বিশেষ প্ৰতিবেদন, 20 মে’ : পূৰ্বৰ দৰে এইবেলিও 20 মে'ত সমগ্ৰ বিশ্বত পালন কৰা হ’ব বিশ্ব মৌ-মাখি দিৱস । এই দিৱস পালনৰ উদ্দেশ্য হৈছে মৌ-মাখি আৰু মৌ-পালনৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে জনসাধাৰণক শিক্ষিত কৰা । এই দিৱসবোৰ পালনে মৌ-মাখিবোৰে পৰীক্ষাকাৰী হিচাপে পালন কৰা ভূমিকাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰে ৷ বিশেষকৈ বনাঞ্চল বৃদ্ধিত মৌ-মাখিয়ে পালন কৰা গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে ।
আমি খোৱা ফল, পাচলি বা শস্য উৎপাদনত পৰাগ ঘটোৱা প্ৰক্ৰিয়াটোৱে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । মৌ-মাখিবোৰে এটা উদ্ভিদৰ পৰা আন এটালৈ পৰাগ কঢ়িয়াই নিয়াত সহায় কৰে । যেতিয়া মৌ-মাখি ফুলৰ ওপৰত পৰে, তেতিয়া পৰাগবোৰ ইয়াৰ ভৰি আৰু পাখিত লাগি ধৰে ৷ যেতিয়া ই উৰি যায় আন এটা উদ্ভিদত পৰে, তেতিয়া সেই পৰাগবোৰ উদ্ভিদজোপালৈ যায় আৰু ফল আৰু বীজ উৎপাদনৰ প্ৰক্ৰিয়াত সহায় কৰে ৷
বিশ্ব মৌ-মাখি দিৱস 2024 ৰ বিষয়বস্তু: মৌ-মাখি আৰু অন্যান্য পৰীক্ষাকাৰীসকলে সন্মুখীন হোৱা প্ৰত্যাহ্বানৰ মোকাবিলা কৰাত যুৱচামে পালন কৰিব পৰা গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাৰ স্বীকৃতিস্বৰূপে বিশ্ব মৌ মাখি দিৱস 2024 ত "যুৱচামৰ সৈতে জড়িত মৌ-মাখি" সন্দৰ্ভত এই বিষয়বস্তুৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে ।
বিশ্ব মৌ-মাখি দিৱসৰ ইতিহাস: এই দিনটো ৰাষ্ট্ৰসংঘই এণ্টন জানছাৰ জন্ম জয়ন্তী উদযাপনৰ বাবে আৰম্ভ কৰিছিল । 2016 চনৰ 20 মে’ ত শ্ল’ভেনিয়াৰ দ্বাৰা এপিমণ্ডিয়াৰ সমৰ্থনত মনৰ ধাৰণাটোক প্ৰস্তাৱ হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হৈছিল । এই প্ৰস্তাৱটোত 2017 চনত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহে অনুমোদন জনাইছিল । প্ৰস্তাৱটোত উল্লেখ কৰা অনুসৰি, নিৰ্দিষ্ট সংৰক্ষণ ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰি মৌ-মাখি সংৰক্ষণত গুৰুত্ব দিব লাগে । পৰৱৰ্তী সময়ত 2018 চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে বিশ্ব মৌ-মাখি দিৱস উদযাপন কৰা হৈছিল ।
কৃষিক্ষেত্ৰত মৌ-মাখিৰ অৱদান:
