ETV Bharat / sukhibhava

চিকিৎসা বিজ্ঞানে উদ্ভাৱন কৰিলে প্ৰথম কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ

author img

By

Published : Aug 14, 2022, 10:15 PM IST

চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ আন এক নতুন আৱিস্কাৰ । উদ্ভাৱন কৰা হ'ল কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ(Invented artificial embryos) । ইজৰাইলৰ এটা গৱেষকৰ দলে প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত নিগনিৰ ভ্ৰূণ প্ৰস্তুত কৰিছে(First synthetic embryos) ।

first-synthetic-embryos-the-scientific-breakthrough-raises-serious-ethical-questions
চিকিৎসা বিজ্ঞানে উদ্ভাৱন কৰিলে প্ৰথম কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ

চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ আন এক নতুন আৱিস্কাৰ । উদ্ভাৱন কৰা হ'ল কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ(Invented artificial embryos) । ইজৰাইলৰ এটা গৱেষকৰ দলে প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত নিগনিৰ ভ্ৰূণ প্ৰস্তুত কৰিছে(First synthetic embryos) । সাধাৰণতে সকলোৱে জানে যে, শুক্ৰাণু আৰু ডিম্বাণু অবিহনে ভ্ৰূণ সৃষ্টি কৰাটো অসম্ভৱ, কিন্তু এই গৱেষণা দলটোৱে বৰ্তমান ইয়াক সম্ভৱ কৰি তুলিছে । এন্দুৰে কেৱল Stem Cells গ্ৰহণ কৰি কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ তৈয়াৰ কৰিছে ।

তেতিয়া গৰ্ভাৱস্থাৰ আধা দিনৰ ভিতৰত নিগনিৰ ভ্ৰূণ পূৰ্ণকালীন হ'ব । সাধাৰণতে এন্দুৰে ১৬ দিনত সন্তান জন্ম দিয়ে, আনহাতে এন্দুৰৰ ক্ষেত্ৰত ই ৮ দিনত সন্তান জন্ম দিব । ২০২১ চনত গৱেষক দলটোৱে একেটা কৃত্ৰিম গৰ্ভ ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰাকৃতিক নিগনিৰ ভ্ৰূণ (Fertilised from Sperm and Eggs) বৃদ্ধি কৰিছিল, যিবোৰ ১১ দিন জীয়াই আছিল । লেবত নিৰ্মিত জৰায়ু বা বাহ্যিক জৰায়ু এটা অগ্ৰগতি আছিল কাৰণ পেট্ৰি ডিচত (লেবৰেটৰীৰ কাঁচৰ বস্তু) ভ্ৰূণ জীয়াই থকাটো অসম্ভৱ আছিল ।

তাৰ পিছত বাহ্যিক জৰায়ু এটা কাঁচৰ বটলত পুষ্টিকৰ পদাৰ্থৰে ভৰোৱা ঘূৰ্ণনশীল যন্ত্ৰ । এই গতিবিধিৰ দ্বাৰা প্লেচেন্টালৈ (গৰ্ভাৱস্থাত জৰায়ু বৃদ্ধি কৰা এটা অংগ) তেজ আৰু পুষ্টিকৰ উপাদানসমূহ কেনেকৈ প্ৰবাহিত হ'ব সেইটো নিৰ্ণয় কৰা হয় । এই যন্ত্ৰটোৱে মাইকী মাউছৰ প্ৰাকৃতিক জৰায়ুৰ দৰে কাম কৰে ।

কিছুমান কোষক ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰে শোধন কৰা হৈছিল যিয়ে জেনেটিক প্ৰগ্ৰেমটোক প্লেচেন্টা বা কুহুমৰ মোনালৈ(The genetic program is the placenta or yolk sac) বৃদ্ধি হোৱাত সহায় কৰিছিল । আন একো ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে অংগ-কোষৰ বিকাশ ঘটিছিল । কিন্তু বেছিভাগ ষ্টেম চেলৰ বিকাশ হ'ব নোৱাৰিলেও স্বাভাৱিক ভ্ৰূণৰ মাত্ৰ ০.৫%হে হৃদযন্ত্ৰ আৰু স্বাভাৱিক স্নায়ুতন্ত্ৰ আৰু কুহুমৰ মোনা আঠ দিনৰ ভিতৰত গঢ়ি তুলিছিল । কিন্তু এই নতুন প্ৰযুক্তিৰ বাবে নৈতিক আৰু আইনী বিবেচনাৰ প্ৰয়োজন ।

