ETV Bharat / technology

ছুনামি আৰু ধুমুহাৰ আগজাননীৰ আঁৰৰ বিজ্ঞান - NIOT installed data buoys

author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Mar 21, 2024, 11:44 AM IST

NIOT installed data buoys: চেন্নাইৰ ৰাষ্ট্ৰীয় মহাসাগৰ প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠান (এনআইঅ'টি)য়ে ধুমুহা আৰু ছুনামিৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ পূৰ্বানুমান কৰিবলৈ সমগ্ৰ ভাৰত মহাসাগৰত ডাটা ব্যুয়' স্থাপন কৰিছে । এই ব্যুয়'বোৰে কেনেদৰে কাম কৰে ? এই সন্দৰ্ভত ইটিভি ভাৰতৰ বিশেষ প্ৰতিবেদন ।

NIOT installed data buoys
চুনামি আৰু ধুমুহাৰ আগজাননীৰ আঁৰৰ বিজ্ঞান

নেশ্যনেল ডেস্ক,২১ মাৰ্চ : চেন্নাইৰ মাজভাগত ঘূৰ্ণীবতাহ আৰু সেইবোৰৰ আগমনৰ আশংকা প্ৰতি নৱেম্বৰ মাহত দেখা যায় । যাৰ ফলত দক্ষিণ ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক ৰাজধানীৰ লোকসকল আতংকিত হৈ থাকে ।

ছুনামি আৰু ধুমুহাক লৈ অঞ্চলটোৰ লোকসকলৰ এনে উদ্বিগ্নতাৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে বিশেষ পদক্ষেপ হাতত লৈছে । বিজ্ঞানীসকলে এই প্ৰাকৃতিক বিপদবোৰৰ ভৱিষ্যতবাণী কৰিব পাৰে নেকি ? ইটিভি ভাৰতে চেন্নাইৰ পল্লীকাৰনাইৰ ৰাষ্ট্ৰীয় মহাসাগৰ প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠানৰ (এনআইঅ'টি) বিজ্ঞানীসকলৰ ওচৰলৈ গৈ ইয়াৰ আঁৰৰ বিজ্ঞানৰ বিষয়ে জানিবলৈ সক্ষম হৈছে ।

ভূ-বিজ্ঞান মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনত কাম কৰি থকা এই প্ৰতিষ্ঠানটোৱে মুখ্যতঃ মহাসাগৰৰ ওপৰত গৱেষণা কৰে আৰু অন্যান্য প্ৰাকৃতিক বিপদৰ ভিতৰত বতৰ, ভূতাত্ত্বিক পৰিৱৰ্তন, ধুমুহা, ছুনামি নিৰীক্ষণ কৰে ।

১৯৯৬ চনত স্থাপিত ৰাষ্ট্ৰীয় ডাটা ব্যুয়' কাৰ্যসূচীয়ে এই প্ৰচেষ্টাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । ইয়াৰ প্ৰাথমিক উদ্দেশ্য হৈছে ভাৰত মহাসাগৰত এংকৰড মনিটৰিং চিষ্টেম স্থাপন কৰা, যাক ডাটা ব্যুয়' বুলি কোৱা হয় আৰু সেইবোৰৰ তথ্য আহৰণ কৰা । এই ডাটা ব্যুয়'বোৰ চেন্সৰৰ সৈতে সজ্জিত যি বতৰ আৰু সাগৰৰ পৰিৱৰ্তন নিৰীক্ষণ কৰে ।

ৰাষ্ট্ৰীয় মহাসাগৰ প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠানৰ মহাসাগৰ পৰ্যৱেক্ষণৰ দায়িত্বত থকা বিজ্ঞানী এম অৰুল মুথিয়াই ইটিভি ভাৰতক দিয়া এক বিশেষ সাক্ষাৎকাৰত কয় যে এই ডাটা ব্যুয়'বোৰ ১৫ টা স্থানত স্থাপন কৰা হৈছে ।

তেওঁ কয়, "১৯৯৭ চনৰ পৰা আমি ভাৰত মহাসাগৰ আৰু আৰৱ সাগৰ অঞ্চলত ডাটা ব্যুয়' স্থাপন কৰি আহিছো আৰু তথ্য সংগ্ৰহ কৰি আহিছো । এই সুবিধাসমূহ গভীৰ সাগৰৰ ১২ টা স্থান আৰু আৰৱ সাগৰ আৰু বংগোপসাগৰৰ ৩ টা অফশ্বৰ স্থানত অৱস্থিত ।"

