নেশ্যনেল ডেস্ক,২৩ এপ্ৰিল : উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম ৰাজ্য নাগালেণ্ডে ১৬,৫৭৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে । এই ৰাজ্যত ১৬ খন জিলা আছে । ৰাজ্যিক বিধানসভাত ৬০ খন আসন আছে । অৱশ্যে, ৰাজ্যখনৰ লোকসকলক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ লোকসভাত মাত্ৰ এখন আসন আছে ।
১৯ এপ্ৰিলত যেতিয়া লোকসভা নিৰ্বাচনৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ ভোটগ্ৰহণক লৈ দেশত ব্যাপত তৎপৰতা দেখিবলৈ পোৱা গৈছিল তেতিয়া নাগালেণ্ডৰো একমাত্ৰ আসনত ভোটগ্ৰহণ হৈছিল । পিছে ভোটগ্ৰহণৰ সময়ত আশ্চৰ্যজনক ঘটনা সংঘটিত হৈছিল । পূৱ নাগালেণ্ডৰ প্ৰায় ৬ খন জিলাৰ এজনো লোক ভোট দিবলৈ ওলাই নাহিল । শুকুৰবাৰে সন্ধিয়ালৈ কিফিৰে, লংলেং, ম'ন, নোকলাক, শ্বামাতোৰ আৰু টুয়েনছাঙৰ এজনো ভোটাৰে ভোটকেন্দ্ৰলৈ ওলাই নাহিল ।
কাৰণ কি ?
স্থানীয় সংগঠন পূৱ নাগালেণ্ড পিপলছ অৰ্গেনাইজেচনে (ইএনপিঅ') দীৰ্ঘদিন ধৰি পৃথক 'ফ্ৰণ্টিয়াৰ নাগালেণ্ড টেৰিটৰী'ৰ দাবী জনাই আহিছিল । কিন্তু ভাৰত চৰকাৰে এই দাবী পূৰণ নকৰাৰ বাবেই লোকসকলে ভোটবৰ্জনৰ সিদ্ধান্ত লয় ।
ইএনপিঅ' কি ?
ইএনপিঅ' হৈছে নাগালেণ্ডৰ পূব জিলাত বাস কৰা নগা জনজাতিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা এক বিশিষ্ট নাগৰিক সমাজ সংগঠন । ইয়াক ১৯৭২ চনত নাগালেণ্ডৰ পূব অঞ্চলৰ নগা জনজাতিসকলৰ অধিকাৰ আৰু স্বাৰ্থৰ বাবে মাত মাতিবলৈ গঠন কৰা হৈছিল । য'ত কিফিৰে, লংলেং, ম'ন, নোকলাক, শ্বামাতোৰ আৰু টুয়েনছাং জিলা অন্তৰ্ভুক্ত আছিল ।
এই জিলাবোৰত বাস কৰা জনজাতিৰ লোকসকলক সামূহিকভাৱে পূৱ নগা বুলি জনা যায় । ৰাজ্যখনৰ অন্যান্য নগা জনজাতিৰ তুলনাত এওঁলোকৰ পৃথক সাংস্কৃতিক পৰিচয়, উপভাষা আৰু পৰম্পৰা আছে ।
ইএনপিঅ'ৰ প্ৰাথমিক উদ্দেশ্য হৈছে পূৱ নগা জনজাতিৰ আৰ্থ-সামাজিক, সাংস্কৃতিক আৰু ৰাজনৈতিক স্বাৰ্থৰ প্ৰচাৰ আৰু সুৰক্ষা । ই এই জনজাতিসকলৰ অনন্য পৰিচয়, ৰীতি-নীতি আৰু পৰম্পৰা সংৰক্ষণৰ দিশত কাম কৰে আৰু তেওঁলোকৰ বিকাশ আৰু সামগ্ৰিক কল্যাণৰ বাবে মাত মাতি আহিছে ।
ইএনপিঅ'ত বিভিন্ন জনজাতীয় সংঘ আৰু বিভিন্ন পূৱ নগা জনজাতিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা সংগঠন ৷ যেনে - কোনিয়াক ইউনিয়ন, চাংটাম ইউনিয়ন, খিয়ামনিউংগন ইউনিয়ন আৰু চাং ইউনিয়ন আদি অন্তৰ্ভুক্ত আছে ।
ইএনপিঅ'য়ে পূৱ নাগালেণ্ডৰ জনজাতিসকলৰ বাবে এক সামূহিক কণ্ঠস্বৰ হিচাপে কাম কৰে আৰু ৰাজ্য চৰকাৰ, কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ আৰু অন্যান্য প্ৰাসঙ্গিক কৰ্তৃপক্ষৰ সৈতে তেওঁলোকৰ উদ্বেগ আৰু দাবী উত্থাপন কৰে ।
সংগঠনটোৱে পূব নগা জনজাতিৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সংৰক্ষণ আৰু প্ৰচাৰৰ বাবে কাম কৰে । ই তেওঁলোকৰ পৰম্পৰা, কলা আৰু শিল্পকলা প্ৰদৰ্শন আৰু উদযাপন কৰিবলৈ বিভিন্ন সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, উৎসৱ আৰু কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰে ।
