ETV Bharat / technology

বিজুলী-ঢেৰেকনি-ব্ৰজপাতৰ কাৰণ কি ? - Lightning strikes

author img

By ETV Bharat Tech Team

Published : Aug 31, 2024, 12:48 PM IST

How lightning strikes: বৰষুণনো কাৰ ভাল নালাগে ! বৰষুণৰ দিনবোৰ আৰামদায়ক হোৱাৰ লগতে মাৰাত্মকও হৈ পৰিব পাৰে । কাৰণ বৰষুণৰ লগতে হওঁক অথবা বৰষুণ অহাৰ পূৰ্বে কেতিয়াবা প্ৰচণ্ড শব্দ-গাজনিৰে বিজুলীও আহে । বৰষুণ দিলে এই বিজুলী কেনেকৈ সৃষ্টি হয় আৰু কেনেকৈ সেয়া পৃথিৱীবাসীয়ে দেখিবলৈ পায় বুলি আপোনাৰ মনতো নিশ্চয় উৎকণ্ঠাৰ সৃষ্টি হয় ? আমাৰ এই বিস্তৃত প্ৰতিবেদনযোগে এই সন্দৰ্ভত জানো আহক ---

lightning strikes
বিজুলী-ঢেৰেকনি (ETV Bharat)

নিউজ ডেস্ক, 31 আগষ্ট: বিজুলী-ঢেৰেকনি আমাৰ সকলোৰে চিনাকি ৷ বিজুলী হৈছে ডাৱৰ আৰু মাটিৰ মাজত বা ডাৱৰৰ ভিতৰত হোৱা এক বৃহৎ ইলেক্ট্ৰষ্টেটিক নিৰ্গমন । এই প্ৰক্ৰিয়াটো আৰম্ভ হয় ডাৱৰত বৈদ্যুতিক আধান জমা হোৱাৰ ফলত । বৰষুণৰ ধুমুহা আহিলে ডাৱৰৰ ভিতৰৰ ওপৰলৈ যোৱা আৰু তললৈ যোৱাৰ ফলত পানীৰ টোপাল আৰু বৰফৰ স্ফটিকৰ সংঘৰ্ষ হয়, যাৰ ফলত স্থিতিশীল বিদ্যুৎ উৎপন্ন হয় ।

বায়ু আৰু পানীৰ মাজত ঘৰ্ষণ হ’লে পানীৰ কণাবোৰত শক্তি উৎপন্ন হয় । এই শক্তি ধনাত্মক আৰু ঋণাত্মক ৷ ডাৱৰৰ ওপৰ অংশ বৰ ঠাণ্ডা । এই কাৰণেই ইতিবাচক (প্লাছ) শক্তি তাত সৃষ্টি হয় । আনহাতে ডাৱৰৰ তলৰ অংশই ঋণাত্মক শক্তিৰ সৃষ্টি কৰে । সেয়ে দুটা ডাৱৰ ইটোৱে সিটোৰ লগত খুন্দা মাৰিলে বিজুলীৰ সৃষ্টি হয় ।

বিজুলী গঠনত বৰষুণৰ ভূমিকা

বৰষুণে বিজুলী গঠনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । বৰষুণ যিমানেই বেছি হ’ব সিমানেই বিজুলী উৎপন্ন হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি । কাৰণ:

- বৰফ আৰু পানীৰ সংঘৰ্ষ: বৰষুণে ডাৱৰৰ ভিতৰত বৰফ আৰু পানীৰ মিশ্ৰণ সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰে । এই কণাবোৰৰ সংঘৰ্ষ হ’লে ইলেক্ট্ৰন স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত বৈদ্যুতিক আধানৰ পৃথকীকৰণৰ সৃষ্টি হয় ।

- বৈদ্যুতিক আধান পৃথকীকৰণ: ডাৱৰৰ ওপৰৰ অংশ ধনাত্মক আধানযুক্ত হয়, আনহাতে ডাৱৰৰ তলৰ অংশ আৰু মাটি ঋণাত্মক আধানযুক্ত হয়।