মৌ-মাখিয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় দুই বিলিয়ন ক্ষুদ্ৰ কৃষকৰ বাবে খাদ্য উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে । ই বিশ্বৰ জনসংখ্যাৰ বাবে খাদ্য সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰাত সহায় কৰে । কৃষি খণ্ডত কৰা গৱেষণাই দেখুৱাইছে যে, যদি সৰু বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ খেতিপথাৰত মৌ-মাখি আৰু অন্যান্য পতংগৰ পৰাগ প্ৰক্ৰিয়াক সঠিকভাৱে সজ্জিত কৰা হয়, তেনেহ'লে শস্যৰ উৎপাদন প্ৰায় 24 শতাংশ বৃদ্ধি হয় । পৃথিৱীৰ প্ৰায় 70 শতাংশ কৃষি পতংগৰ ওপৰতে নিৰ্ভৰশীল । এনে পৰিস্থিতিত আমি ক'ব পাৰোঁ যে, 100 বিধ খাদ্য সামগ্ৰীৰ ভিতৰত 70 বিধতে মৌ-মাখিৰ প্ৰভাৱ আছে ।
ভাৰতৰ মধু বিপ্লৱ:
মধু বিপ্লৱ হৈছে ভাৰত চৰকাৰৰ এক উচ্চাভিলাষী পদক্ষেপ ৷ যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে উন্নত মানদণ্ডৰ মৌ আৰু ইয়াৰ সৈতে সম্পৰ্কিত অন্যান্য সামগ্ৰীৰ উৎপাদন ত্বৰান্বিত কৰাৰ বাবে 'মৌ পালন' বুলি জনাজাত এপিকালচাৰৰ প্ৰচাৰ কৰা ।
মৌ পালন হৈছে এক নিম্ন বিনিয়োগ আৰু উচ্চ দক্ষ উদ্যোগৰ আৰ্হি ৷ য'ত প্ৰযুক্তিৰ প্ৰয়োগ আৰ্থ-সামাজিক বিকাশৰ বাবে এক উৎকৃষ্ট মাধ্যম হিচাপে পৰিচিত হৈছে ।
উন্নত মানদণ্ডৰ মৌ-ৰ চাহিদা বছৰ বছৰ ধৰি বৃদ্ধি পাইছে ৷ কিয়নো ইয়াক প্ৰাকৃতিকভাৱে পুষ্টিকৰ সামগ্ৰী বুলি গণ্য কৰা হয় । অন্যান্য এপিকালচাৰ সামগ্ৰী যেনে- জেলী, মৌ-মাখি, পৰাগ আদিও বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত যেনে- ফাৰ্মাচিউটিকেল, খাদ্য, পানীয়, সৌন্দৰ্য আদিৰ ক্ষেত্ৰত ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।
মৌ পালন বৃদ্ধি কৰিলে কৃষকৰ উপাৰ্জন দুগুণ হ'ব, নিযুক্তি সৃষ্টি হ'ব, খাদ্য সুৰক্ষা আৰু মৌ-মাখি সংৰক্ষণ নিশ্চিত হ'ব আৰু শস্যৰ উৎপাদনশীলতা আৰু পৰাগ প্ৰক্ৰিয়াও বৃদ্ধি হ'ব । মধু বিপ্লৱৰ বিকাশ ঘটাবলৈ চৰকাৰে এক মিছন লৈ বৈজ্ঞানিক মৌ-পালনৰ সামগ্ৰিক প্ৰচাৰ আৰু বিকাশৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় মৌ-পালন আৰু মৌ অভিযান আৰম্ভ কৰে ।
ভাৰতত মৌ পালন:
কৃষিত ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্যময় জলবায়ু পৰিস্থিতিয়ে মৌ পালন বা মৌ উৎপাদনৰ যথেষ্ট সম্ভাৱনা প্ৰদান কৰে । ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বজাৰৰ বাবে মানদণ্ড বজাই ৰাখি অন্যান্য সামগ্ৰীৰ উৎপাদনত উদগনি দি মৌৰ উৎপাদন আৰু পৰীক্ষণ বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে গ্ৰহণ কৰা হৈছে বৈজ্ঞানিক প্ৰযুক্তি যেনে; মৌ-মাখিৰ পৰাগ, মৌ-মাখিৰ মম, জেলী, প্ৰ'পলিছ আৰু মৌ-মাখিৰ বিষ । এইটোৱে মৌ-মাখি পালনকাৰীসকলক তেওঁলোকৰ উপাৰ্জন বৃদ্ধি কৰাত আৰু ঘৰুৱা আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বজাৰত মৌ আৰু মৌ-মাখিৰ সৈতে জড়িত সামগ্ৰীৰ চাহিদা বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰিছে ।