৭ টা ছুনামি চিনাক্তকৰণ যন্ত্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে, যাৰ ভিতৰত ৫ টা বংগোপসাগৰত অৱস্থিত আৰু দুটা আৰৱ সাগৰত ৰাখি নিৰীক্ষণ কৰা হৈছে । মুথিয়াই কয় যে এই যন্ত্ৰবোৰে প্ৰদান কৰা তথ্য সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ভাৰতীয় মহাসাগৰ তথ্য সেৱা কেন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়, যি বতৰ বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ আৰু অন্যান্য বিভাগলৈ তথ্যবোৰ প্ৰেৰণ কৰে । প্ৰক্ৰিয়াটো অধিক ব্যাখ্যা কৰি এনআইঅ'টি বিজ্ঞানীয়ে কয় যে উপগ্ৰহ হৈছে একমাত্ৰ উপায় যাৰ দ্বাৰা গভীৰ সাগৰৰ সঁজুলিবোৰে তীৰ-আধাৰিত নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ সৈতে তথ্য বিনিময় কৰিব পাৰে আৰু এই সঁজুলিবোৰৰ পৰা প্ৰতি ৩ ঘণ্টাত উপগ্ৰহলৈ তথ্য প্ৰেৰণ কৰা হয় ।

তেওঁ, "সাগৰত এই সঁজুলিবোৰৰ নিৰৱচ্ছিন্ন সঞ্চালনৰ বাবে দুটা বেটাৰি স্থাপন কৰা হৈছে । ইয়াৰ ভিতৰত এটা হৈছে সূৰ্যৰ পোহৰৰ পৰা বিদ্যুৎ উৎপাদন কৰা ।" মুথিয়াই কয় যে যদি সৌৰ বেটাৰিবোৰে কাম কৰা বন্ধ কৰে, লিথিয়াম-আয়ন বেটাৰীয়ে স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে কাম কৰা আৰম্ভ কৰে ।

এই ডাটা ব্যুয়'বোৰৰ চেন্সৰে গভীৰ সাগৰৰ প্ৰবাহৰ পৰিৱৰ্তন চিনাক্ত কৰিব পাৰে আৰু যদি ছুনামি আসন্ন হয় তেন্তে গুৰুত্বপূৰ্ণ আগতীয়া সতৰ্কবাণী প্ৰদান কৰিব পাৰে । ভূমি কম্পন অনুভৱ কৰা সঁজুলিবোৰ গভীৰ সাগৰত প্ৰায় ৪,০০০ মিটাৰ গভীৰতাত স্থাপন কৰা হয় । ছুনামিৰ লগে লগে এই সঁজুলিবোৰে তথ্য প্ৰদান কৰা অব্যাহত ৰাখে । ইয়াৰ দ্বাৰা, বিজ্ঞানীসকলে ছুনামি হোৱা এলেকা আৰু প্ৰভাৱৰ পৰিমাণৰ পূৰ্বানুমান কৰিব পাৰে ।

অৰুল মুথিয়াই লগতে উল্লেখ কৰে যে ২০০৪ চনৰ পূৰ্বে ভাৰতত কোনো ছুনামি-সতৰ্কবাণী সঁজুলি নাছিল । অতীতত ধুমুহাৰ দ্বাৰা ক্ষতিগ্ৰস্ত হোৱা আৰু সেইবোৰৰ প্ৰৱণতা থকা এলেকাবোৰ বিশেষভাৱে আৱৰি ল'বলৈ ব্যুয়' স্থাপন কৰা হৈছে । ব্যুয়'বোৰে নিম্ন-চাপ প্ৰণালী গঠনৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য নথিভুক্ত কৰে, যি প্ৰায়ে ধুমুহাৰ সৃষ্টিৰ পূৰ্বে হয় ।

ধুমুহাৰ সৃষ্টিৰ গতিশীলতা, যাৰ ভিতৰত আছে বতাহৰ গতি আৰু সাগৰৰ পৃষ্ঠৰ উষ্ণতা আদিয়ে ভৱিষ্যতবাণী প্ৰক্ৰিয়াত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । সাগৰৰ পৃষ্ঠৰ তাপমাত্ৰা নিৰীক্ষণ কৰি, ব্যুয়' প্ৰণালীয়ে কাৰ্যকৰীভাৱে সাগৰৰ ভিতৰত তাপীয় চাপৰ তাৰতম্য চিনাক্ত কৰে, ধুমুহাৰ পূৰ্বে তাপমাত্ৰা ২৬ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছলৈকে হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে । এই তথ্যই সতৰ্কবাণী তথ্যৰ সঠিক পূৰ্বানুমান আৰু সময়মতে প্ৰচাৰ কৰাত সহায় কৰে, দুৰ্যোগৰ প্ৰস্তুতি বৃদ্ধি কৰিবলৈ আৰু কৰ্তৃপক্ষক সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰে ।