ইএনপিঅ'য়ে অঞ্চলটোত শিক্ষানুষ্ঠান স্থাপন আৰু সাক্ষৰতাৰ প্ৰচাৰ কৰাত সহায় কৰিছে । ই পূৱ নগা সম্প্ৰদায়ৰ বাবে উন্নত আন্তঃগাঁথনি, স্বাস্থ্যসেৱা সুবিধা আৰু অৰ্থনৈতিক সুযোগৰ বাবেও মাত মাতি আহিছে । ইএনপিঅ'য়ে ভূমি অধিকাৰ, সম্পদৰ মালিকীস্বত্ব আৰু পূৱ নগা জনজাতিৰ পৰম্পৰাগত ভূমি সুৰক্ষা সম্পৰ্কীয় সমস্যাবোৰ সমাধান কৰাত জড়িত হৈ আছে ।
ইএনপিঅ'য়ে পৃথক 'ফ্ৰণ্টিয়াৰ নাগালেণ্ড টেৰিটৰী'ৰ দাবী কিয় কৰিছে ?
ইএনপিঅ' আৰু পূৱ নগা জনজাতিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা অন্যান্য সংগঠনে দীৰ্ঘদিন ধৰি এক পৃথক ফ্ৰণ্টিয়াৰ নাগালেণ্ড টেৰিটৰী স্থাপনৰ দাবী জনাই আহিছে ।
কোনিয়াক, চাং, খিয়ামনিউংগন, চাংটাম আৰু অন্যান্যকে ধৰি পূৱ নগা জনজাতিবোৰে মুখ্যতঃ নাগালেণ্ডৰ কিফিৰে, লংলেং, ম'ন, নোকলাক, শ্বামাতোৰ আৰু টুয়েনছাং জিলাত বাস কৰে । এই জিলাবোৰ ম্যানমাৰৰ আন্তৰ্জাতিক সীমান্তত আছে আৰু ভৌগোলিকভাৱে নাগালেণ্ডৰ বাকী অংশৰ পৰা পাহাৰীয়া অঞ্চলৰ এক বিশাল বিস্তাৰৰ দ্বাৰা পৃথক হৈ আছে ।
এছিয়ান কনফ্লুৱেঞ্চ নামৰ প্ৰতিষ্ঠানৰ অধ্যাপক কে ইহোমে নাগালেণ্ডৰ কোহিমাৰ পৰা ফোনযোগে ইটিভি ভাৰতক কয় যে এই বিষয়টো কেইবা দশক ধৰি চলি আহিছে ।
তেওঁ উল্লেখ কৰা মতে এই অঞ্চলবোৰ মূলতঃ সেই সময়ত উত্তৰ-পূব সীমান্ত সংস্থা (এনইএফএ বা বৰ্তমানৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ) বুলি কোৱা হৈছিল । এই অঞ্চলবোৰ এনইএফএৰ টুৱেনছাং বিভাগত আছিল । কিন্তু ১৯৬৩ চনত ৰাজ্যখন গঠন হোৱাৰ সময়ত এই অঞ্চলবোৰ নাগালেণ্ডত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল । তেওঁ লগতে কয় যে ইএনপিঅ'ৰ দাবীত কোনো ভুল নাই কিয়নো ই সাংবিধানিক ।
নাগালেণ্ডৰ পূব জিলাবোৰ ৰাজ্যৰ বাকী অংশৰ পৰা ভৌগোলিকভাৱে বিচ্ছিন্ন হৈ আছে ৷ যাৰ ফলত ইএনপিঅ'য়ে উন্নয়ন, আন্তঃগাঁথনি আৰু সম্পদ লাভৰ ক্ষেত্ৰত অৱহেলিত হৈ আছে বুলি দাবী কৰে । পূব নগা জনজাতিৰ সুকীয়া সাংস্কৃতিক পৰিচয়, উপভাষা আৰু পৰম্পৰা আছে ৷ যাক তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰে যে অধিক স্বায়ত্তশাসনৰ জৰিয়তে সংৰক্ষণ আৰু সুৰক্ষাৰ প্ৰয়োজন ।
ৰাজ্যৰ ৰাজধানীৰ পৰা দূৰৱৰ্তী হোৱা বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰশাসনিক আৰু শাসন প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰে ৷ যাৰ ফলত নীতি আৰু কাৰ্যসূচীৰ কাৰ্যকৰী ৰূপায়ণত বাধা আহে । ম্যানমাৰৰ সৈতে আন্তৰ্জাতিক সীমান্তৰ নিকটতাই নিৰাপত্তাৰ উদ্বেগ বৃদ্ধি কৰে আৰু পূৱ নগাসকলে দাবী কৰে যে এক পৃথক অঞ্চলে সীমান্ত সমস্যাৰ উন্নত ব্যৱস্থাপনা সক্ষম কৰি তুলিব ।
উল্লেখ্য যে পূৱ চুবুৰীয়া দেশত প্ৰতিৰোধী গোট আৰু সামৰিক জুন্তাৰ মাজত চলি থকা সংঘৰ্ষৰ বাবে নতুন দিল্লীয়ে ভাৰত আৰু ম্যানমাৰৰ মাজত মুক্ত চলাচল ব্যৱস্থা (এফএমআৰ) বাতিল কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে কাৰণ ।
ভোটগ্ৰহণৰ পূৰ্বে কি হৈছিল ?