লগতে পঢ়ক : Improving Sex Life: আপোনাৰ যৌন জীৱন উন্নত কৰাৰ বাবে 6 টা পৰামৰ্শ

কৃত্ৰিম গৰ্ভ(Artificial wombs)

শেহতীয়া এক অধ্যয়নত বিজ্ঞানীসকলে ষ্টেম চেল (শৰীৰৰ কেঁচামাল) সংগ্ৰহ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে । বাহ্যিক জৰায়ুৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা অৱস্থাটোৱেই বিকাশ প্ৰক্ৰিয়াক প্ৰৰোচিত কৰি ভ্ৰূণ সৃষ্টি কৰে । বিজ্ঞানীসকলে কয় যে আমি কৃত্ৰিম মানৱ ভ্ৰূণ সৃষ্টিৰ পৰা বহু দূৰত থকাৰ বিপৰীতে অদূৰ ভৱিষ্যতে মানৱ কৃত্ৰিম গৰ্ভাৱস্থাৰ পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা হ'ব ।

প্ৰতি বছৰে বিশ্বজুৰি ৩ লাখতকৈ অধিক মহিলাৰ প্ৰসৱ বা গৰ্ভাৱস্থাৰ সময়ত জটিলতাৰ ফলত মৃত্যু হয়, কাৰণ মৌলিক যত্নৰ অভাৱত । আনকি বিদেশতো মহিলাসকলে গৰ্ভাৱস্থা আৰু প্ৰসৱৰ সময়ত বিপদৰ সন্মুখীন হয় । ইয়াৰ বাবে স্বাস্থ্যসেৱা প্ৰদানকাৰীসকলক প্ৰায়ে সমালোচনা কৰা হয় ।

সমগ্ৰ বিশ্বতে স্বাস্থ্যসেৱাক অধিক সুলভ কৰি তোলা, মাতৃসকলৰ বাবে উন্নত মানসিক স্বাস্থ্য সহায় আগবঢ়োৱা, গৰ্ভাৱস্থা আৰু প্ৰসৱক সুৰক্ষিত কৰাৰ জৰুৰী প্ৰয়োজনীয়তা আছে । এখন আদৰ্শ সমাজত প্ৰতিজন পিতৃ-মাতৃয়ে গৰ্ভাৱস্থাত উৎকৃষ্ট যত্ন লোৱা উচিত । এই প্ৰযুক্তিয়ে অকালতে জন্ম লোৱা শিশুৰ চিকিৎসাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু অন্ততঃ কিছুমান মহিলাক বেলেগ বিকল্প দিব পাৰে ।

তাই হয়তো সন্তানক গৰ্ভধাৰণ কৰিবলৈ কৃত্ৰিম গৰ্ভ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ বাছি ল'ব পাৰে । কিছুমান দাৰ্শনিকে কৈছে, 'কৃত্ৰিম গৰ্ভ গঢ়ি তুলিবলৈ পিতৃ-মাতৃক নৈতিক চেতনাৰ প্ৰয়োজন ।' একেদৰে আন গৱেষকসকলেও কৈছে যে 'কৃত্ৰিম গৰ্ভই এগৰাকী মহিলাৰ গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰাৰ আইনী অধিকাৰৰ প্ৰতি ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিব পাৰে ।'

কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ আৰু অংগ(Synthetic embryos and organs)

শেহতীয়া বছৰবোৰত বিজ্ঞানীসকলে মানুহৰ অংগসমূহৰ গঠন আৰু কাৰ্য্যক অনুকৰণ কৰা ক'ক্সষ্টেম চেলৰ অত্যাধুনিক নিৰ্মাণৰ সৈতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰি আহিছে। কৃত্ৰিম মানৱ বৃক্ক, মগজু, হৃদযন্ত্ৰ আদিও লেবটোত সৃষ্টি কৰা হৈছে । কিন্তু এইবোৰ চিকিৎসা ব্যৱহাৰৰ বাবে প্ৰযোজ্য নহয়, কাৰণ এই অংগবোৰ প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত থাকে ।