প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ উপৰিও বিজ্ঞানীসকলে কিছুমান মানৱ-নিৰ্মিত বিভ্ৰান্তিৰ সন্মুখীন হয় । ব্যুয়'ৰ উপস্থিতিয়ে প্ৰায়ে মাছৰ সংখ্যা বৃদ্ধি কৰে, যাৰ ফলত মাছ ধৰা কাৰ্যকলাপ আকৰ্ষিত হয় । অৱশ্যে, মাছ ধৰাৰ বাবে দিয়া জালবোৰ কেতিয়াবা ব্যুয়'য়ে ছিঙি পেলায় । ফলস্বৰূপে মাছমৰীয়াসকলে প্ৰায়ে ব্যুয়'বোৰৰ ক্ষতি কৰে । মুথিয়াই সুৰক্ষা আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক সংৰক্ষণ দুয়োটাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ নিৰীক্ষণ প্ৰণালীৰ নিৰন্তৰ কাৰ্যক্ষমতা নিশ্চিত কৰিবলৈ মাছমৰীয়াসকলে এনে ধৰণৰ প্ৰথাৰ পৰা বিৰত থকাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে ।

ছুনামি আৰু ধুমুহাৰ বাবে আগতীয়া সতৰ্কতা প্ৰণালী বৃদ্ধিত আন্তৰ্জাতিক সহযোগিতাই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । বিশ্বব্যাপী দেশসমূহে গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্যৰ নিৰৱচ্ছিন্ন আদান-প্ৰদানত সহায় কৰে আৰু প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বিৰুদ্ধে বিশ্বব্যাপী স্থিতিস্থাপকতা বৃদ্ধি কৰে । তদুপৰি, ২০১৪ চনৰ পৰা সমন্বিত প্ৰচেষ্টাই আৰ্কটিক আৰু মহাসাগৰ গৱেষণা কেন্দ্ৰৰ দৰে প্ৰতিষ্ঠানৰ সৈতে অংশীদাৰিত্বৰ জৰিয়তে ৰবটিক উপকূলীয় নিৰীক্ষণ প্ৰণালী আৰু ৰবটিক মাছকে ধৰি স্বয়ংক্ৰিয় নিৰীক্ষণ প্ৰযুক্তিৰ বিকাশৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে ।

লগতে পঢ়ক :জলবায়ু পৰিৱৰ্তন সূচকৰ ৰেকৰ্ড স্তৰ স্পৰ্শ; আটাইতকৈ উষ্ণ বছৰ 2023

নেশ্যনেল ডেস্ক,২১ মাৰ্চ : চেন্নাইৰ মাজভাগত ঘূৰ্ণীবতাহ আৰু সেইবোৰৰ আগমনৰ আশংকা প্ৰতি নৱেম্বৰ মাহত দেখা যায় । যাৰ ফলত দক্ষিণ ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক ৰাজধানীৰ লোকসকল আতংকিত হৈ থাকে ।

ছুনামি আৰু ধুমুহাক লৈ অঞ্চলটোৰ লোকসকলৰ এনে উদ্বিগ্নতাৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে বিশেষ পদক্ষেপ হাতত লৈছে । বিজ্ঞানীসকলে এই প্ৰাকৃতিক বিপদবোৰৰ ভৱিষ্যতবাণী কৰিব পাৰে নেকি ? ইটিভি ভাৰতে চেন্নাইৰ পল্লীকাৰনাইৰ ৰাষ্ট্ৰীয় মহাসাগৰ প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠানৰ (এনআইঅ'টি) বিজ্ঞানীসকলৰ ওচৰলৈ গৈ ইয়াৰ আঁৰৰ বিজ্ঞানৰ বিষয়ে জানিবলৈ সক্ষম হৈছে ।

ভূ-বিজ্ঞান মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনত কাম কৰি থকা এই প্ৰতিষ্ঠানটোৱে মুখ্যতঃ মহাসাগৰৰ ওপৰত গৱেষণা কৰে আৰু অন্যান্য প্ৰাকৃতিক বিপদৰ ভিতৰত বতৰ, ভূতাত্ত্বিক পৰিৱৰ্তন, ধুমুহা, ছুনামি নিৰীক্ষণ কৰে ।

