নিউজ ডেস্ক, ৮ ছেপ্টেম্বৰ : বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ অৰ্থনীতিসমূহৰ নেতাসকলৰ বাবে উমৈহতীয়া ভিত্তি বিচাৰি উলিওৱাটো কেতিয়াও সহজ নহয় । কিন্তু ইউক্ৰেইনৰ বিৰুদ্ধে ৰাছিয়াৰ যুদ্ধৰ বিশ্বজনীন প্ৰভাৱৰ অৰ্থ হৈছে এই বছৰৰ 'গ্ৰুপ অব 20' বৈঠকত অৰ্থপূৰ্ণ চুক্তিৰ বাবে আৰু অধিক প্ৰত্যাহ্বান ।
এই বছৰৰ আয়োজক ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ইউক্ৰেইনক তথাকথিত 'Global South'ৰ বেছিভাগ উন্নয়নশীল ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰয়োজনীয়তাক আচ্ছন্ন নকৰিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে । কিন্তু সেই বিষয়বোৰৰ বহুতো যুদ্ধৰ দ্বাৰা সৰ্বাধিক প্ৰভাৱিত হৈছে ।
ছিংগাপুৰৰ এছ ৰাজৰত্নম স্কুল অব ইণ্টাৰনেচনেল ষ্টাডিজৰ সহযোগী গৱেষণা ফেলো নাজিয়া হুছেইনে কয়, "নতুন দিল্লীয়ে মুখ্য কাৰ্যসূচীৰ পৰা আঁতৰি যাব নিবিচাৰে, যিটো হৈছে Global South-ৰ বাবে উদ্বেগজনক সমস্যাবোৰ সমাধান কৰা ।" তেওঁ লগতে কয়, "গতিকে যুদ্ধৰ পৰিণাম হিচাপে উদীয়মান বিষয়বোৰৰ ওপৰত আলোচনা হ'ব । যিবোৰ হৈছে যোগান শৃংখলা সুৰক্ষা, শক্তি সুৰক্ষা আৰু খাদ্য যোগান । যুদ্ধৰ ভূ-ৰাজনৈতিক/সুৰক্ষাৰ দিশবোৰত বিতৰ্ক কৰাৰ সলনি কেনেদৰে পৰিণাম হ্ৰাস কৰিব পাৰি তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিব লাগিব ।"
আনকি নেতাসকলে সন্মিলনলৈ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ পূৰ্বেই সেই কামটো এক কঠিন কাম হিচাপে প্ৰমাণিত হৈছে ।
ইউক্ৰেইনৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত মস্কোৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ সমৰ্থক হৈ থকা ৰাছিয়া আৰু চীনে ইউক্ৰেইনৰ ওপৰত মতামত ৰখাৰ আপত্তিৰ বাবে এক চূড়ান্ত বিজ্ঞপ্তিৰে প্ৰচেষ্টা বন্ধ কৰি দিছে । সেয়া হৈছে বালিত জি-২০ সন্মিলনত তেওঁলোকে এবছৰ আগতে স্বাক্ষৰ কৰা সেই একেই শব্দ, য'ত কোৱা হৈছিল যে 'বেছিভাগ সদস্যই যুদ্ধক তীব্ৰ গৰিহণা দিছে' ।
ইফালে ইউৰোপীয় ইউনিয়নে কৈছে যে ভাৰতে পৰামৰ্শ দিয়া আপোচমূলক ভাষা তেওঁলোক সন্মত হোৱাৰ বাবে যথেষ্ট শক্তিশালী নহয় ।
যদি নেতাসকলে এই অচলাৱস্থা ভংগ নকৰে, ইয়াৰ ফলত প্ৰথমবাৰৰ বাবে দলটোৰ সন্মিলন দেশসমূহৰ প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰতিফলিত কৰা এক বিজ্ঞপ্তি অবিহনেই ই সমাপ্ত হ'ব পাৰে ।
ইউক্ৰেইনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভলোডিমিৰ জেলেনস্কিয়ে যোৱা বছৰ ভিডিঅ' কনফাৰেন্সৰ দ্বাৰা বালি সন্মিলনত ভাষণ দিছিল । কিন্তু মোদীয়ে ইউক্ৰেইনক এই বছৰৰ অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ নিমন্ত্ৰণ নকৰাৰ কথা এটা কৈছে ।
তথাপিও হোৱাইট হাউছে কৈছে যে ৰাষ্ট্ৰপতি জো বাইডেনৰ কাৰ্যসূচীত 'ইউক্ৰেইনত পুটিনৰ যুদ্ধৰ অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰা' অন্তৰ্ভুক্ত হৈ আছে ।
কানাডাৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জাষ্টিন ট্ৰুডোৱে আনকি জেলেনস্কিক ইউক্ৰেইন বিষয়ক আলোচনাত ৰাখিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে । তেওঁক এক ভিডিঅ' কলত কৈছিল যে জেলেনস্কিয়ে ইনষ্টাগ্ৰামত পোষ্ট কৰিছিল যে "আপোনাক অন্তৰ্ভুক্ত নকৰাৰ বাবে মই হতাশ । কিন্তু আপুনি জানেনে, আমি আপোনাৰ হৈ দৃঢ়ভাৱে মাত মাতিম ।"