গৱেষণাৰ বাবে মানৱ অংগসমূহৰ আৰ্হি নিৰ্মাণৰ বাবে ষ্টেম চেল ব্যৱহাৰ কৰা আৰু কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ সৃষ্টিৰ বাবে ষ্টেম চেল ব্যৱহাৰ কৰাৰ মাজত নৈতিক পাৰ্থক্য আছে নে নাই সেই সন্দৰ্ভত ইতিমধ্যে আদালতত গোচৰ চলি আছে । অৰ্গেন'ইড আৰু কৃত্ৰিম ভ্ৰূণৰ মাজত এটা ডাঙৰ পাৰ্থক্য হ'ল ইহঁতৰ জীৱন ধাৰণ ক্ষমতা । কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ এটা জীৱলৈ পৰিণত হ'লে অধিক সুৰক্ষা থাকিব লাগে ।

ক্ল'নিং(Cloning)

জীৱিত বা মৃত ব্যক্তিৰ পৰা পৰিপক্ক কোষ (যেনে ছালৰ কোষ) গ্ৰহণ কৰি আৰু চিকিৎসা প্ৰয়োগ কৰি আই.পি.এছ. কোষ সৃষ্টি কৰা হয় যি ইয়াক অধিক অপৰিপক্ক অৱস্থালৈ লৈ যায় । যদি কোষটো ভ্ৰূণৰ ষ্টেম কোষলৈ ঘূৰাই নিব পাৰি, তেন্তে এদিন ব্যৱহাৰযোগ্য ভ্ৰূণ তৈয়াৰ কৰিবলৈ আই.পি.এছ. কোষ ব্যৱহাৰ কৰা সম্ভৱ হ'ব পাৰে । সেই ভ্ৰূণটো কোষ দিয়াজনৰ ক্লোন হ'ব ।

জনসাধাৰণ আৰু বিজ্ঞানীসকলৰ মানৱ ক্ল'নিং সম্পৰ্কে যথেষ্ট চিন্তা আছে। কিন্তু 25 বছৰ ধৰি পাৰমাণৱিক স্থানান্তৰ নামৰ এক পৃথক প্ৰক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰি মানুহ এজনক ক্লোন কৰা সম্ভৱ হৈছে । পাৰমাণৱিক স্থানান্তৰে ১৯৯৭ চনত ডলী দ্য ভেড়া আৰু ২০১৮ চনত এটা বান্দৰ সৃষ্টি কৰিছিল । ৯০ ৰ দশকৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ ৰ দশকৰ আৰম্ভণিতে, সমগ্ৰ বিশ্বতে প্ৰৱৰ্তন কৰা আইনৰ ঢৌৱে সফলতাৰে মানৱ ক্ল'নিং নিষিদ্ধ কৰে ।

লগতে পঢ়ক : Sexual Health: পুৰুষে সন্মুখীন হোৱা 4 টা সাধাৰণ যৌন স্বাস্থ্যৰ সমস্যা

চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ আন এক নতুন আৱিস্কাৰ । উদ্ভাৱন কৰা হ'ল কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ(Invented artificial embryos) । ইজৰাইলৰ এটা গৱেষকৰ দলে প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত নিগনিৰ ভ্ৰূণ প্ৰস্তুত কৰিছে(First synthetic embryos) । সাধাৰণতে সকলোৱে জানে যে, শুক্ৰাণু আৰু ডিম্বাণু অবিহনে ভ্ৰূণ সৃষ্টি কৰাটো অসম্ভৱ, কিন্তু এই গৱেষণা দলটোৱে বৰ্তমান ইয়াক সম্ভৱ কৰি তুলিছে । এন্দুৰে কেৱল Stem Cells গ্ৰহণ কৰি কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ তৈয়াৰ কৰিছে ।

তেতিয়া গৰ্ভাৱস্থাৰ আধা দিনৰ ভিতৰত নিগনিৰ ভ্ৰূণ পূৰ্ণকালীন হ'ব । সাধাৰণতে এন্দুৰে ১৬ দিনত সন্তান জন্ম দিয়ে, আনহাতে এন্দুৰৰ ক্ষেত্ৰত ই ৮ দিনত সন্তান জন্ম দিব । ২০২১ চনত গৱেষক দলটোৱে একেটা কৃত্ৰিম গৰ্ভ ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰাকৃতিক নিগনিৰ ভ্ৰূণ (Fertilised from Sperm and Eggs) বৃদ্ধি কৰিছিল, যিবোৰ ১১ দিন জীয়াই আছিল । লেবত নিৰ্মিত জৰায়ু বা বাহ্যিক জৰায়ু এটা অগ্ৰগতি আছিল কাৰণ পেট্ৰি ডিচত (লেবৰেটৰীৰ কাঁচৰ বস্তু) ভ্ৰূণ জীয়াই থকাটো অসম্ভৱ আছিল ।