১৯৯৬ চনত স্থাপিত ৰাষ্ট্ৰীয় ডাটা ব্যুয়' কাৰ্যসূচীয়ে এই প্ৰচেষ্টাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । ইয়াৰ প্ৰাথমিক উদ্দেশ্য হৈছে ভাৰত মহাসাগৰত এংকৰড মনিটৰিং চিষ্টেম স্থাপন কৰা, যাক ডাটা ব্যুয়' বুলি কোৱা হয় আৰু সেইবোৰৰ তথ্য আহৰণ কৰা । এই ডাটা ব্যুয়'বোৰ চেন্সৰৰ সৈতে সজ্জিত যি বতৰ আৰু সাগৰৰ পৰিৱৰ্তন নিৰীক্ষণ কৰে ।

ৰাষ্ট্ৰীয় মহাসাগৰ প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠানৰ মহাসাগৰ পৰ্যৱেক্ষণৰ দায়িত্বত থকা বিজ্ঞানী এম অৰুল মুথিয়াই ইটিভি ভাৰতক দিয়া এক বিশেষ সাক্ষাৎকাৰত কয় যে এই ডাটা ব্যুয়'বোৰ ১৫ টা স্থানত স্থাপন কৰা হৈছে ।

তেওঁ কয়, "১৯৯৭ চনৰ পৰা আমি ভাৰত মহাসাগৰ আৰু আৰৱ সাগৰ অঞ্চলত ডাটা ব্যুয়' স্থাপন কৰি আহিছো আৰু তথ্য সংগ্ৰহ কৰি আহিছো । এই সুবিধাসমূহ গভীৰ সাগৰৰ ১২ টা স্থান আৰু আৰৱ সাগৰ আৰু বংগোপসাগৰৰ ৩ টা অফশ্বৰ স্থানত অৱস্থিত ।"

৭ টা ছুনামি চিনাক্তকৰণ যন্ত্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে, যাৰ ভিতৰত ৫ টা বংগোপসাগৰত অৱস্থিত আৰু দুটা আৰৱ সাগৰত ৰাখি নিৰীক্ষণ কৰা হৈছে । মুথিয়াই কয় যে এই যন্ত্ৰবোৰে প্ৰদান কৰা তথ্য সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ভাৰতীয় মহাসাগৰ তথ্য সেৱা কেন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়, যি বতৰ বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ আৰু অন্যান্য বিভাগলৈ তথ্যবোৰ প্ৰেৰণ কৰে । প্ৰক্ৰিয়াটো অধিক ব্যাখ্যা কৰি এনআইঅ'টি বিজ্ঞানীয়ে কয় যে উপগ্ৰহ হৈছে একমাত্ৰ উপায় যাৰ দ্বাৰা গভীৰ সাগৰৰ সঁজুলিবোৰে তীৰ-আধাৰিত নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ সৈতে তথ্য বিনিময় কৰিব পাৰে আৰু এই সঁজুলিবোৰৰ পৰা প্ৰতি ৩ ঘণ্টাত উপগ্ৰহলৈ তথ্য প্ৰেৰণ কৰা হয় ।

তেওঁ, "সাগৰত এই সঁজুলিবোৰৰ নিৰৱচ্ছিন্ন সঞ্চালনৰ বাবে দুটা বেটাৰি স্থাপন কৰা হৈছে । ইয়াৰ ভিতৰত এটা হৈছে সূৰ্যৰ পোহৰৰ পৰা বিদ্যুৎ উৎপাদন কৰা ।" মুথিয়াই কয় যে যদি সৌৰ বেটাৰিবোৰে কাম কৰা বন্ধ কৰে, লিথিয়াম-আয়ন বেটাৰীয়ে স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে কাম কৰা আৰম্ভ কৰে ।

এই ডাটা ব্যুয়'বোৰৰ চেন্সৰে গভীৰ সাগৰৰ প্ৰবাহৰ পৰিৱৰ্তন চিনাক্ত কৰিব পাৰে আৰু যদি ছুনামি আসন্ন হয় তেন্তে গুৰুত্বপূৰ্ণ আগতীয়া সতৰ্কবাণী প্ৰদান কৰিব পাৰে । ভূমি কম্পন অনুভৱ কৰা সঁজুলিবোৰ গভীৰ সাগৰত প্ৰায় ৪,০০০ মিটাৰ গভীৰতাত স্থাপন কৰা হয় । ছুনামিৰ লগে লগে এই সঁজুলিবোৰে তথ্য প্ৰদান কৰা অব্যাহত ৰাখে । ইয়াৰ দ্বাৰা, বিজ্ঞানীসকলে ছুনামি হোৱা এলেকা আৰু প্ৰভাৱৰ পৰিমাণৰ পূৰ্বানুমান কৰিব পাৰে ।

