নিউজ ডেস্ক, 21 মাৰ্চ: ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ পৰিষদে ২০১২ চনত ২১ মাৰ্চক আন্তৰ্জাতিক অৰণ্য দিৱস হিচাপে ঘোষণা কৰিছিল । বনাঞ্চলৰ গুৰুত্ব সম্পৰ্কে সজাগতা বৃদ্ধি কৰা উদ্দেশ্যৰে এই দিনটো উদযাপন কৰা হয় ৷ আন্তৰ্জাতিক অৰণ্য দিৱসত দেশসমূহক বৃক্ষৰোপণ অভিযানৰ দৰে বনাঞ্চল আৰু গছ-গছনিৰ সৈতে জড়িত কাৰ্যসূচী আয়োজন কৰিবলৈ স্থানীয়, ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰচেষ্টা হাতত ল’বলৈ উৎসাহিত কৰা হয় ।
আন্তৰ্জাতিক বন দিৱসৰ বিষয়বস্তু বাছনি কৰে বনজ সমবায় অংশীদাৰিত্ব (চিপিএফ)য়ে । ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বন মঞ্চ (UNF) আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ খাদ্য আৰু কৃষি সংস্থাই (FAO) চৰকাৰ, চিপিএফ আদিৰ সহযোগত এই দিৱসটো আয়োজন কৰে । আন্তৰ্জাতিক অৰণ্য দিৱস ২০২৪ৰ বিষয়বস্তু হৈছে ‘বন আৰু উদ্ভাৱন: এখন উন্নত বিশ্বৰ বাবে নতুন সমাধান ।’
বিশ্ব বন দিৱসৰ গুৰুত্ব:
- সজাগতা বৃদ্ধি কৰা: এই দিনটোৱে আমাক আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনত বনাঞ্চলে লোৱা গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাৰ কথা সোঁৱৰাই দিয়ে, বিশুদ্ধ বায়ু, পানী, খাদ্য আৰু সম্পদৰ যোগান ধৰে ৷
- কাৰ্যক অনুপ্ৰাণিত কৰে: ব্যক্তিসকলক বনাঞ্চলৰ বাবে উপকৃত কৰা পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰিবলৈ এই দিনটোৱে আমাক উৎসাহিত কৰে, যেনে কাগজৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰা, বহনক্ষম উৎসৰ পৰা আহৰণ কৰা কাঠৰ সামগ্ৰী বাছনি কৰা আৰু সংৰক্ষণ প্ৰচেষ্টাক সমৰ্থন কৰা ৷
- প্ৰকৃতিৰ সৈতে আমাক সংযোগ কৰে: এই দিনটোৱে প্ৰকৃতিৰ সৈতে আমাৰ আন্তঃসংযোগৰ কথামনত পেলাই দিয়ে আৰু বনাঞ্চলৰ সৌন্দৰ্য আৰু পৰিৱেশগত মূল্যৰ শলাগ ল’বলৈ আমাক উৎসাহিত কৰে ৷
- সামাজিক বন্ধন শক্তিশালী কৰে: বনাঞ্চল উদযাপনে সম্প্ৰদায়সমূহক একত্ৰিত হোৱাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে, গছ ৰোপণৰ অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰা আৰু তেওঁলোকৰ পৰিৱেশৰ প্ৰতি ভাগ-বতৰা কৰা দায়িত্ববোধ গঢ়ি তোলে ৷
- সহযোগিতাক লাভান্বিত কৰে: এই দিৱসত বিভিন্ন অংশীদাৰ যেনে চৰকাৰী সংস্থা, বেচৰকাৰী সংস্থা আৰু স্থানীয় জনগোষ্ঠীক বন সংৰক্ষণ আৰু পৰিচালনাৰ পদক্ষেপত সহযোগিতা কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয় ।
- শিক্ষাক প্ৰসাৰিত কৰে: এই দিনটোৱে শিশু আৰু প্ৰাপ্তবয়স্কসকলক বনাঞ্চলৰ গুৰুত্ব আৰু তেওঁলোকে সন্মুখীন হোৱা ভাবুকিৰ বিষয়ে জ্ঞান দিয়াৰ বাবে এক মঞ্চ প্ৰদান কৰে ৷
- পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ সেৱাসমূহৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে: ইয়াত বনাঞ্চলে প্ৰদান কৰা বিশাল পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ সেৱাসমূহৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে, যেনে জলবায়ু নিয়ন্ত্ৰণ কৰা, বায়ু আৰু পানী ফিল্টাৰ কৰা, আৰু মাটিৰ খহনীয়া প্ৰতিৰোধ কৰা, যাৰ ফলত বিশ্ব পৰিৱেশ স্বাস্থ্যত অৰিহণা যোগোৱা হয় ।
- বিশ্বব্যাপী প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ সৈতে মোকাবিলা কৰে: জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষতি আৰু ভূমিৰ অৱক্ষয়ৰ দৰে বিশ্বব্যাপী প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাত বনাঞ্চলৰ ভূমিকাক এই দিৱসত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয় ৷
- বহনক্ষম উন্নয়নক প্ৰসাৰিত কৰে: বহনক্ষম উন্নয়নৰ লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ বাবে বনাঞ্চলসমূহ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু এই দিৱসে ইয়াৰ সুৰক্ষা আৰু উন্নয়ন কৌশলত একত্ৰীকৰণৰ পোষকতা কৰে ৷
বনাঞ্চলৰ বিষয়ে তথ্য:
বিশ্বৰ ৮০ শতাংশতকৈ অধিক স্থলভিত্তিক প্ৰজাতিৰ জীৱ-জন্তু, উদ্ভিদ আৰু পোক-পৰুৱাৰ বাসস্থান বনাঞ্চলত । এই জীৱ-জন্তুবোৰে অৰণ্যখনত সুস্থ বাতাবৰণ গঢ়ি ৰখাত সহায় কৰে । যেনে, হাতীয়ে খোৱা ফলৰ পৰা বীজ হয় । যেতিয়া বীজবোৰ সিহঁতৰ আন্ত্ৰিক অংশৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যায়, তেতিয়া হজম নোহোৱাকৈ সিহঁতৰ মলৰ সৈতে ওলাই আহে আৰু মাটিত অংকুৰিত হয় ।
- সকলো আধুনিক ঔষধৰ ১/৪ টা গ্রীষ্মমণ্ডলীয় অৰণ্যৰ উদ্ভিদৰ পৰা আহে, য’ত ২/৩ কেন্সাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া ঔষধো সন্নিবিষ্ট হৈ আছে
- ৬০ শতাংশতকৈ অধিক কেন্সাৰ প্ৰতিৰোধী ঔষধ প্ৰাকৃতিক উৎসৰ পৰা উৎপত্তি হয়
- গছবোৰে শোষণ কৰা পানীৰ ৯৫ শতাংশ পৰ্যন্ত পুনৰ বিতৰণ কৰে
- ১ জোপা গছ 2 টা কেন্দ্ৰীয় এয়াৰ কণ্ডিচনাৰ সমতুল্য
- বিশ্বৰ ৩১ শতাংশ ভূমি বনাঞ্চলে সামৰি লৈছে
- গ্রীষ্মমণ্ডলীয় বৰ্ষাৰণ্যই পৃথিৱীৰ ৩ শতাংশতকৈও কম অঞ্চল সামৰি লৈছে, তথাপিও ইয়াত আমাৰ গ্রহটোৰ ১/২ তকৈ অধিক স্থলজ প্রাণী প্রজাতিৰ বাসস্থান
- এখন গাড়ীৰ বাৰ্ষিক কাৰ্বন ডাই অক্সাইড নিৰ্গমন শোষণ কৰিবলৈ ৪৬০ জোপা গছৰ প্ৰয়োজন হয়
- প্ৰতি বছৰে এজন ব্যক্তিৰ বাবে অক্সিজেন যোগান ধৰিবলৈ ৭ জোপাৰ পৰা ৮ জোপা পূৰ্ণবয়স্ক গছৰ প্ৰয়োজন হয়
- মুকলি চৰণীয়া পথাৰত এজোপা গছ ৰোপন কৰিলে চৰাইৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্য প্ৰায় শূন্য প্ৰজাতিৰ পৰা ৮০ পৰ্যন্ত বৃদ্ধি পাব পাৰে
- বিশ্বজুৰি মুঠ বনাঞ্চল ৪.০৬ বিলিয়ন হেক্টৰ তথা প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে প্ৰায় ৫,০০০ মিটাৰ বৰ্গফুট (বা ৫০ x ১০০ মিটাৰ) আছে