তাৰ পিছত বাহ্যিক জৰায়ু এটা কাঁচৰ বটলত পুষ্টিকৰ পদাৰ্থৰে ভৰোৱা ঘূৰ্ণনশীল যন্ত্ৰ । এই গতিবিধিৰ দ্বাৰা প্লেচেন্টালৈ (গৰ্ভাৱস্থাত জৰায়ু বৃদ্ধি কৰা এটা অংগ) তেজ আৰু পুষ্টিকৰ উপাদানসমূহ কেনেকৈ প্ৰবাহিত হ'ব সেইটো নিৰ্ণয় কৰা হয় । এই যন্ত্ৰটোৱে মাইকী মাউছৰ প্ৰাকৃতিক জৰায়ুৰ দৰে কাম কৰে ।

কিছুমান কোষক ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰে শোধন কৰা হৈছিল যিয়ে জেনেটিক প্ৰগ্ৰেমটোক প্লেচেন্টা বা কুহুমৰ মোনালৈ(The genetic program is the placenta or yolk sac) বৃদ্ধি হোৱাত সহায় কৰিছিল । আন একো ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে অংগ-কোষৰ বিকাশ ঘটিছিল । কিন্তু বেছিভাগ ষ্টেম চেলৰ বিকাশ হ'ব নোৱাৰিলেও স্বাভাৱিক ভ্ৰূণৰ মাত্ৰ ০.৫%হে হৃদযন্ত্ৰ আৰু স্বাভাৱিক স্নায়ুতন্ত্ৰ আৰু কুহুমৰ মোনা আঠ দিনৰ ভিতৰত গঢ়ি তুলিছিল । কিন্তু এই নতুন প্ৰযুক্তিৰ বাবে নৈতিক আৰু আইনী বিবেচনাৰ প্ৰয়োজন ।

লগতে পঢ়ক : Improving Sex Life: আপোনাৰ যৌন জীৱন উন্নত কৰাৰ বাবে 6 টা পৰামৰ্শ

কৃত্ৰিম গৰ্ভ(Artificial wombs)

শেহতীয়া এক অধ্যয়নত বিজ্ঞানীসকলে ষ্টেম চেল (শৰীৰৰ কেঁচামাল) সংগ্ৰহ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে । বাহ্যিক জৰায়ুৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা অৱস্থাটোৱেই বিকাশ প্ৰক্ৰিয়াক প্ৰৰোচিত কৰি ভ্ৰূণ সৃষ্টি কৰে । বিজ্ঞানীসকলে কয় যে আমি কৃত্ৰিম মানৱ ভ্ৰূণ সৃষ্টিৰ পৰা বহু দূৰত থকাৰ বিপৰীতে অদূৰ ভৱিষ্যতে মানৱ কৃত্ৰিম গৰ্ভাৱস্থাৰ পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা হ'ব ।

প্ৰতি বছৰে বিশ্বজুৰি ৩ লাখতকৈ অধিক মহিলাৰ প্ৰসৱ বা গৰ্ভাৱস্থাৰ সময়ত জটিলতাৰ ফলত মৃত্যু হয়, কাৰণ মৌলিক যত্নৰ অভাৱত । আনকি বিদেশতো মহিলাসকলে গৰ্ভাৱস্থা আৰু প্ৰসৱৰ সময়ত বিপদৰ সন্মুখীন হয় । ইয়াৰ বাবে স্বাস্থ্যসেৱা প্ৰদানকাৰীসকলক প্ৰায়ে সমালোচনা কৰা হয় ।

সমগ্ৰ বিশ্বতে স্বাস্থ্যসেৱাক অধিক সুলভ কৰি তোলা, মাতৃসকলৰ বাবে উন্নত মানসিক স্বাস্থ্য সহায় আগবঢ়োৱা, গৰ্ভাৱস্থা আৰু প্ৰসৱক সুৰক্ষিত কৰাৰ জৰুৰী প্ৰয়োজনীয়তা আছে । এখন আদৰ্শ সমাজত প্ৰতিজন পিতৃ-মাতৃয়ে গৰ্ভাৱস্থাত উৎকৃষ্ট যত্ন লোৱা উচিত । এই প্ৰযুক্তিয়ে অকালতে জন্ম লোৱা শিশুৰ চিকিৎসাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু অন্ততঃ কিছুমান মহিলাক বেলেগ বিকল্প দিব পাৰে ।