- লিডাৰ ষ্ট্ৰ’ক: বৈদ্যুতিক আধান বাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে ডাৱৰ আৰু মাটিৰ মাজত আয়নীয় বায়ু অণুৰ এটা চেনেল গঠন হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে, যাক লিডাৰ ষ্ট্ৰ’ক বোলা হয় ।

দ্য ষ্ট্ৰাইক

যেতিয়া লিডাৰ ষ্ট্ৰ’ক মাটিত পৰে, তেতিয়া ই বিদ্যুতৰ বিশাল ঢৌৱে অনুসৰণ কৰিবলৈ এটা পৰিবাহী পথ সৃষ্টি কৰে । ইয়াক ৰিটাৰ্ণ ষ্ট্ৰ’ক বুলি জনা যায় আৰু ইয়াক আমি বিজুলী হিচাপে দেখিবলৈ পাওঁ । ৰিটাৰ্ণ ষ্ট্ৰ’কে 50,000 ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ পৰ্যন্ত উষ্ণতা লাভ কৰিব পাৰে, যিটো সূৰ্যৰ পৃষ্ঠতকৈ পাঁচগুণ বেছি গৰম ।

সুৰক্ষাৰ পৰামৰ্শ

বিজুলী ভয়ংকৰ হ’ব পাৰে ৷ সেয়ে বিপদৰ কথা মনত ৰখাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । ইয়াত কিছুমান সুৰক্ষা সম্পৰ্কীয় পৰামৰ্শ দিয়া হ’ল:

- বতৰৰ পূৰ্বাভাস নিৰীক্ষণ: বতৰৰ পূৰ্বাভাস আৰু সতৰ্কবাণীৰ ওপৰত চকু ৰাখক ।

- আশ্ৰয় বিচাৰিব: যদি আপুনি বজ্ৰপাত শুনিছে, বিজুলী দেখিছে বা প্ৰচণ্ড বৰষুণৰ আহিব বুলি অনুভৱ কৰিছে, তেন্তে লগে লগে আশ্ৰয় লওঁক ।

- পৰিবাহী বস্তু এৰক: ধাতুৰ বেৰ, গলফ ক্লাব আৰু চাইকেলৰ দৰে পৰিবাহী বস্তু পৰিহাৰ কৰক ।

লগতে পঢ়ক: বজ্ৰ পৰি দুই কিশোৰৰ মৃত্যু, গুৰুতৰভাৱে আহত দুই - Lightning Strike

ছুনামি আৰু ধুমুহাৰ আগজাননীৰ আঁৰৰ বিজ্ঞান - NIOT installed data buoys

নিউজ ডেস্ক, 31 আগষ্ট: বিজুলী-ঢেৰেকনি আমাৰ সকলোৰে চিনাকি ৷ বিজুলী হৈছে ডাৱৰ আৰু মাটিৰ মাজত বা ডাৱৰৰ ভিতৰত হোৱা এক বৃহৎ ইলেক্ট্ৰষ্টেটিক নিৰ্গমন । এই প্ৰক্ৰিয়াটো আৰম্ভ হয় ডাৱৰত বৈদ্যুতিক আধান জমা হোৱাৰ ফলত । বৰষুণৰ ধুমুহা আহিলে ডাৱৰৰ ভিতৰৰ ওপৰলৈ যোৱা আৰু তললৈ যোৱাৰ ফলত পানীৰ টোপাল আৰু বৰফৰ স্ফটিকৰ সংঘৰ্ষ হয়, যাৰ ফলত স্থিতিশীল বিদ্যুৎ উৎপন্ন হয় ।