১ এপ্ৰিলত নিৰ্বাচন আয়োগলৈ লিখা এখন পত্ৰত ইএনপিঅ'য়ে জনাই যে পূৱ নাগালেণ্ডৰ লোকসকলে ২০২৪ চনৰ লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ পৰা বিৰত থাকিব । তাৰ পিচত, ইষ্টাৰ্ণ নাগালেণ্ড ৰাজহুৱা জৰুৰীকালীন নিয়ন্ত্ৰণ কক্ষ (এনপিইচিআৰ)ৰ দ্বাৰা আহ্বান কৰা বন্ধৰ প্ৰতিক্ৰিয়াস্বৰূপে, নাগালেণ্ডৰ মুখ্য নিৰ্বাচনী বিষয়াৰ (চিইঅ') কাৰ্যালয়ে ১৮ এপ্ৰিলত ইএনপিঅ'ৰ সভাপতিক এক জাননী জাৰি কৰি ভাৰতীয় দণ্ডবিধিৰ অধীনত বিহিত ব্যৱস্থা গ্ৰহণৰ সকীয়নি দিছিল ।
অৱশ্যে এনপিইচিআৰৰ বন্ধ আহ্বানৰ বিজ্ঞপ্তিত নিৰ্বাচনী বিষয়া, নিৰাপত্তা কৰ্মী আৰু অত্যাৱশ্যকীয় সেৱাসমূহক ৰেহাই দিয়াৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল । নিৰ্বাচন আয়োগে আশংকা ব্যক্ত কৰিছিল যে এই বন্ধই পূৱ নাগালেণ্ড অঞ্চলত ভোটদানৰ অধিকাৰৰ বিনামূলীয়া প্ৰয়োগত বাধা দিব পাৰে ।
ভাৰতীয় দণ্ডবিধিৰ ধাৰা ১৭১ চি(১)য়ে নিৰ্বাচনী অধিকাৰৰ মুক্ত প্ৰয়োগৰ ক্ষেত্ৰত যিকোনো স্বেচ্ছামূলক হস্তক্ষেপক অপৰাধ হিচাপে গণ্য কৰে, যাক নিৰ্বাচনৰ সময়ত অযথা প্ৰভাৱ বুলি গণ্য কৰা হয় । নিৰ্বাচন আয়োগৰ জাননীখনত বিশেষভাৱে ইএনপিঅ'ৰ সভাপতিক সম্বোধন কৰা হৈছে ৷ কিয়নো সংগঠনটো ইএনপিইচিআৰৰ কাৰ্যকলাপৰ বাবে দায়বদ্ধ ।
ইএনপিঅ'ৰ সঁহাৰি কি আছিল ?
