বিশেষ প্ৰতিবেদন : স্পেইনৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী পেদ্ৰো ছেনচেজৰ চলিত ভাৰত ভ্ৰমণৰ মুখ্য আকৰ্ষণ আছিল সোমবাৰৰ কাৰ্যসূচী । যেতিয়া বদোদৰাত চি-২৯৫ বিমান নিৰ্মাণ কেন্দ্ৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ সৈতে যুটীয়াভাৱে তেওঁ উদ্বোধন কৰে । লগতে দুয়োপক্ষই ৰে'ল পৰিবহণৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ বাবেও বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে ।
মোদী আৰু ছেনচেজৰ নেতৃত্বত প্ৰতিনিধি পৰ্যায়ৰ আলোচনাৰ পিছত জাৰি কৰা এক যুটীয়া বিবৃতিত কোৱা হৈছে, "ৰে'ল পৰিবহণৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ বাবে বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা আৰু শুল্ক বিষয়ত সহযোগিতা আৰু পাৰস্পৰিক সহায়ৰ চুক্তিত দুয়োগৰাকী নেতাই সন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰে ।"
আন্তঃগাঁথনি, ষ্টেচন, ৰে'ল সুবিধা আৰু দূৰণিবটীয়া যাত্ৰী আৰু মালবাহী নেটৱৰ্কৰ লগতে নগৰ আৰু আঞ্চলিক ৰে'ল ব্যৱস্থাৰ সঁজুলিৰ পৰিকল্পনা, ডিজাইন, উন্নয়ন, কমিছনিং আৰু পৰিচালনাত সহযোগিতাৰ বাবে ৰে'ল পৰিবহণৰ ক্ষেত্ৰত বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা হয় ।
সোমবাৰৰ বুজাবুজি চুক্তিখন প্ৰকৃততে ৰে'ল পৰিবহণৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত আৰু স্পেইনৰ মাজত ইতিমধ্যে থকা সহযোগিতাৰ এক বিস্তৃত অধ্যায় । তীব্ৰবেগী ৰে'ল আৰু ৰে'ল আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষেত্ৰত স্পেইনৰ দক্ষতাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ২০০০ দশকৰ আৰম্ভণিতে এই সহযোগিতা আৰম্ভ হৈছিল ।
স্পেইনৰ ৰে'ল পৰিবহণ
স্পেইনত ৰে'ল পৰিবহণ চাৰিটা ৰে'ল গজৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় আৰু সেৱাসমূহ বিভিন্ন ব্যক্তিগত আৰু ৰাজহুৱা অপাৰেটৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় । ২০২০ চনত মুঠ ৰে'লপথৰ দৈৰ্ঘ্য আছিল ১৫,৪৮৯ কিলোমিটাৰ (৯,৯৫৩ কিলোমিটাৰ বৈদ্যুতিকৰণ)। স্পেনিছ তীব্ৰবেগী ৰে'ল নেটৱৰ্ক হৈছে ইউৰোপত ৩,৯৬৬ কিলোমিটাৰৰ সৈতে দীৰ্ঘতম নেটৱৰ্ক আৰু চীনৰ পিছত বিশ্বৰ দ্বিতীয় দীৰ্ঘতম নেটৱৰ্ক ।
বেছিভাগ ৰে'লৱে স্পেইনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চৰকাৰী ৰে'ল কোম্পানী ৰেনফেৰ দ্বাৰা পৰিচালিত । মিটাৰ আৰু নেৰ' গজ লাইনবোৰ ৰেনফে চাৰ্কেনিয়াছ এএম বিভাগৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় । স্থানীয় ৰাজহুৱা মালিকানাধীন অপাৰেটৰৰ ভিতৰত আছে বাস্ক দেশৰ ইউস্কোট্ৰেন, কাটালোনিয়াৰ এফজিচি আৰু বালেৰিক দ্বীপপুঞ্জৰ চাৰ্ভিছ ফেৰ'ভিয়াৰিছ ডি মালোৰ্কা । ব্যক্তিগত ৰে'ল অপাৰেটৰৰ ভিতৰত আছে অ'ইগো আৰু ইৰিঅ' ।