- কৃষি সম্প্ৰসাৰণে বনাঞ্চল ধ্বংস আৰু বনাঞ্চলৰ অৱক্ষয় আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত বন জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষতিৰ মূল চালক হৈ আছে
- ২০১৫ চনৰ পৰা ২০২০ চনৰ ভিতৰত বনাঞ্চল ধ্বংসৰ হাৰ বছৰি এক কোটি হেক্টৰ বুলি অনুমান কৰা হৈছিল
- সমগ্ৰ বিশ্বতে ৬০ হাজাৰৰো অধিক গছৰ প্ৰজাতি আছে
- সকলো গছৰ প্ৰজাতিৰ প্ৰায় আধা (৪৫%) মাত্ৰ ১০টা পৰিয়ালৰ সদস্য, সকলো গছৰ প্ৰজাতিৰ প্ৰায় ৫৮ শতাংশই একক দেশৰ স্থানীয় প্ৰাণী
- ৪২৫ৰ পৰা ৬০ কোটি বছৰ পূৰ্বে উদ্ভিদৰ দ্বাৰা ভূমিৰ উপনিবেশিকৰণ আৰু পাচত বনাঞ্চলৰ বিস্তাৰে উশাহ ল’ব পৰা পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰিছিল
- ১.৬ বিলিয়ন লোকে জীৱিকাৰ বাবে বনজ সম্পদৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আৰু ইয়াৰে অধিকাংশই (১.২ বিলিয়ন) খাদ্য আৰু নগদ ধনৰ বাবে পামত গছ ব্যৱহাৰ কৰে
- আনুমানিক ৮৮ কোটি লোকে সময়ৰ কিছু অংশ ইন্ধনৰ বাবে কাঠ সংগ্ৰহ বা কয়লা উৎপাদনত ব্যয় কৰে
- খিলঞ্জীয়া লোকে পৰিচালনা কৰা অঞ্চলসমূহৰ ভিতৰত (বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ শতাংশ ভূমিপৃষ্ঠ) পৰিৱেশগতভাবে অক্ষত কিছুমান অৰণ্য আৰু জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ বহুতো উষ্ণস্থান অন্তৰ্ভুক্ত
- বিশ্বৰ ১৮ শতাংশ বনাঞ্চল বা ৭০ কোটি হেক্টৰতকৈ অধিক অঞ্চল ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, সংৰক্ষণ এলেকা আৰু গেম সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ দৰে আইনীভাৱে প্ৰতিষ্ঠিত সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ ভিতৰত পৰে
- সংৰক্ষিত অঞ্চলত বনাঞ্চলৰ সৰ্বাধিক অংশ দক্ষিণ আমেৰিকাত (৩১ শতাংশ) আৰু ইউৰোপত আটাইতকৈ কম (৫ শতাংশ) পোৱা যায়।
- গ্রীষ্মমণ্ডলীয় গছৰ আৱৰণ হেৰুৱাই এতিয়া প্রতি বছৰে ৮.৫ কোটি গাড়ীয়ে গোটেই জীৱনকালত উৎপন্ন হোৱাতকৈ অধিক নিৰ্গমনৰ সৃষ্টি কৰিছে
- স্থলভাগত উৎপাদিত অক্সিজেনৰ ২০ শতাংশ সালোক সংশ্লেষণৰ জৰিয়তে আমাজনে অৰিহণা যোগায়। ইয়াৰ বিপৰীতে ফাইটোপ্লাংকটনে পৃথিৱীৰ অক্সিজেনৰ ৭০ শতাংশ আচৰিত ধৰণে উৎপন্ন কৰে।
- বৰ্তমান নিৰ্গমন হোৱা কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ৩০ শতাংশ বনাঞ্চলে শোষণ কৰে
বন খণ্ডক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে চৰকাৰী পদক্ষেপসমূহ:
- সেউজ ভাৰত অভিযান (জি আই এম): ২০১৫-১৬ বিত্তীয় বৰ্ষত আৰম্ভ হোৱা জি আই এমে বনানীকৰণৰ কাম-কাজৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে
- যোৱা পাঁচ বছৰত বনানীকৰণৰ বাবে ১৭খন ৰাজ্য আৰু এখন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চললৈ ৭৫৫.২৮ কোটি টকা মুকলি কৰি দিয়া হৈছে
- ৰাষ্ট্ৰীয় বনানীকৰণ কাৰ্যসূচী: অৱক্ষয়ী বনাঞ্চল আৰু কাষৰীয়া অঞ্চলসমূহৰ পুনৰ উৎপাদনৰ বাবে কাৰ্যকৰী কৰা।
