ETV Bharat / international

বাংলাদেশৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনাৰ বিৰুদ্ধে গ্ৰেপ্তাৰী পৰোৱানা জাৰি আদালতৰ

হাছিনাই ১৫ বছৰীয়া শাসনকালত তেওঁৰ ৰাজনৈতিক বিৰোধীক গণ আটক আৰু ন্যায় বহিৰ্ভূত হত্যাকে ধৰি মানৱ অধিকাৰৰ ব্যাপক উলংঘা কৰিছিল ।

author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : 2 hours ago

EX PRIME MINISTER SHEIKH HASINA
বাংলাদেশৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনা (AP)

ইন্টাৰনেশ্যনেল ডেস্ক, ১৭ অক্টোবৰ : আগষ্ট মাহত ছাত্ৰ নেতৃত্বাধীন বিপ্লৱৰ ফলত ক্ষমতাৰ পৰা উৎখাত হোৱাৰ পিছত ভাৰতলৈ পলায়ন কৰা নিৰ্বাসিত প্ৰাক্তন নেতা শ্বেখ হাছিনাৰ বিৰুদ্ধে বৃহস্পতিবাৰে বাংলাদেশৰ আদালতে গ্ৰেপ্তাৰৰ পৰোৱানা জাৰি কৰে ।

অধিবক্তা মহম্মদ তাজুল ইছলামে ইয়াক ‘উল্লেখযোগ্য দিন’ বুলি অভিহিত কৰাৰ বিপৰীতে তেওঁৰ স্বৈৰাচাৰী শাসনৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহত মৃত্যু হোৱা শ শ লোকৰ ভিতৰত এজনৰ আত্মীয়ই কয় যে তেওঁলোকে বিচাৰৰ বাবে ‘আশা’ কৰি আছে । হাছিনাৰ ১৫ বছৰীয়া শাসনকালত তেওঁৰ ৰাজনৈতিক বিৰোধীক গণ আটক আৰু ন্যায় বহিৰ্ভূত হত্যাকে ধৰি মানৱ অধিকাৰৰ ব্যাপক উলংঘা কৰা হৈছিল ।

বাংলাদেশৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অপৰাধ ন্যায়াধিকৰণৰ মুখ্য অধিবক্তা ইছলামে সাংবাদিকৰ আগত কয় যে আদালতে প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনাক গ্ৰেপ্তাৰ কৰি ১৮ নৱেম্বৰত আদালতত হাজিৰ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছে । ইছলামে কয় যে জুলাইৰ পৰা আগষ্টলৈকে হত্যাকাণ্ড, হত্যা আৰু মানৱতাৰ বিৰুদ্ধে অপৰাধ সংঘটিত কৰাসকলৰ নেতৃত্বত আছিল শ্বেখ হাছিনা ।

লগতে পঢ়ক: ভাৰতত আশ্ৰয় হাছিনাৰ: নতুন দিল্লী-ঢাকাৰ সম্পৰ্কত পৰিব নেকি প্ৰভাৱ ? - India Bangladesh relation

হাছিনাৰ আৱামী লীগ দলৰ পলাতক প্ৰাক্তন সাধাৰণ সম্পাদক ওবাইদুল কোৱাডাৰৰ লগতে আন ৪৪ জনৰ বিৰুদ্ধেও আদালতে গ্ৰেপ্তাৰৰ পৰোৱানা জাৰি কৰে, যাৰ নাম উল্লেখ কৰা হোৱা নাছিল । হাছিনাৰ শাসন ব্যৱস্থাৰ পতনৰ পিছত আৰক্ষীৰ দমন কাৰ্যসূচীত সহযোগী হোৱাৰ অভিযোগত হাছিনাৰ কেইবা ডজন মিত্ৰক আটক কৰি ৰখা হৈছিল ।

আৱামী লীগ দলৰ প্ৰাক্তন কেবিনেট মন্ত্ৰী আৰু অন্যান্য জ্যেষ্ঠ সদস্যকো গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হৈছে আৰু তেওঁৰ চৰকাৰৰ নিযুক্তিপ্ৰাপ্তসকলক আদালত আৰু কেন্দ্ৰীয় বেংকৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হৈছে । ইফালে হেলিকপ্টাৰৰে বাংলাদেশৰ পৰা পলায়ন কৰাৰ পিছৰে পৰা হাছিনাক ৰাজহুৱা স্থানত দেখা পোৱা হোৱা নাই ।

'তেওঁক জবাবদিহি কৰক'