ফ্ৰান্সৰ সৈতে সংযোগ কৰে ষ্টেচনবোৰৰ উন্নয়নৰ লগতে ৰে'লপথবোৰ ষ্টেণ্ডাৰ্ড গজলৈ ৰূপান্তৰ কৰা, ব্ৰড গজ লাইনবোৰ দ্বৈতকৰণ আদিৰ পৰিকল্পনা কৰি থকা হৈছে ।
মেচেটা চেণ্ট্ৰে'ল আৰু আন্দালুচিয়াক সংযোগ কৰাৰ বাবে ১৯৮০ৰ দশকত স্পেইনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে তীব্ৰবেগী বা হাইস্পীড ৰে'লৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছিল । ১৯৯২ চনত চেভিল এক্সপো-৯২ৰ সময়ত মাদ্ৰিদ আৰু চেভিলক সংযোগ কৰা প্ৰথম ৰে'লসেৱা মুকলি কৰা হৈছিল । এই লাইনটো ষ্টেণ্ডাৰ্ড গজৰ ওপৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল আৰু বৰ্তমানৰ মাদ্ৰিদ-চিউদাদ ৰিয়েল লাইনৰ অংশবোৰ পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল । তাৰ পিছত বাৰ্চিলোনা, ভেলেন্সিয়া, মালাগা আৰু গালিচিয়াৰ সৈতেও যোগাযোগৰ বাবে একেধৰণৰ ৰে'লসেৱা মুকলি কৰা হয় ।
দেশখনৰ ৰে'ল নেটৱৰ্কৰ সেৱাসমূহ মূলত তিনিটা কোম্পানীয়ে পৰিচালনা কৰে । ৰেনফে কোম্পানীয়ে হাইস্পীড দীঘলীয়া দূৰত্বৰ সেৱাৰ বাবে এভিই ব্ৰেণ্ডৰ সেৱা পৰিচালনা কৰে । হাইস্পীড মধ্য-দূৰত্বৰ সেৱা পৰিচালনা কৰে এভিএনটিয়ে আৰু গজ পৰিৱৰ্তন কৰা সেৱাবোৰ এএলভিআইএ আৰু ইউৰোমেডে পৰিচালনা কৰে । অ'ইগো কম ব্যয়ৰ ব্ৰেণ্ডৰ অধীনত ইনোই ব্ৰেণ্ডে ফৰাচী অপাৰেটৰ এছএনচিএফয়ে আন্তৰ্জাতিক সেৱা পৰিচালনা কৰে । ইৰঅ'ৱে কেইবাটাও হাইস্পীড সেৱা পৰিচালনা কৰে ।
ৰে'ল পৰিবহণৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত-স্পেইন সহযোগিতা
ভাৰত আৰু স্পেইনৰ মাজত ৰে'ল পৰিবহণৰ ক্ষেত্ৰত আনুষ্ঠানিক সহযোগিতা ২০০০ চনতে আৰম্ভ হৈছিল । সেই সময়ত ভাৰতে ৰে'ল নেটৱৰ্কৰ আধুনিকীকৰণ আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে পদক্ষেপ লৈছিল । স্পেইনৰ হাইস্পীড ৰে'ল নেটৱৰ্ক এভিই, ইয়াৰ প্ৰযুক্তিগত উদ্ভাৱন আৰু কাৰ্যকৰী দক্ষতাৰ বাবে জনাজাত । এই অভিজ্ঞতা ভাৰতৰ বাবে বিশেষভাৱে মূল্যৱান কিয়নো ভাৰতে নিজৰ হাইস্পীড ৰে'ল নেটৱৰ্ক বিকশিত কৰিব বিচাৰে আৰু ইয়াৰ বৰ্তমানৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নত কৰিব বিচাৰে । ভাৰত আৰু স্পেনিছ ৰে'ল কোম্পানীসমূহৰ মাজত দ্বিপাক্ষিক চুক্তি, কাৰিকৰী বিনিময় আৰু অংশীদাৰিত্বৰ জৰিয়তে প্ৰাৰম্ভিক সহযোগিতাৰ প্ৰচেষ্টা চলাই নিয়া হৈছিল ।
সহযোগিতাৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰবোৰৰ ভিতৰত এটা হৈছে হাইস্পীড ৰে'ল প্ৰযুক্তি । হাইস্পীড ৰে'ল প্ৰণালীৰ ডিজাইন, পৰিচালনা আৰু বাহাল ৰখাত স্পেইনৰ দক্ষতাই ইয়াক ভাৰতৰ বাবে এক মূল্যৱান অংশীদাৰ কৰি তুলিছে । স্পেনিছ কোম্পানীবোৰে বিশেষকৈ ৰাজ্যিক মালিকানাধীন ৰে'ল কোম্পানী আৰইএনএফই আৰু এডিআইএফৰ দৰে আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন প্ৰতিষ্ঠানবোৰে জ্ঞান আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ পদ্ধতি শ্বেয়াৰ কৰিবলৈ ভাৰতীয় কোম্পানীৰ সৈতে সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত হৈ আছে ।
২০১৭ চনত ভাৰত আৰু স্পেইনে ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজধানী অঞ্চলত (এনচিআৰ) ৰেপিড ৰে'ল পৰিবহণ প্ৰণালী (আৰআৰটিএছ) বিকশিত কৰাৰ বাবে এক কাৰিকৰী সহযোগিতা চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে ।
'Railway-techology.com' ৱেবছাইটত এটা পোষ্টত উল্লেখ কৰা হৈছে, "ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজধানী অঞ্চল পৰিবহণ (এনচিআৰটিচি) আৰু স্পেইনৰ এডমিনিষ্ট্ৰাডৰ ডি ইনফ্ৰেষ্ট্ৰুক্টুৰাছ ফেৰ'ভিয়াৰিয়াছ (এডিআইএফ)ৰ মাজত স্বাক্ষৰিত এই চুক্তিয়ে ট্ৰেক, চিগনেলিং, ৰোলিং ষ্টক, সুৰক্ষা, মাল্টি-মডেল একত্ৰিকৰণ আৰু ষ্টেচন ডিজাইনৰ কাৰিকৰী বিকাশত সহযোগিতা সক্ষম কৰিব ।"
"এই চুক্তিয়ে প্ৰকল্প ৰূপায়ণ আৰু সংশ্লিষ্ট কৰ্মচাৰীসকলক প্ৰশিক্ষণৰ ব্যৱস্থা সম্পৰ্কীয় নিৰ্দিষ্ট বিষয়ত কাৰিকৰী পৰামৰ্শৰ উপলব্ধতা বৃদ্ধি কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে ।"
স্পেইনৰ উন্নত ৰে'ল চিগনেলিং আৰু বৈদ্যুতিকৰণ প্ৰযুক্তি হৈছে ভাৰতৰ ৰে'ল আধুনিকীকৰণ প্ৰচেষ্টাত মুখ্য অৱদান । স্পেনিছ প্ৰতিষ্ঠানসমূহে আধুনিক চিগনেল বা সংকেত প্ৰণালী ৰূপায়ণ কৰিবলৈ আৰু সুৰক্ষা আৰু দক্ষতা উন্নত কৰা স্বয়ংক্ৰিয় নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰণালী প্ৰৱৰ্তন কৰিবলৈ ভাৰতীয় ৰে'লৰ সৈতে সহযোগিতা কৰিছে । এই অংশীদাৰিত্ব বৈদ্যুতিকৰণ প্ৰকল্পলৈকে প্ৰসাৰিত হৈছে, কিয়নো ভাৰতে ২০৩০ চনৰ ভিতৰত সমগ্ৰ ৰে'ল নেটৱৰ্ক বৈদ্যুতিকৰণ কৰাৰ লক্ষ্য আগত ৰাখিছে । বৈদ্যুতিকৰণৰ ক্ষেত্ৰত স্পেনিছ প্ৰযুক্তি, বিশেষকৈ হাইস্পীড ৰে'ল আৰু দূৰণিবটীয়া ৰে'লৰ বাবে, ডিজেল লোকোমোটিভৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰি ভাৰতৰ স্থিৰতাৰ লক্ষ্যৰ সৈতে সংগতি ৰাখে ।