- ৰাষ্ট্ৰীয় বনানীকৰণ কাৰ্যসূচী এতিয়া গ্ৰীণ ইণ্ডিয়া মিছনৰ সৈতে একত্ৰিত কৰা হৈছে
- নগৰ ভান যোজনা (এনভিৱাই): ২০২০ চনত আৰম্ভ হোৱা এনভিৱাই লক্ষ্য হৈছে ২০২৪-২৫ চনৰ ভিতৰত চহৰ আৰু উপকন্ঠ অঞ্চলত ৬০০খন নগৰ ভান আৰু ৪০০খন নগৰ ভাটিকা সৃষ্টি কৰা
- এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে সেউজ আৱৰণ বৃদ্ধি কৰা, জৈৱ বৈচিত্ৰ্য সংৰক্ষণ কৰা আৰু চহৰবাসীৰ জীৱনৰ মানদণ্ড উন্নত কৰা
- ক্ষতিপূৰণমূলক বনানীকৰণ পুঁজি (CAMPA): উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পৰ বাবে বনভূমি ৰূপান্তৰৰ ক্ষতিপূৰণ দিবলৈ ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহে ক্ষতিপূৰণমূলক বনানীকৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে ।
- CAFৰ ৯০ শতাংশ ধন ৰাজ্যসমূহক দিয়াৰ বিপৰীতে ১০ শতাংশ ধন কেন্দ্ৰই ধৰি ৰাখিব লাগিব ।
- বহুবিভাগীয় প্ৰচেষ্টা: কেন্দ্ৰীয় পদক্ষেপৰ বাহিৰেও বিভাগীয় মন্ত্ৰালয়, ৰাজ্য চৰকাৰ/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল প্ৰশাসন, বেচৰকাৰী সংস্থা, নাগৰিক সমাজ আৰু কৰ্পৰেট সংস্থাৰ বিভিন্ন কাৰ্যসূচী আৰু আঁচনিৰ অধীনত বনানীকৰণৰ কাম-কাজ গ্ৰহণ কৰা হয়
- কিছুমান উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপৰ ভিতৰত মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় গ্ৰাম্য নিয়োগ নিশ্চয়তা আঁচনি, ৰাষ্ট্ৰীয় বাঁহ অভিযান আৰু কৃষি বনানীকৰণৰ উপ-মিছনৰ অশিদ্বাৰিত্ব আছে ।
- ৰাষ্ট্ৰীয় বন নীতিৰ খচৰা: এই নীতিয়ে জলবায়ু পৰিৱৰ্তন প্ৰশমন আৰু অভিযোজনৰ ব্যৱস্থাসমূহক বন ব্যৱস্থাপনা পদ্ধতিত একত্ৰিত কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । বিশেষকৈ বননিৰ্ভৰশীল সম্প্ৰদায়সমূহৰ মাজত জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰতি স্থিতিস্থাপকতা গঢ়ি তোলাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে ।
- বিশ্ব বন দিৱস উদযাপনৰ কাৰণ:
- বনাঞ্চলৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল কামৰ কথা ভাবিলে হয়তো যথেষ্ট স্পষ্ট যেন লাগে: কাঠ কটা, কাঠমিস্ত্ৰী আৰু কাঠৰ কাম
- চৰম বতৰৰ পৰা সুৰক্ষা দিয়া
- আপুনি খাব পৰা সকলো খাদ্য
- মৰমৰ ঘৰ
- প্ৰাকৃতিক এয়াৰ কণ্ডিচনাৰ
- মানসিক স্বাস্থ্যৰ উন্নতি
- জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া
- আধ্যাত্মিক প্ৰচুৰতা
- জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াত অৰণ্যই সহায় কৰে
- বনাঞ্চল হৈছে প্ৰাকৃতিক ঔষধৰ কেন্দ্ৰ
- অৰণ্যই মাটিক লালন-পালন কৰে
- অৰণ্যই আমাৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে
লগতে পঢ়ক: আন্তৰ্জাতিক নৱৰোজ দিৱস 2024 : মানৱ আত্মাৰ আশা আৰু আনন্দৰ উমৈহতীয়া উদযাপন