মৌ পালন আৰু নিযুক্তিৰ সম্ভাৱনা:
মৌ পালনে গ্ৰাম্য জনসাধাৰণক উপাৰ্জন আৰু নিযুক্তি সৃষ্টিৰ অতিৰিক্ত উৎস প্ৰদান কৰাত সহায় কৰে । সমীক্ষা অনুসৰি, মৌ পালনৰ সম্ভাৱনাৰ মাত্ৰ ১০ শতাংশহে বৰ্তমানলৈকে দেশত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে আৰু ইয়াত যথেষ্ট সম্ভাৱনা আছে ।
ভাৰতত বৰ্তমান ৩.৪ নিযুত কলনীৰ বিপৰীতে ২০০ নিযুততকৈও অধিক মৌ-মাখি উপনিৱেশৰ সম্ভাৱনা আছে ৷ যিয়ে ছয় নিযুতৰো অধিক গ্ৰাম্য পৰিয়ালক নিযুক্তি প্ৰদান কৰিব পাৰে । আধুনিক কৌশল ব্যৱহাৰ কৰি সংগঠিত মৌ সংগ্ৰহে অৰণ্যৰ পৰা অতিৰিক্ত 1,20,000 টন মৌ আৰু 10,000 টন মৌ-মাখি প্ৰদান কৰিব পাৰে ।
ই পাঁচ নিযুত জনজাতীয় পৰিয়ালক নিযুক্তি প্ৰদান কৰিব পাৰে । মৌ পালন উদ্যোগ আৰু ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণে কেইবাটাও প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে ৷ এই উদ্যোগটোক অধিক লাভজনক কৰি তুলিবলৈ উপযুক্ত সমাধানৰ প্ৰয়োজন ।
মৌ-মাখি অবিহনে পৃথিৱীৰ জীৱন:
দৰাচলতে বিশ্বজুৰি গ্ৰহণ কৰা খাদ্যৰ প্ৰকাৰত মৌ-মাখিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰা যায় ৷ এক উন্নত শস্যৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ এই মৌ-মাখিৰ আমাৰ বেছিভাগ প্ৰিয় খাদ্যতে আৱদান আছে ৷ মৌ-মাখিক এক কথাত গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰীক্ষাকাৰী বুলিও গণ্য কৰা হয় ৷ যিয়ে প্ৰায় 100 টা শস্যৰ প্ৰজাতিৰ 70 টাৰে পৰাগৰণ কৰাৰ লগতে সমগ্ৰ পৃথিৱীৰ 90 শতাংশ খাদ্য যোগান ধৰে । মৌ-মাখিবোৰ শস্যৰ ক্ষেত্ৰত বছৰি 30 বিলিয়ন ডলাৰৰ বাবে দায়বদ্ধ ।
সেয়া কেৱল আৰম্ভণি । আমি মৌ-মাখি অবিহনে পৰাগৰণ কৰা সকলো উদ্ভিদ হেৰুৱাব পাৰো, সেই উদ্ভিদবোৰ খোৱা সকলো প্ৰাণীৰ উপৰিও খাদ্য শৃংখলা হেৰুৱাব পাৰো । যাৰ অৰ্থ হৈছে মৌ-মাখি বিহীন এখন পৃথিৱীয়ে বিশ্বব্যাপী সাত বিলিয়ন মানৱ জনসংখ্যা বজাই ৰাখিবলৈ সংগ্ৰাম কৰিব পাৰে ।
যিবোৰ নহ’লে আমাৰ বজাৰসমূহত ফল আৰু পাচলি আধা পৰিমাণৰহে থাকিব । এইটো অতিকৈ উদ্বেগজনক কথা যে, আমি ব্যাপক হাৰত মৌ-মাখি হেৰুৱাই আছো । সাম্ভাব্য কাৰণবোৰৰ ভিতৰত আছে ফুলৰ ঘাঁহনি হেৰুওৱা, কেঁকোৰাসদৃশ ভেৰোয়া ঘূণ যিয়ে মৌ-মাখিৰ তেজ শুহি খায়, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰ ৷