ভাৰত আৰু স্পেইনে ৰোলিং ষ্টক আৰু ৰে'ল নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা আগবঢ়াইছে, স্পেইনৰ কোম্পানীবোৰে ভাৰতীয় নিৰ্মাতাসকলৰ সৈতে আধুনিক ৰে'লৰ উপাদান আৰু বাহন উৎপাদনৰ বাবে কাম কৰি আছে । টালগো নামৰ এগৰাকী স্পেনিছ ৰে'ল নিৰ্মাতাই ২০১৬ চনত ভাৰতীয় ট্ৰেকত ইয়াৰ পাতল, হাইস্পীড ৰে'লৰ পৰীক্ষণ চলাইছিল । টালগোৰ ৰে'লসমূহে দিল্লী আৰু মুম্বাইৰ মাজত দ্ৰুত ভ্ৰমণৰ সময়ক প্ৰদৰ্শন কৰে, যি ভাৰতৰ ৰে'ল নেটৱৰ্কৰ বাবে পাতল ৰে'লৰ সম্ভাব্য লাভালাভৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰে । যদিও এই পৰীক্ষণবোৰে তাৎক্ষণিকভাৱে সম্পূৰ্ণ পৰিমাণে গ্ৰহণ কৰা নাছিল, তেওঁলোকে স্পেনিছ প্ৰযুক্তি প্ৰদৰ্শন কৰিছিল আৰু ভৱিষ্যতৰ সহযোগিতাৰ ভেটি শক্তিশালী কৰিছিল ।
ভাৰত-স্পেইনৰ মুখ্য ৰে'ল সহযোগিতামূলক প্ৰকল্প
যদিও জাপান মুম্বাই-আহমেদাবাদ হাইস্পীড ৰে'ল প্ৰকল্পৰ প্ৰাথমিক অংশীদাৰ, স্পেইনে কাৰিকৰী অন্তৰ্দৃষ্টি আৰু পৰামৰ্শ আগবঢ়াইছে । স্পেনিছ কোম্পানীবোৰে অধ্যয়ন, ট্ৰেক ডিজাইন আৰু তত্বাৱধান পৰিকল্পনাৰ ওপৰত পৰামৰ্শ প্ৰদান কৰে । যাৰ বাবে জাপানৰ প্ৰচেষ্টাৰ পৰিপূৰক আৰু প্ৰকল্পটোৰ প্ৰযুক্তিগত পৰিকাঠামো বৃদ্ধি কৰে ।
স্পেনিছ প্ৰতিষ্ঠানবোৰ ভাৰতত ৰেপিড ট্ৰেঞ্জিত প্ৰণালীৰ নিৰ্মাণ আৰু ব্যৱস্থাপনাত জড়িত । যেনে দিল্লী-মিৰাট আৰআৰটিএছ, যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে ভিৰ কমোৱা আৰু এনচিআৰত সংযোগ উন্নত কৰা । যাত্ৰী ৰে'ল নেটৱৰ্কৰ সৈতে স্পেইনৰ অভিজ্ঞতা পৰিকল্পনা আৰু কাৰ্যকৰী ৰণনীতিত উপযোগী ।
ফ্ৰেইট কৰিডৰৰ সৈতে স্পেইনৰ বিস্তৃত অভিজ্ঞতা ভাৰতৰ সমৰ্পিত ফ্ৰেইট কৰিডৰৰ বিকাশৰ বাবেও উপযোগী, যিবোৰ যাত্ৰী আৰু মালবাহী যান-বাহন পৃথক কৰাৰ উদ্দেশ্যে কৰা হৈছে, যাৰ ফলত দুয়োটাৰে দক্ষতা বৃদ্ধি হয় । স্পেনিছ কোম্পানীবোৰে এই কৰিডৰৰ বাবে লজিষ্টিক আৰু কাৰ্যকৰী পৰিকল্পনাৰ ওপৰত পৰামৰ্শ প্ৰদান কৰিছে ।
সংক্ষেপে, এই সহযোগিতাৰ অৰ্থনৈতিক লাভালাভ দুয়োখন দেশৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ । ভাৰতে হাইস্পীড আৰু আধুনিক ৰে'ল প্ৰযুক্তিত স্পেনিছ দক্ষতাৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ লাভ কৰিছে আনহাতে স্পেনিছ কোম্পানীবোৰে ভাৰতত এক বৃহৎ আৰু বৰ্ধিত বজাৰত প্ৰৱেশাধিকাৰ লাভ কৰিছে যিয়ে নতুন ব্যৱসায়িক সুযোগ আৰু ৰাজহ শাখা সৃষ্টি কৰিছে । এই সহযোগিতাই ভাৰতৰ 'মেক ইন ইণ্ডিয়া' উদ্যোগকো সমৰ্থন কৰে, কিয়নো স্পেনিছ প্ৰতিষ্ঠানবোৰে ভাৰতীয় নিৰ্মাতাসকলৰ সৈতে উপাদানবোৰ স্থানীয়কৰণ আৰু ঘৰুৱাভাৱে ৰে'ল উৎপাদনৰ বাবে কাম কৰে ।