ভাৰতৰ ৰাজধানী নতুন দিল্লীৰ সমীপৰ সামৰিক বিমান ঘাটি ৭৭ বছৰীয়া হাছিনাক অন্তিম আনুষ্ঠানিক অৱস্থান আছিল । ভাৰতত তেওঁৰ উপস্থিতিয়ে-তেওঁৰ পূৰ্বৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ হিতৈষীক-বাংলাদেশৰ নতুন অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰখনক ক্ষুব্ধ কৰি তুলিছে । ঢাকাই তেওঁৰ কূটনৈতিক পাছপ’ৰ্ট বাতিল কৰিছে আৰু দেশসমূহৰ মাজত দ্বিপাক্ষিক প্ৰত্যাৰ্পণ চুক্তি আছে যিয়ে তেওঁক পুনৰ অপৰাধমূলক বিচাৰৰ সন্মুখীন হ’বলৈ অনুমতি দিব ।

লগতে পঢ়ক: বাংলাদেশ সংকট: আঞ্চলিক সাম্প্ৰদায়িক শান্তিৰ বাবে প্ৰত্যাহ্বান - Bangladesh Crisis

চুক্তিখনৰ এটা দফাত অৱশ্যে কোৱা হৈছে যে যদি অপৰাধটো ‘ৰাজনৈতিক চৰিত্ৰ’ৰ হয় তেন্তে প্ৰত্যাৰ্পণ নাকচ কৰা হ’ব পাৰে । আদালতত উপস্থিত থকাসকলৰ ভিতৰত হাছিনাৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদৰ সময়ত জুলাই মাহত নিহত হোৱা চিকিৎসক ছাজিব সৰকাৰৰ পৰিয়ালৰ সদস্যও আছে ।

তেওঁৰ ভগ্নী ছুমাইয়া সৰকাৰে AFPক কয়, "আমি বিচাৰো যে চৰকাৰে পূৰ্বৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীগৰাকীক অতি সোনকালে ঘূৰাই অনাৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰক আৰু তেওঁক জবাবদিহি কৰক । আমি এটা ন্যায্য বিচাৰৰ বাবে আগ্ৰহী ।"

লগতে পঢ়ক: নেতৃত্বত ইউনুছ: বাংলাদেশত গঠন অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰ - Bangladesh Interim Government

১৯৭১ চনত পাকিস্তানৰ সৈতে স্বাধীনতা যুদ্ধৰ সময়ত সংঘটিত হোৱা অত্যাচাৰৰ তদন্তৰ বাবে ২০১০ চনত হাছিনা চৰকাৰে স্থাপন কৰা এক অতি বিতৰ্কিত যুদ্ধ অপৰাধ আদালত আই চি টি । ৰাষ্ট্ৰসংঘ আৰু অধিকাৰ সংগঠনসমূহে ইয়াৰ পদ্ধতিগত অভাৱসমূহক সমালোচনা কৰিছিল আৰু ইয়াক হাছিনাই ৰাজনৈতিক বিৰোধীক নিৰ্মূল কৰাৰ উপায় হিচাপে বহুলভাৱে গণ্য কৰিছিল । হাছিনাই প্ৰতিবাদকাৰীৰ ‘গণহত্যা’ৰ ষড়যন্ত্ৰ ৰচনা কৰা বুলি অভিযোগ উত্থাপন কৰা কেইবাটাও গোচৰৰ আদালতে তদন্ত চলাই আছে ।

হাছিনাৰ ঠাইত শান্তিৰ নোবেল বঁটা বিজয়ী মহম্মদ ইউনুছে স্থান লাভ কৰে । ৮৪ বছৰীয়া ক্ষুদ্ৰ বিত্তীয় অগ্ৰগামীগৰাকীয়ে গণতান্ত্ৰিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহ পুনৰুদ্ধাৰৰ ‘অতি কঠিন’ প্ৰত্যাহ্বানৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ অস্থায়ী প্ৰশাসনৰ নেতৃত্ব দিছে ।

ইউনুছে কয় যে তেওঁ ৰাজহুৱা প্ৰশাসন আৰু ন্যায়ৰ এক ‘সম্পূৰ্ণ ভগ্ন’ ব্যৱস্থা উত্তৰাধিকাৰীসূত্ৰে লাভ কৰিছে, যাৰবাবে ভৱিষ্যতে স্বৈৰাচাৰীতালৈ ঘূৰি অহা ৰোধ কৰিবলৈ ব্যাপক সংস্কাৰৰ প্ৰয়োজন ।