ইয়াৰ প্ৰত্যুত্তৰত, ইএনপিঅ'য়ে স্পষ্ট কৰি দিয়ে যে ইয়াৰ ৰাজহুৱা জাননীৰ আঁৰৰ প্ৰাথমিক উদ্দেশ্য হৈছে ৰাজহুৱা জৰুৰীকালীন সময়ৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰ্যায়ত পূৱ নাগালেণ্ড অঞ্চলত আইন-শৃংখলা বজাই ৰখা । জাননীখনৰ উদ্দেশ্য আছিল সাম্ভাব্য বিভ্ৰান্তি হ্ৰাস কৰা আৰু অসামাজিক উপাদানৰ সমাবেশৰ সৈতে সম্পৰ্কিত বিপদাশংকা হ্ৰাস কৰা ।
ইএনপিঅ'য়ে জোৰ দি কৈছিল যে পূৱ নাগালেণ্ডৰ লোকসকলে গ্ৰহণ কৰা বন্ধৰ পদক্ষেপটো সম্পূৰ্ণৰূপে স্বেচ্ছামূলক আছিল । এই সিদ্ধান্তটো স্থানীয় জনসাধাৰণৰ প্ৰচলিত পৰিস্থিতি আৰু অনুভূতিৰ ওপৰত আধাৰিত আছিল ৷ যিদৰে ১ এপ্ৰিলত ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগক লোকসভা নিৰ্বাচন ২০২৪ ত অংশগ্ৰহণৰ পৰা বিৰত থকাৰ সিদ্ধান্ত সন্দৰ্ভত জনোৱা হৈছিল ।
সংগঠনটোৱে গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল যে ১৮ এপ্ৰিলৰ জাননীখনৰ উদ্দেশ্য আছিল আৱাসীসকলৰ সুৰক্ষা আৰু কল্যাণ সুৰক্ষিত কৰা, নিৰ্বাচনী কাৰ্যক্ৰম প্ৰভাৱিত বা বাধা দিয়া নহয় । বলপূৰ্বক বা প্ৰৱৰ্তন সম্পৰ্কীয় উদ্বেগৰ সমাধান কৰি ইএনপিঅ'য়ে স্পষ্ট কৰে যে ইয়াৰ সংকল্প বা আদেশ বলবৎ কৰাৰ কৰ্তৃত্বৰ অভাৱ আছে আৰু কেৱল পূৱ নাগালেণ্ডৰ বাসিন্দাসকলৰ মাজত স্বেচ্ছামূলক অংশগ্ৰহণ আৰু সহমতৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি পৰিচালনা কৰে ।
ইএনপিঅ'য়ে নাগালেণ্ডৰ মুখ্য নিৰ্বাচনী বিষয়াৰ সৈতে সম্পূৰ্ণ সহযোগিতাৰ আশ্বাস দিছিল আৰু যিকোনো ভুল বুজাবুজি সমাধানৰ বাবে অতিৰিক্ত স্পষ্টীকৰণ বা তথ্য প্ৰদান কৰিবলৈ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছিল । সংগঠনটোৱে স্থানীয় জনসাধাৰণৰ কল্যাণৰ বাবে এক অনুকূল পৰিৱেশ গঢ়ি তোলাৰ লগতে পূৱ নাগালেণ্ড অঞ্চলত আইন-শৃংখলাৰ সুচাৰু কাৰ্যকৰীতা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে গঠনমূলক আলোচনা আৰু সহযোগিতাৰ প্ৰতি প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ ব্যক্ত কৰে ।
তাৰ পাচত কি হ'ল ?
২০২৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত অনুষ্ঠিত হোৱা নাগালেণ্ড বিধানসভা নিৰ্বাচনৰ পূৰ্বে কেন্দ্ৰই ইএনপিঅ'ক ফ্ৰণ্টিয়াৰ নাগালেণ্ড টেৰিটৰী গঠনৰ আশ্বাস প্ৰদান কৰিছিল । কিন্তু যিহেতু এই বছৰৰ লোকসভা নিৰ্বাচনৰ পূৰ্বে এই প্ৰতিশ্ৰুতি পূৰণ নহ'ল, সেয়ে ইএনপিঅ'য়ে যাতে ভোটকেন্দ্ৰত কোনেও উপস্থিত নহয় তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল । ইটিভি ভাৰতে যোগাযোগ কৰাত নাগালেণ্ডৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠ চৰকাৰী বিষয়াই স্বীকাৰ কৰে যে শুকুৰবাৰৰ ভোটগ্ৰহণৰ সময়ত পূৱ নাগালেণ্ডত কোনো ভোটদান হোৱা নাছিল ।
বিষয়াগৰাকীৰ মতে এক স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদ গঠনৰ বাবে কেন্দ্ৰ আৰু ইএনপিঅ'ৰ মাজত আলোচনা অব্যাহত থাকিব । নাগালেণ্ডৰ বৰ্তমানৰ লোকসভা সদস্যজন হৈছে কেন্দ্ৰৰ শাসনাধিষ্ঠ এনডিএ মিত্ৰজোঁটৰ সহযোগী নেচনেলিষ্ট ডেমক্ৰেটিক প্ৰগ্ৰেছিভ পাৰ্টী (এনডিপিপি)ৰ টোখেহো য়েফথমী । তেওঁৰ বিৰোধী হৈছে কংগ্ৰেছৰ চপংমেৰেন জামিৰ ।
ইফালে, নাগালেণ্ডৰ একমাত্ৰ ৰাজ্যসভাৰ সাংসদ ফাংনন কোনিয়াকও পূৱ নাগালেণ্ডৰ বাসিন্দা । এই প্ৰতিবেদন প্ৰস্তুত কৰাৰ সময়লৈকে ইটিভি ভাৰতে য়েফথমী, জামিৰ আৰু কোনিয়াকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিও কোনো প্ৰতিক্ৰিয়া লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই ।