অৰুল মুথিয়াই লগতে উল্লেখ কৰে যে ২০০৪ চনৰ পূৰ্বে ভাৰতত কোনো ছুনামি-সতৰ্কবাণী সঁজুলি নাছিল । অতীতত ধুমুহাৰ দ্বাৰা ক্ষতিগ্ৰস্ত হোৱা আৰু সেইবোৰৰ প্ৰৱণতা থকা এলেকাবোৰ বিশেষভাৱে আৱৰি ল'বলৈ ব্যুয়' স্থাপন কৰা হৈছে । ব্যুয়'বোৰে নিম্ন-চাপ প্ৰণালী গঠনৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য নথিভুক্ত কৰে, যি প্ৰায়ে ধুমুহাৰ সৃষ্টিৰ পূৰ্বে হয় ।

ধুমুহাৰ সৃষ্টিৰ গতিশীলতা, যাৰ ভিতৰত আছে বতাহৰ গতি আৰু সাগৰৰ পৃষ্ঠৰ উষ্ণতা আদিয়ে ভৱিষ্যতবাণী প্ৰক্ৰিয়াত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । সাগৰৰ পৃষ্ঠৰ তাপমাত্ৰা নিৰীক্ষণ কৰি, ব্যুয়' প্ৰণালীয়ে কাৰ্যকৰীভাৱে সাগৰৰ ভিতৰত তাপীয় চাপৰ তাৰতম্য চিনাক্ত কৰে, ধুমুহাৰ পূৰ্বে তাপমাত্ৰা ২৬ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছলৈকে হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে । এই তথ্যই সতৰ্কবাণী তথ্যৰ সঠিক পূৰ্বানুমান আৰু সময়মতে প্ৰচাৰ কৰাত সহায় কৰে, দুৰ্যোগৰ প্ৰস্তুতি বৃদ্ধি কৰিবলৈ আৰু কৰ্তৃপক্ষক সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰে ।

প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ উপৰিও বিজ্ঞানীসকলে কিছুমান মানৱ-নিৰ্মিত বিভ্ৰান্তিৰ সন্মুখীন হয় । ব্যুয়'ৰ উপস্থিতিয়ে প্ৰায়ে মাছৰ সংখ্যা বৃদ্ধি কৰে, যাৰ ফলত মাছ ধৰা কাৰ্যকলাপ আকৰ্ষিত হয় । অৱশ্যে, মাছ ধৰাৰ বাবে দিয়া জালবোৰ কেতিয়াবা ব্যুয়'য়ে ছিঙি পেলায় । ফলস্বৰূপে মাছমৰীয়াসকলে প্ৰায়ে ব্যুয়'বোৰৰ ক্ষতি কৰে । মুথিয়াই সুৰক্ষা আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক সংৰক্ষণ দুয়োটাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ নিৰীক্ষণ প্ৰণালীৰ নিৰন্তৰ কাৰ্যক্ষমতা নিশ্চিত কৰিবলৈ মাছমৰীয়াসকলে এনে ধৰণৰ প্ৰথাৰ পৰা বিৰত থকাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে ।

ছুনামি আৰু ধুমুহাৰ বাবে আগতীয়া সতৰ্কতা প্ৰণালী বৃদ্ধিত আন্তৰ্জাতিক সহযোগিতাই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । বিশ্বব্যাপী দেশসমূহে গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্যৰ নিৰৱচ্ছিন্ন আদান-প্ৰদানত সহায় কৰে আৰু প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বিৰুদ্ধে বিশ্বব্যাপী স্থিতিস্থাপকতা বৃদ্ধি কৰে । তদুপৰি, ২০১৪ চনৰ পৰা সমন্বিত প্ৰচেষ্টাই আৰ্কটিক আৰু মহাসাগৰ গৱেষণা কেন্দ্ৰৰ দৰে প্ৰতিষ্ঠানৰ সৈতে অংশীদাৰিত্বৰ জৰিয়তে ৰবটিক উপকূলীয় নিৰীক্ষণ প্ৰণালী আৰু ৰবটিক মাছকে ধৰি স্বয়ংক্ৰিয় নিৰীক্ষণ প্ৰযুক্তিৰ বিকাশৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে ।

লগতে পঢ়ক :জলবায়ু পৰিৱৰ্তন সূচকৰ ৰেকৰ্ড স্তৰ স্পৰ্শ; আটাইতকৈ উষ্ণ বছৰ 2023

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.