লগতে পঢ়ক: বাংলাদেশে প্ৰত্যাৰ্পণ নিবিচৰালৈকে ভাৰতত মৌন হৈ থকা উচিত শ্বেখ হাছিনা: মঃ ইউনুছ - Chief Advisor Muhammad Yunus

ইন্টাৰনেশ্যনেল ডেস্ক, ১৭ অক্টোবৰ : আগষ্ট মাহত ছাত্ৰ নেতৃত্বাধীন বিপ্লৱৰ ফলত ক্ষমতাৰ পৰা উৎখাত হোৱাৰ পিছত ভাৰতলৈ পলায়ন কৰা নিৰ্বাসিত প্ৰাক্তন নেতা শ্বেখ হাছিনাৰ বিৰুদ্ধে বৃহস্পতিবাৰে বাংলাদেশৰ আদালতে গ্ৰেপ্তাৰৰ পৰোৱানা জাৰি কৰে ।

অধিবক্তা মহম্মদ তাজুল ইছলামে ইয়াক ‘উল্লেখযোগ্য দিন’ বুলি অভিহিত কৰাৰ বিপৰীতে তেওঁৰ স্বৈৰাচাৰী শাসনৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহত মৃত্যু হোৱা শ শ লোকৰ ভিতৰত এজনৰ আত্মীয়ই কয় যে তেওঁলোকে বিচাৰৰ বাবে ‘আশা’ কৰি আছে । হাছিনাৰ ১৫ বছৰীয়া শাসনকালত তেওঁৰ ৰাজনৈতিক বিৰোধীক গণ আটক আৰু ন্যায় বহিৰ্ভূত হত্যাকে ধৰি মানৱ অধিকাৰৰ ব্যাপক উলংঘা কৰা হৈছিল ।

বাংলাদেশৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অপৰাধ ন্যায়াধিকৰণৰ মুখ্য অধিবক্তা ইছলামে সাংবাদিকৰ আগত কয় যে আদালতে প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনাক গ্ৰেপ্তাৰ কৰি ১৮ নৱেম্বৰত আদালতত হাজিৰ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছে । ইছলামে কয় যে জুলাইৰ পৰা আগষ্টলৈকে হত্যাকাণ্ড, হত্যা আৰু মানৱতাৰ বিৰুদ্ধে অপৰাধ সংঘটিত কৰাসকলৰ নেতৃত্বত আছিল শ্বেখ হাছিনা ।

লগতে পঢ়ক: ভাৰতত আশ্ৰয় হাছিনাৰ: নতুন দিল্লী-ঢাকাৰ সম্পৰ্কত পৰিব নেকি প্ৰভাৱ ? - India Bangladesh relation

হাছিনাৰ আৱামী লীগ দলৰ পলাতক প্ৰাক্তন সাধাৰণ সম্পাদক ওবাইদুল কোৱাডাৰৰ লগতে আন ৪৪ জনৰ বিৰুদ্ধেও আদালতে গ্ৰেপ্তাৰৰ পৰোৱানা জাৰি কৰে, যাৰ নাম উল্লেখ কৰা হোৱা নাছিল । হাছিনাৰ শাসন ব্যৱস্থাৰ পতনৰ পিছত আৰক্ষীৰ দমন কাৰ্যসূচীত সহযোগী হোৱাৰ অভিযোগত হাছিনাৰ কেইবা ডজন মিত্ৰক আটক কৰি ৰখা হৈছিল ।

আৱামী লীগ দলৰ প্ৰাক্তন কেবিনেট মন্ত্ৰী আৰু অন্যান্য জ্যেষ্ঠ সদস্যকো গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হৈছে আৰু তেওঁৰ চৰকাৰৰ নিযুক্তিপ্ৰাপ্তসকলক আদালত আৰু কেন্দ্ৰীয় বেংকৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হৈছে । ইফালে হেলিকপ্টাৰৰে বাংলাদেশৰ পৰা পলায়ন কৰাৰ পিছৰে পৰা হাছিনাক ৰাজহুৱা স্থানত দেখা পোৱা হোৱা নাই ।

'তেওঁক জবাবদিহি কৰক'

