অধিকাংশ লোকৰে মুখৰ দুৰ্গন্ধক বেয়া পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা বা পেটৰ বিষৰ সৈতে জড়িত । কিন্তু আন বহুতো কাৰণো এই সমস্যাৰ বাবে দায়ী হ’ব পাৰে । আনকি এইটো হোৱাটোও কিছুমান ৰোগৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে ।
সাৱধান! মুখৰ দুৰ্গন্ধও হ’ব পাৰে কোনোবা ৰোগৰ লক্ষণ
মুখৰ পৰা দুৰ্গন্ধ ওলোৱাটো এটা অতি সাধাৰণ সমস্যা(Bad breath can also be a sign of some disease) । সাধাৰণতে মুখৰ পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাহীনতা ইয়াৰ বাবে দায়ী বুলি ধৰা হয় । কিন্তু মুখৰ দুৰ্গন্ধৰ বাবে কেৱল একমাত্ৰ এইটোৱেই কাৰণ দায়ী নহয় । কেতিয়াবা দাঁত বা দাঁতৰ ৰোগ, লগতে কিছুমান ৰোগ যেনে বৃক্কৰ সমস্যা বা ডায়েবেটিছ ইত্যাদি, হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তন, পেট বা পাচনতন্ত্ৰৰ সমস্যাও ইয়াৰ বাবে দায়ী হ’ব পাৰে ।
মুখৰ দুৰ্গন্ধৰ কাৰণ(Causes of bad breath)
দিল্লীস্থিত অৰ্থডেন্টিষ্ট ডাঃ আলোক পাৰমাৰে কয় যে, বহু চিকিৎসা আৰু অচিকিৎসাজনিত কাৰণ মুখৰ দুৰ্গন্ধৰ বাবে দায়ী হ’ব পাৰে, তাৰে কিছুমান তলত দিয়া ধৰণৰ-
পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ অভাৱ(Lack of hygiene)
তেওঁ বুজাইছে যে, এনে নহয় যে কেৱল শিশুৱেহে দাঁত ভালদৰে পৰিষ্কাৰ নকৰে বা ব্ৰাছ নকৰে । মুখ, জিভা, দাঁত পৰিষ্কাৰ কৰাৰ বা যত্ন লোৱাৰ সঠিক উপায় নাজানে, জানিলেও সেই কথা মানি চলা নাই । যেনে দিনত কমেও দুবাৰকৈ দাঁত ভালদৰে চাফা নকৰা, দাঁতত ফ্লেছ ব্যৱহাৰ নকৰা, নিয়মীয়াকৈ জিভা পৰিষ্কাৰ নকৰা বা নিয়মীয়াকৈ দাঁত পৰীক্ষা নকৰা ইত্যাদি । যাৰ ফলত জিভা আৰু দাঁতৰ মাজত জমা হোৱা মলি আৰু ইয়াৰ ফলত হোৱা ৰোগবোৰ মুখৰ দুৰ্গন্ধৰ কাৰণ হ’বলৈ ধৰে ।
দাঁতৰ লগত জড়িত ৰোগ(Diseases associated with the teeth)
চিকিৎসকগৰাকীয়ে কয় যে, মুখত পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ অভাৱত বেক্টেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ হ’ব পাৰে বা দাঁত আৰু দাঁতৰ বেমাৰ হ’ব পাৰে (Periodontal disease)। ইয়াৰ উপৰিও দাঁতত জমা হোৱা প্লাকেও এই সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে । দৰাচলতে দাঁতত প্লাক জমা হ’লে ইয়াৰ বাহিৰৰ তৰপটো ক্ষয় হ’বলৈ ধৰে আৰু দাঁতত ক্ষয় আৰম্ভ হয় । আনহাতে, দাঁতত কেবিটি হ’লেও বা পাই’ৰিয়াৰ দৰে ৰোগ হ’লেও মুখৰ দুৰ্গন্ধ ওলোৱাৰ সমস্যাই দেখা দিয়ে ।
চিকিৎসাজনিত কাৰণ(Medical reasons)
ডাঃ আলোকে বুজাইছে যে, মুখৰ দুৰ্গন্ধকো বহু ৰোগৰ লক্ষণ বুলি গণ্য কৰা হয় । যাৰ ভিতৰত গেষ্ট্ৰ’ইছ’ফেজিয়াল ৰিফ্লাক্স ডিজিজ (GERD) যথেষ্ট সাধাৰণ । দৰাচলতে এই ৰোগত চহকী খাদ্য বা অন্য কাৰণত পেটত সৃষ্টি হোৱা এচিড খাদ্যনলীলৈ আহে । যদিও শৰীৰত এই প্ৰক্ৰিয়াটো সাধাৰণ কথা, কিন্তু যদি কোনো ব্যক্তিৰ ক্ষেত্ৰত ই অবিৰতভাৱে হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেন্তে ইয়াক ৰোগৰ শ্ৰেণীত ৰখা হয় । মুখৰ দুৰ্গন্ধক এই ৰোগৰ অন্যতম প্ৰধান লক্ষণ আৰু প্ৰভাৱ বুলি গণ্য কৰা হয় ।
ইয়াৰ বাহিৰেও পেটত যিকোনো ধৰণৰ সংক্ৰমণ, বিশেষকৈ পেট আৰু ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰত হোৱা হেলিক’বেক্টেৰ পাইল’ৰি সংক্ৰমণ, ডায়েবেটিছ, বৃক্কৰ ৰোগ, হাওঁফাওঁৰ সংক্ৰমণ আৰু যকৃতৰ সৈতে জড়িত ৰোগৰ ফলত মুখৰ দুৰ্গন্ধৰ সৃষ্টি হ'ব পাৰে ।
কেনেকৈ পৰিত্ৰাণ পাব ?