বায়ু আৰু পানীৰ মাজত ঘৰ্ষণ হ’লে পানীৰ কণাবোৰত শক্তি উৎপন্ন হয় । এই শক্তি ধনাত্মক আৰু ঋণাত্মক ৷ ডাৱৰৰ ওপৰ অংশ বৰ ঠাণ্ডা । এই কাৰণেই ইতিবাচক (প্লাছ) শক্তি তাত সৃষ্টি হয় । আনহাতে ডাৱৰৰ তলৰ অংশই ঋণাত্মক শক্তিৰ সৃষ্টি কৰে । সেয়ে দুটা ডাৱৰ ইটোৱে সিটোৰ লগত খুন্দা মাৰিলে বিজুলীৰ সৃষ্টি হয় ।

বিজুলী গঠনত বৰষুণৰ ভূমিকা

বৰষুণে বিজুলী গঠনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । বৰষুণ যিমানেই বেছি হ’ব সিমানেই বিজুলী উৎপন্ন হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি । কাৰণ:

- বৰফ আৰু পানীৰ সংঘৰ্ষ: বৰষুণে ডাৱৰৰ ভিতৰত বৰফ আৰু পানীৰ মিশ্ৰণ সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰে । এই কণাবোৰৰ সংঘৰ্ষ হ’লে ইলেক্ট্ৰন স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত বৈদ্যুতিক আধানৰ পৃথকীকৰণৰ সৃষ্টি হয় ।

- বৈদ্যুতিক আধান পৃথকীকৰণ: ডাৱৰৰ ওপৰৰ অংশ ধনাত্মক আধানযুক্ত হয়, আনহাতে ডাৱৰৰ তলৰ অংশ আৰু মাটি ঋণাত্মক আধানযুক্ত হয়।

- লিডাৰ ষ্ট্ৰ’ক: বৈদ্যুতিক আধান বাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে ডাৱৰ আৰু মাটিৰ মাজত আয়নীয় বায়ু অণুৰ এটা চেনেল গঠন হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে, যাক লিডাৰ ষ্ট্ৰ’ক বোলা হয় ।

দ্য ষ্ট্ৰাইক

যেতিয়া লিডাৰ ষ্ট্ৰ’ক মাটিত পৰে, তেতিয়া ই বিদ্যুতৰ বিশাল ঢৌৱে অনুসৰণ কৰিবলৈ এটা পৰিবাহী পথ সৃষ্টি কৰে । ইয়াক ৰিটাৰ্ণ ষ্ট্ৰ’ক বুলি জনা যায় আৰু ইয়াক আমি বিজুলী হিচাপে দেখিবলৈ পাওঁ । ৰিটাৰ্ণ ষ্ট্ৰ’কে 50,000 ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ পৰ্যন্ত উষ্ণতা লাভ কৰিব পাৰে, যিটো সূৰ্যৰ পৃষ্ঠতকৈ পাঁচগুণ বেছি গৰম ।

সুৰক্ষাৰ পৰামৰ্শ

বিজুলী ভয়ংকৰ হ’ব পাৰে ৷ সেয়ে বিপদৰ কথা মনত ৰখাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । ইয়াত কিছুমান সুৰক্ষা সম্পৰ্কীয় পৰামৰ্শ দিয়া হ’ল:

- বতৰৰ পূৰ্বাভাস নিৰীক্ষণ: বতৰৰ পূৰ্বাভাস আৰু সতৰ্কবাণীৰ ওপৰত চকু ৰাখক ।

- আশ্ৰয় বিচাৰিব: যদি আপুনি বজ্ৰপাত শুনিছে, বিজুলী দেখিছে বা প্ৰচণ্ড বৰষুণৰ আহিব বুলি অনুভৱ কৰিছে, তেন্তে লগে লগে আশ্ৰয় লওঁক ।

- পৰিবাহী বস্তু এৰক: ধাতুৰ বেৰ, গলফ ক্লাব আৰু চাইকেলৰ দৰে পৰিবাহী বস্তু পৰিহাৰ কৰক ।

লগতে পঢ়ক: বজ্ৰ পৰি দুই কিশোৰৰ মৃত্যু, গুৰুতৰভাৱে আহত দুই - Lightning Strike

ছুনামি আৰু ধুমুহাৰ আগজাননীৰ আঁৰৰ বিজ্ঞান - NIOT installed data buoys

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.