ভাৰতৰ ৰাজধানী নতুন দিল্লীৰ সমীপৰ সামৰিক বিমান ঘাটি ৭৭ বছৰীয়া হাছিনাক অন্তিম আনুষ্ঠানিক অৱস্থান আছিল । ভাৰতত তেওঁৰ উপস্থিতিয়ে-তেওঁৰ পূৰ্বৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ হিতৈষীক-বাংলাদেশৰ নতুন অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰখনক ক্ষুব্ধ কৰি তুলিছে । ঢাকাই তেওঁৰ কূটনৈতিক পাছপ’ৰ্ট বাতিল কৰিছে আৰু দেশসমূহৰ মাজত দ্বিপাক্ষিক প্ৰত্যাৰ্পণ চুক্তি আছে যিয়ে তেওঁক পুনৰ অপৰাধমূলক বিচাৰৰ সন্মুখীন হ’বলৈ অনুমতি দিব ।

লগতে পঢ়ক: বাংলাদেশ সংকট: আঞ্চলিক সাম্প্ৰদায়িক শান্তিৰ বাবে প্ৰত্যাহ্বান - Bangladesh Crisis

চুক্তিখনৰ এটা দফাত অৱশ্যে কোৱা হৈছে যে যদি অপৰাধটো ‘ৰাজনৈতিক চৰিত্ৰ’ৰ হয় তেন্তে প্ৰত্যাৰ্পণ নাকচ কৰা হ’ব পাৰে । আদালতত উপস্থিত থকাসকলৰ ভিতৰত হাছিনাৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদৰ সময়ত জুলাই মাহত নিহত হোৱা চিকিৎসক ছাজিব সৰকাৰৰ পৰিয়ালৰ সদস্যও আছে ।

তেওঁৰ ভগ্নী ছুমাইয়া সৰকাৰে AFPক কয়, "আমি বিচাৰো যে চৰকাৰে পূৰ্বৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীগৰাকীক অতি সোনকালে ঘূৰাই অনাৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰক আৰু তেওঁক জবাবদিহি কৰক । আমি এটা ন্যায্য বিচাৰৰ বাবে আগ্ৰহী ।"

লগতে পঢ়ক: নেতৃত্বত ইউনুছ: বাংলাদেশত গঠন অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰ - Bangladesh Interim Government

১৯৭১ চনত পাকিস্তানৰ সৈতে স্বাধীনতা যুদ্ধৰ সময়ত সংঘটিত হোৱা অত্যাচাৰৰ তদন্তৰ বাবে ২০১০ চনত হাছিনা চৰকাৰে স্থাপন কৰা এক অতি বিতৰ্কিত যুদ্ধ অপৰাধ আদালত আই চি টি । ৰাষ্ট্ৰসংঘ আৰু অধিকাৰ সংগঠনসমূহে ইয়াৰ পদ্ধতিগত অভাৱসমূহক সমালোচনা কৰিছিল আৰু ইয়াক হাছিনাই ৰাজনৈতিক বিৰোধীক নিৰ্মূল কৰাৰ উপায় হিচাপে বহুলভাৱে গণ্য কৰিছিল । হাছিনাই প্ৰতিবাদকাৰীৰ ‘গণহত্যা’ৰ ষড়যন্ত্ৰ ৰচনা কৰা বুলি অভিযোগ উত্থাপন কৰা কেইবাটাও গোচৰৰ আদালতে তদন্ত চলাই আছে ।

হাছিনাৰ ঠাইত শান্তিৰ নোবেল বঁটা বিজয়ী মহম্মদ ইউনুছে স্থান লাভ কৰে । ৮৪ বছৰীয়া ক্ষুদ্ৰ বিত্তীয় অগ্ৰগামীগৰাকীয়ে গণতান্ত্ৰিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহ পুনৰুদ্ধাৰৰ ‘অতি কঠিন’ প্ৰত্যাহ্বানৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ অস্থায়ী প্ৰশাসনৰ নেতৃত্ব দিছে ।

ইউনুছে কয় যে তেওঁ ৰাজহুৱা প্ৰশাসন আৰু ন্যায়ৰ এক ‘সম্পূৰ্ণ ভগ্ন’ ব্যৱস্থা উত্তৰাধিকাৰীসূত্ৰে লাভ কৰিছে, যাৰবাবে ভৱিষ্যতে স্বৈৰাচাৰীতালৈ ঘূৰি অহা ৰোধ কৰিবলৈ ব্যাপক সংস্কাৰৰ প্ৰয়োজন ।

লগতে পঢ়ক: বাংলাদেশে প্ৰত্যাৰ্পণ নিবিচৰালৈকে ভাৰতত মৌন হৈ থকা উচিত শ্বেখ হাছিনা: মঃ ইউনুছ - Chief Advisor Muhammad Yunus

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.