তেওঁ বুজাইছে যে মুখৰ দুৰ্গন্ধৰ সমস্যাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ মুখৰ পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ প্ৰতি বিশেষ যত্ন লোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । যাৰ বাবে আপোনাৰ দৈনন্দিন কাম-কাজত কিছুমান নিয়ম অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । ইয়াৰে কিছুমান তলত দিয়া ধৰণৰ-
- দিনটোত কমেও দুবাৰকৈ অৰ্থাৎ ৰাতিপুৱা যিকোনো বস্তু খোৱাৰ আগতে আৰু ৰাতি শুৱাৰ আগতে দাঁত ব্ৰাছ কৰিব লাগে ।
- যিকোনো বস্তু খোৱাৰ পিছত নিয়মিতভাৱে ডেণ্টেল ফ্লাছ ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে ।
- সম্ভৱ হ’লে ফ্ল’ৰাইডযুক্ত টুথপেষ্ট ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে আৰু যিকোনো বস্তু খোৱা বা খোৱাৰ পিছত নিশ্চিতভাৱে পৰিষ্কাৰ পানীৰে ধুই পেলাব লাগে ।
- সদায় কোমল ব্ৰাছ ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰতি চাৰি মাহৰ পিছত ব্ৰাছ সলনি কৰিব লাগে ।
- নিয়মীয়াকৈ দাঁত পৰীক্ষা কৰি থাকিব আৰু প্ৰয়োজন হ’লে চিকিৎসকৰ পৰা দাঁতৰ স্কেলিং অৰ্থাৎ চাফা কৰাই থাকিব ।
- প্ৰচুৰ পৰিমাণে পানী খাব লাগে ।
- স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্য গ্ৰহণ কৰক ।
ব্ৰাছিং, ফ্লেছিং আৰু স্কেলিং(Brushing, flashing and scaling)
ডাঃ আলোকে কয় যে, দাঁত ব্ৰাছ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত সঠিক পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । দৰাচলতে শিশুৱেই হওক বা প্ৰাপ্তবয়স্কই হওক, ব্ৰাছ কৰাৰ সঠিক নিয়মৰ বিষয়ে অধিকাংশ লোকে নাজানে । দাঁতত ওপৰৰ পৰা তললৈ বা বৃত্তাকাৰভাৱে ব্ৰাছ কৰাৰ পৰিৱৰ্তে বেছিভাগ মানুহেই দাঁতবোৰ সোঁফালৰ পৰা বাওঁফালে বিপৰীত দিশত বা একেদৰে ঘঁহি দিয়ে, যাৰ ফলত দাঁতৰ ক্ষয় হয় ।
একে সময়তে এনেদৰে ব্ৰাছ কৰিলে দাঁতৰ ধাৰে আবদ্ধ হৈ থকা খাদ্যৰ কণাবোৰো ওলাই নাহে । দাঁতবোৰ যাতে সঠিকভাৱে পৰিষ্কাৰ হয় আৰু তাৰ তৰপবোৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত নহয় তাৰ বাবে সদায় টুথব্ৰাছটো ৪৫ ডিগ্ৰীত ধৰি ওপৰৰ পৰা তললৈ বৃত্তাকাৰ গতিৰে ঘূৰাই দাঁতবোৰ পৰিষ্কাৰ কৰিব লাগে। ই দাঁতৰ পৃষ্ঠভাগ আৰু ধাৰে দুয়োটা পৰিষ্কাৰ কৰে ।
ইয়াৰ বাহিৰেও ব্ৰাছ কৰাৰ পিছত দাঁত ফ্লছ কৰাটোও অতি উপকাৰী । ফ্লছ আচলতে ঔষধযুক্ত সূতা, যিটো ব্যৱহাৰ কৰি দাঁতৰ ধাৰৰ মাজত পৰিষ্কাৰ কৰা হয় । এনে কৰিলে ব্ৰাছ কৰাৰ পিছতো দাঁতৰ মাজত আৱদ্ধ হৈ থকা খাদ্যখিনি ওলাই আহে ।
জিভা পৰিষ্কাৰ কৰাটোও নিয়মিতভাৱে কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । ইয়াৰ বাবে জিভা পৰিষ্কাৰক ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি । এই সকলোবোৰৰ পিছত মাউথ ৱাছও ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে ।
এই সকলোবোৰৰ বাহিৰেও দাঁত স্কেলিং কৰাটোও অতি উপকাৰী । আচলতে বহু সময়ত যদি খাদ্যৰ কণাবোৰ দাঁতত বহুদিন আবদ্ধ হৈ থাকে, তেতিয়া সেইবোৰ কঠিন হৈ পৰে । দাঁতৰ চাৰিওফালে জমা হোৱা এনে কঠিন মলি ডাক্তৰে স্কেলিং কৰি আঁতৰাই পেলায় ।
ডাঃ আলোকে কয় যে, পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা আৰু খাদ্যাভ্যাসৰ যত্ন লোৱাৰ পিছতো মুখৰ দুৰ্গন্ধ বন্ধ নহ’লে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয় ।
লগতে পঢ়ক: মুখৰ দূৰ্গন্ধ-পোকে খোৱা দাঁতৰ পৰা কেনেকৈ পৰিত্ৰাণ পাব
