আটাৰে তৈয়াৰী খাদ্য পৰিহাৰ কৰিব লাগে । ইয়াৰ উপৰিও শীতল পানীয়, কেফেইনযুক্ত পানীয়, মদ আৰু ধূমপান পৰিহাৰ কৰাটোও অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ।
এই অৱস্থাত শৰীৰৰ পৰিৱৰ্তন নিয়ন্ত্ৰণত পুষ্টিকৰ উপাদানৰে সমৃদ্ধ আৰু হজমযোগ্য বুলি গণ্য কৰা খাদ্য যেনে দালি, সতেজ ফল-মূল আৰু প্ৰুফ গ্ৰেইন, বিশেষকৈ খনিজ পদাৰ্থ, ভিটামিন আৰু এন্টিঅক্সিডেন্ট যুক্ত খাদ্য অধিক উপকাৰী হ’ব পাৰে ।
জীৱনশৈলী
একেটা জীৱনশৈলীৰ কথা ক'বলৈ গ'লে এনে সক্ৰিয় জীৱনশৈলী গ্ৰহণ কৰাটো অতি উপকাৰী য'ত নিয়মীয়া ব্যায়াম আৰু শাৰীৰিক আৰু মানসিকভাৱে সক্ৰিয় হোৱাৰ সৈতে জড়িত কাৰ্যকলাপ, শুৱা-উঠাৰ সৈতে জড়িত অনুশাসন, খাদ্যৰ সঠিক সময় আৰু ব্যায়ামৰ সময় অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয় ।
তেওঁ কয় যে, ৰুটিনত সক্ৰিয় হোৱাৰ উপৰিও হঠাতে খং, অস্থিৰতা আদি মানসিক চাপ আৰু মেজাজৰ পৰিৱৰ্তন নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পৰা কামো অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো উপকাৰী । যেনে চখ এটা অনুসৰণ কৰা, বন্ধু-বান্ধৱ আৰু পৰিয়ালৰ সৈতে সময় কটোৱা, হাঁহি উঠা অনুষ্ঠান চোৱা ইত্যাদি ।
ডাঃ মনীষাই কয় যে, হট ফ্লেছৰ সমস্যাটো কোনো কাৰণতে আওকাণ কৰিব নালাগে আৰু এনে পৰিস্থিতিত আনৰ কথা শুনি আত্মচিকিৎসা কৰাৰ পৰিৱৰ্তে চিকিৎসকৰ সম্পূৰ্ণ পৰীক্ষাৰ পিছত চিকিৎসা গ্ৰহণ কৰা উচিত ।
লগতে পঢ়ক: কিয় পালন কৰা হয় বিশ্ব এন্টিমাইক্ৰ’বিয়াল সজাগতা সপ্তাহ ? সবিশেষ জানো আহক