জাৰ্মান মাৰ্শ্বেল ফাণ্ডৰ উপ-সভাপতি আৰু ব্ৰাছেলছ কাৰ্যালয়ৰ সঞ্চালক ইয়ান লেচাৰে কয় যে ১৯৯৯ চনত স্থাপিত জি-২০ প্ৰথমতে বিশ্বজনীন অৰ্থনৈতিক প্ৰত্যাহ্বানৰ প্ৰতি সঁহাৰি আছিল । কিন্তু তেতিয়াৰ পৰা ভূ-ৰাজনৈতিক উত্তেজনাই আলোচনাত অধিক ৰাজনীতিৰ পৰিচয় দিছে, যাৰ ফলত ইয়াৰ কাৰ্যকৰীভাৱে কাম কৰাৰ সামৰ্থ্য জটিল হৈ পৰিছে ।
জি-২০ত ৰাছিয়া, চীন আৰু অন্যান্য দেশৰ সৈতে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, কানাডা, ব্ৰিটেইন, জাপান, জাৰ্মানী আৰু ইউৰোপীয় ইউনিয়নকে ধৰি সাতজনীয়া গোটত বিশ্বৰ ধনী দেশবোৰো অন্তৰ্ভুক্ত হৈ আছে ।
ইউক্ৰেইনৰ ওপৰত ৰাছিয়াৰ আক্ৰমণ আৰু এছিয়া-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত চীনৰ বৰ্ধিত দৃঢ়তাই উদ্বিগ্নতা বৃদ্ধি কৰিছে । যাৰ ফলত কিছুমান শক্তিশালী জি-২০ দেশ কূটনৈতিকভাৱে ইখনে সিখনৰ বিৰুদ্ধে প্ৰত্যক্ষভাৱে থিয় দিছে বুলি লেচাৰে কয় ।
ভাৰতে কিয় জি-২০ত আফ্ৰিকান ইউনিয়নৰ স্থায়ী সদস্যপদ বিচাৰে
তেওঁ কয়, "চীন আৰু ৰাছিয়া এতিয়া ইয়াত থকাটো এক দশক পূৰ্বৰ তুলনাত বহুত বেলেগ প্ৰশ্ন ।" "এই বৃহৎ পৰিমাণৰ সন্মিলনসমূহৰ যিকোনো এটাৰ বাবে সেই সময়ৰ বিষয়বোৰৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়বোৰ পৰিহাৰ কৰাটো এতিয়া অতি কঠিন । আৰু এই গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়বোৰ অতি বিভাজিত যেনে ইউক্ৰেইনৰ যুদ্ধ, ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰত উত্তেজনা, আনকি জলবায়ু নীতিও । যিবোৰ বিষয় বিশ্বজুৰি কাৰ্যসূচীৰ শীৰ্ষত আছে, কিন্তু সমাধান কৰাটোও অতি কঠিন ।"
ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিন আৰু চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ঝি জিনপিঙে নিজে জি-২০ত উপস্থিত নাথাকে । তাৰ পৰিৱৰ্তে নিম্ন পৰ্যায়ৰ বিষয়াসকলক প্ৰেৰণ কৰিব ।
ৰাছিয়া আৰু চীনে তেওঁলোকৰ নেতাসকল কিয় উপস্থিত নাথাকে সেয়া উল্লেখ কৰা নাই । কিন্তু শেহতীয়াকৈ কোনোৱেই বেছি ভ্ৰমণ কৰা নাই আৰু দুয়োখন দেশেই অধিক সমভাবাপন্ন ব্ৰিকছ গ্ৰুপৰ ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া দেখা গৈছে । সেয়া হৈছে ব্ৰাজিল, ৰাছিয়া, ভাৰত, চীন আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকা । উক্ত গ্ৰুপটোৱে যোৱা মাহত ইয়াৰ সন্মিলনত ইৰাণ, চৌদি আৰব, সংযুক্ত আৰব আমিৰেটছ, আৰ্জেণ্টিনা, ইজিপ্ত আৰু ইথিওপিয়াক অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ আৰু ইয়াক সম্প্ৰসাৰণ কৰিবলৈ সন্মত হৈছিল ।
চলিত সীমান্ত বিবাদৰ বাবে ভাৰতৰ সৈতে চীনৰ সম্পৰ্ক তিক্ত হৈ আছে । কিন্তু ছিৰ পৰিৱৰ্তে প্ৰধানমন্ত্ৰী লি কিয়াংক প্ৰেৰণ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা সত্ত্বেও মোদী আৰু ছিয়ে ব্ৰিকছ সন্মিলনত বিষয়টো মুখামুখীকৈ আলোচনা কৰিছিল আৰু চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়ে কৈছিল যে বেইজিঙে ভাৰত-চীন সম্পৰ্কক 'সাধাৰণতে স্থিৰ' বুলি বিবেচনা কৰে ।