তাই হয়তো সন্তানক গৰ্ভধাৰণ কৰিবলৈ কৃত্ৰিম গৰ্ভ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ বাছি ল'ব পাৰে । কিছুমান দাৰ্শনিকে কৈছে, 'কৃত্ৰিম গৰ্ভ গঢ়ি তুলিবলৈ পিতৃ-মাতৃক নৈতিক চেতনাৰ প্ৰয়োজন ।' একেদৰে আন গৱেষকসকলেও কৈছে যে 'কৃত্ৰিম গৰ্ভই এগৰাকী মহিলাৰ গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰাৰ আইনী অধিকাৰৰ প্ৰতি ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিব পাৰে ।'

কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ আৰু অংগ(Synthetic embryos and organs)

শেহতীয়া বছৰবোৰত বিজ্ঞানীসকলে মানুহৰ অংগসমূহৰ গঠন আৰু কাৰ্য্যক অনুকৰণ কৰা ক'ক্সষ্টেম চেলৰ অত্যাধুনিক নিৰ্মাণৰ সৈতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰি আহিছে। কৃত্ৰিম মানৱ বৃক্ক, মগজু, হৃদযন্ত্ৰ আদিও লেবটোত সৃষ্টি কৰা হৈছে । কিন্তু এইবোৰ চিকিৎসা ব্যৱহাৰৰ বাবে প্ৰযোজ্য নহয়, কাৰণ এই অংগবোৰ প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত থাকে ।

গৱেষণাৰ বাবে মানৱ অংগসমূহৰ আৰ্হি নিৰ্মাণৰ বাবে ষ্টেম চেল ব্যৱহাৰ কৰা আৰু কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ সৃষ্টিৰ বাবে ষ্টেম চেল ব্যৱহাৰ কৰাৰ মাজত নৈতিক পাৰ্থক্য আছে নে নাই সেই সন্দৰ্ভত ইতিমধ্যে আদালতত গোচৰ চলি আছে । অৰ্গেন'ইড আৰু কৃত্ৰিম ভ্ৰূণৰ মাজত এটা ডাঙৰ পাৰ্থক্য হ'ল ইহঁতৰ জীৱন ধাৰণ ক্ষমতা । কৃত্ৰিম ভ্ৰূণ এটা জীৱলৈ পৰিণত হ'লে অধিক সুৰক্ষা থাকিব লাগে ।

ক্ল'নিং(Cloning)

জীৱিত বা মৃত ব্যক্তিৰ পৰা পৰিপক্ক কোষ (যেনে ছালৰ কোষ) গ্ৰহণ কৰি আৰু চিকিৎসা প্ৰয়োগ কৰি আই.পি.এছ. কোষ সৃষ্টি কৰা হয় যি ইয়াক অধিক অপৰিপক্ক অৱস্থালৈ লৈ যায় । যদি কোষটো ভ্ৰূণৰ ষ্টেম কোষলৈ ঘূৰাই নিব পাৰি, তেন্তে এদিন ব্যৱহাৰযোগ্য ভ্ৰূণ তৈয়াৰ কৰিবলৈ আই.পি.এছ. কোষ ব্যৱহাৰ কৰা সম্ভৱ হ'ব পাৰে । সেই ভ্ৰূণটো কোষ দিয়াজনৰ ক্লোন হ'ব ।

জনসাধাৰণ আৰু বিজ্ঞানীসকলৰ মানৱ ক্ল'নিং সম্পৰ্কে যথেষ্ট চিন্তা আছে। কিন্তু 25 বছৰ ধৰি পাৰমাণৱিক স্থানান্তৰ নামৰ এক পৃথক প্ৰক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰি মানুহ এজনক ক্লোন কৰা সম্ভৱ হৈছে । পাৰমাণৱিক স্থানান্তৰে ১৯৯৭ চনত ডলী দ্য ভেড়া আৰু ২০১৮ চনত এটা বান্দৰ সৃষ্টি কৰিছিল । ৯০ ৰ দশকৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ ৰ দশকৰ আৰম্ভণিতে, সমগ্ৰ বিশ্বতে প্ৰৱৰ্তন কৰা আইনৰ ঢৌৱে সফলতাৰে মানৱ ক্ল'নিং নিষিদ্ধ কৰে ।

লগতে পঢ়ক : Sexual Health: পুৰুষে সন্মুখীন হোৱা 4 টা সাধাৰণ যৌন স্বাস্থ্যৰ সমস্যা

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.