মৌ-মাখি নোহোৱা হ’লে আমি ভাল পোৱা খাদ্যবোৰেই অকল নাইকিয়া নহয়, আমাক প্ৰয়োজন হোৱা খাদ্যও নাইকিয়া হ'ব । কিছুমান আটাইতকৈ ভিটামিন আৰু খনিজ সমৃদ্ধ খাদ্য মৌ-মাখিৰ পৰাগৰণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল । এই পুষ্টিবোৰৰ অভাৱৰ ফলত মানৱ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত ধ্বংসাত্মক প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে ৷ যিবোৰে ডায়েবেটিছ, কৰ্কট ৰোগ আৰু হৃদৰোগৰ বিপদাশংকা বৃদ্ধি কৰাৰ লগতে কম বিকশিত অঞ্চলত পুষ্টিহীনতা আৰু মৃত্যুৰ আশংকা বৃদ্ধিৰ কাৰণ হ'ব পাৰে ।
পৃথিৱীত মৌ-মাখিৰ প্ৰজাতি:
বিশ্বব্যাপী 20,000 তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ মৌ-মাখি আছে । স্থানীয় মৌ-মাখিবোৰে হাজাৰ হাজাৰ বছৰ ধৰি আমাৰ অনন্য স্থানীয় উদ্ভিদৰ সৈতে সহ-বিকশিত হৈছে । কিছুমান প্ৰজাতিৰ উদ্ভিদৰ ক্ষেত্ৰত কেৱল মৌ-মাখিৰ এটা নিৰ্দিষ্ট প্ৰজাতিৰ দ্বাৰাহে পৰাগ ঘটাব পাৰি । পৰাগ অবিহনে উদ্ভিদৰ প্ৰজাতিবোৰে প্ৰজনন কৰিব নোৱাৰে ৷ সেয়েহে যদি সেই মৌ-মাখিৰ প্ৰজাতিটো মৰি যায়, তেনেহ'লে উদ্ভিদটোও নোহোৱা হৈ যাব ৷
আকৰ্ষণীয় তথ্য:
- যদিও মৌ-মাখিৰ ঠেং গাঁঠিযুক্ত হয়, তথাপি আঁঠুত টুপীৰ দৰে একো নাথাকে ৷ সেয়েহে ইয়াৰ আঁঠু নাথাকে ৷
- মৌৰ এণ্টিচেপ্টিক গুণাগুণ আছে ৷ ঐতিহাসিকভাৱে কোনো ব্যক্তিয়ে পোৱা আঘাতৰ বাবে ড্ৰেছিং আৰু পোৰা-কটাৰ বাবে প্ৰাথমিক চিকিৎসা হিচাপে মৌ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল ৷
- মৌৰ প্ৰাকৃতিক ফলৰ শৰ্কৰা – ফ্ৰুক্টোজ আৰু গ্লুকোজ, শৰীৰে তাৎক্ষণিকভাৱে হজম কৰিব পাৰে । এইকাৰণে খেলুৱৈসকলে তেওঁলোকৰ প্ৰাকৃতিক শক্তি বৃদ্ধি কৰিবলৈ মৌ ব্যৱহাৰ কৰে ৷
- মৌ পালনৰ অভ্যাস কমেও 4,500 বছৰ পুৰণি ৷
- এক পাউণ্ড মৌ তৈয়াৰ কৰিবলৈ মৌ মাখিয়ে দুই নিযুত ফুলৰ পৰা ৰেণু সংগ্ৰহ কৰিব লাগিব ৷
- এক পাউণ্ড মৌ তৈয়াৰ কৰিবলৈ এটা মৌ মাখিয়ে গড়ে তিনিবাৰকৈ বিশ্বজুৰি প্ৰায় 90,000 মাইল উৰিব লাগিব ৷
- মৌ মাখিয়ে ইয়াৰ জীৱনকালত গড়ে এক চাহ চামুচ মৌৰ মাত্ৰ 1/12 ভাগ তৈয়াৰ কৰে ৷
- এটা মৌ মাখিয়ে ৰেণু সংগ্ৰহৰ সময়ত 50 ৰ পৰা 100 টা ফুল স্পৰ্শ কৰে ৷
- মৌ মাখি এটা ছয় মাইললৈকে উৰিব পাৰে আৰু প্ৰতি ঘণ্টাত 15 মাইললৈকে দ্ৰুতগতিত উৰিব পাৰে ৷
- মৌ-মাখিবোৰে নৃত্যৰ সহায়ত এটা ফুলৰ পৰা আনটো ফুলৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে
লগতে পঢ়ক: ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ গোলকীয় পথ সুৰক্ষা সপ্তাহ: আহক একেলগে আমাৰ কণ্ঠস্বৰ শক্তিশালী কৰো - UN Global Road Safety Week