ব্ৰিকছত ইয়াৰ সদস্যপদৰ লগতে মস্কোৰ সৈতে ভাৰতৰ ঐতিহাসিক সম্পৰ্ক আছে । কিন্তু আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সৈতেও ভাল সম্পৰ্ক আছে । মোদীয়ে ইউক্ৰেইন যুদ্ধ আৰু Global South-ৰ ওপৰত ৰাছিয়াক অনুমোদন দিবলৈ একেলগে থিয় হৈ থকা ধনী ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰিবলৈ তেওঁৰ দেশৰ প্ৰভাৱ ব্যৱহাৰ কৰাৰ আশা কৰিছে ।
জি-২০ দেশৰ প্ৰায় আধা Global South-ত পোৱা যায়, কোনো এজনে ইয়াক কেনেদৰে সংজ্ঞায়িত কৰে তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি । আৰু মোদীয়ে আফ্ৰিকান ইউনিয়নক ব্লক সদস্য হিচাপে যোগ দিব বুলি আশা কৰে ।
ইয়াৰ প্ৰস্তুতিৰ বাবে তেওঁ জানুৱাৰীত এক ভাৰ্চুৱেল 'ভইচ অব দ্য গ্লোবেল চাউথ' সন্মিলন অনুষ্ঠিত কৰিছিল আৰু কৰ্মী গোটবোৰত উন্নয়নশীল ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়বোৰ লক্ষ্য কৰি লৈছিল । যাৰ ভিতৰত আছে হাইড্ৰজেন, সম্পদ দক্ষতা, ডিজিটেল ৰাজহুৱা আন্তঃগাঁথনি আৰু খাদ্য সুৰক্ষাৰ বাবে এক উমৈহতীয়া আন্তঃগাঁথনি বিকশিত কৰা ।
হুছেইনে কয়, "Global South-ৰ বাবে ভাৰতৰ সভাপতিত্বক উন্নয়নমূলক প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰাৰ অপৰিসীম সম্ভাৱনা থকা এক সুযোগ হিচাপে দেখা যায় । বিশেষকৈ যিহেতু ব্ৰাজিল আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাই ২০২৫ চনত ক্ৰমান্বয়ে ভাৰতৰ পৰা জি-২০ৰ সভাপতিত্ব গ্ৰহণ কৰিবলৈ সাজু হৈছে ।"
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা জেক ছুলিভানে বাইডেনৰ প্ৰস্থানৰ পূৰ্বে সাংবাদিকসকলক কৈছিল যে ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে আফ্ৰিকান ইউনিয়নক স্থায়ী সদস্য হিচাপে যোগ দিয়াটো সমৰ্থন কৰিছিল আৰু ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে আশা কৰিছিল যে এই সন্মিলনে 'দেখুৱাব যে বিশ্বৰ মুখ্য অৰ্থনীতিবোৰে প্ৰত্যাহ্বানপূৰ্ণ সময়তো একেলগে কাম কৰিব পাৰে' ।
উন্নয়নশীল দেশসমূহক সহায় কৰাৰ বাবে বহুপাক্ষিক উন্নয়ন বেংক, বিশেষকৈ বিশ্ব বেংক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধিৰ সংস্কাৰকে ধৰি মোদীৰ বহুতো অগ্ৰাধিকাৰৰ ওপৰতো আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰই গুৰুত্ব দিব বুলি ছুলিভানে কয় । বাইডেনে নিম্ন আৰু মধ্য আয়ৰ দেশসমূহৰ বাবে 'অৰ্থপূৰ্ণ ঋণ ৰেহাই'ৰ বাবেও আহ্বান জনাব আৰু জলবায়ু আৰু স্বাস্থ্যৰ সমস্যাকে ধৰি অন্যান্য অগ্ৰাধিকাৰৰ ওপৰত অগ্ৰগতি বিচাৰিব ।
ঝি আৰু পুটিনৰ উপস্থিতি অবিহনেই কিছুমানে পৰামৰ্শ দিছে যে অৰ্থপূৰ্ণ চুক্তিত উপনীত হোৱাটো অধিক কঠিন হ'ব পাৰে । কিন্তু হুছেইনে কয় যে এইটো মোদীৰ বাবে ভাৰতৰ জি-২০ অগ্ৰাধিকাৰৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়াৰ সুযোগ হ'ব পাৰে ।
"যদিও এবছৰীয়া সভাপতিত্বই Global South-ৰ সকলো সমস্যা সমাধান কৰিব নোৱাৰে, ভাৰতে এনে কিছুমান বিষয়ত কাম কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে আৰু জি-২০ দেশসমূহে ব্যক্তিগতভাৱে কামটো আগবঢ়াই নিব পাৰে ।" তেওঁ কয়।
লগতে পঢ়ক :G20 Summit 2023 : জি২০ সন্মিলনত প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ ১৫ বিশ্ব নেতাৰ সৈতে দ্বিপাক্ষিক বৈঠক
