ভাৰত এখন বহুতো ভাষা আৰু লিপি সমৃদ্ধ দেশ । ইয়াত বহুতো ভাষা কোৱা হয় । হিন্দী ভাষাই দেশৰ আধাতকৈও অধিক সংযোগ কৰে । যদিও হিন্দীয়ে ভাৰতত ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষাৰ মৰ্যাদা লাভ কৰা নাই, হিন্দীৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে এক বিশেষ পৰিচয় আছে ।
হিন্দী ভাষাই ভাৰতীয়সকলৰ লগতে বিদেশত বাস কৰা ভাৰতীয়সকলক একত্ৰিত কৰে । হিন্দী ভাৰতৰ পৰিচয় আৰু গৌৰৱ দুয়োটা । 'বিশ্ব হিন্দী দিৱস' বিশ্বৰ সকলো দেশতে বাস কৰা ভাৰতীয়সকলক হিন্দী ভাষা ব্যৱহাৰ কৰি একত্ৰিত কৰিবলৈ পালন কৰা হয়।
হিন্দী দিৱস উদযাপনৰ ইতিহাস: ১৯৫৩ চনৰ ১৪ ছেপ্টেম্বৰত আনুষ্ঠানিকভাৱে হিন্দী দিৱস উদযাপন আৰম্ভ হৈছিল । ১৯৫৩ চনত ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পণ্ডিত জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ১৪ ছেপ্টেম্বৰক সংসদ ভৱনত ৰাষ্ট্ৰীয় হিন্দী দিৱস হিচাপে উদযাপন কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰে ।
তেতিয়াৰ পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো ৰাষ্ট্ৰীয় হিন্দী দিৱস হিচাপে পালন কৰা হয় । ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা প্ৰচাৰ সমিতিৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি, 1953 চনৰ 14 ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা হিন্দী দিৱস উদযাপন কৰা আৰম্ভ হয় । বিশ্ব হিন্দী দিৱস 10 জানুৱাৰীত সমগ্ৰ বিশ্বতে উদযাপন কৰা হয় । এনেদৰে ভাৰতত দুবাৰকৈ হিন্দী দিৱস পালন কৰা হয়।
- সৰ্বাধিক কথিত ভাষা:
গ্লোবেল হিন্দী ৰিচাৰ্চ ইনষ্টিটিউট, ডেৰাডুনে ইয়াৰ গৱেষণা প্ৰতিবেদন 2023-ৰ 19 তম সংস্কৰণৰ বিষয়ে তথ্য প্ৰদান কৰাৰ সময়ত উল্লেখ কৰে যে এতিয়া হিন্দী বিশ্বৰ আটাইতকৈ কথিত ভাষা হৈ পৰিছে । এই গৱেষণাৰ সত্যতা প্ৰমাণ কৰিবলৈ ইয়াক 31 টা পৰ্যায়ত পৰীক্ষা কৰা হৈছিল য'ত বিশ্ববিদ্যালয়সমূহৰ পণ্ডিতসকলে এই গৱেষণাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিছিল । এই উদ্দেশ্যৰ বাবে আয়োজিত বিশেষ আলোচনাচক্ৰত তথ্য পৰীক্ষা কৰা হৈছিল আৰু ভাষা কৰ্তৃপক্ষই ইয়াৰ সত্যতা নিশ্চিত কৰিছিল । ভাষাবিদ আৰু হিন্দী পণ্ডিতসকলৰ মতামত বিচৰা হৈছিল। এই ভিত্তিত ভাৰত চৰকাৰৰ বিত্ত মন্ত্ৰালয়ে সকলো চৰকাৰী বেংক, ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বীমা কোম্পানী আৰু বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহক নিৰ্দেশনা দিছিল যে এই গৱেষণাটো সকলো হিন্দী কৰ্মশালা/ আলোচনা চক্ৰত বাধ্যতামূলকভাৱে শিকোৱা উচিত আৰু ইয়াক তেওঁলোকৰ জাৰ্নেলতো প্ৰকাশ কৰিব লাগে।
- ৰেংকিং বাই এথনোলগ:
বিশ্বৰ ভাষাবোৰৰ ৰেংকিং আমেৰিকাৰ এক সন্মানীয় সংগঠন "এথনোলগ"ৰ দ্বাৰা কৰা হৈছে । ভাষাটো কোৱা/জনা লোকৰ সংখ্যাৰ ক্ষেত্ৰত নৃতাত্ত্বিকসকলে হিন্দীক তৃতীয় সৰ্ববৃহৎ ভাষা হিচাপে স্থান দি আহিছে ।
হিন্দী পাৰ্চী শব্দ হিন্দৰ পৰা উদ্ভৱ: হিন্দী নামটো পাৰ্চী শব্দ হিন্দৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে যাৰ অৰ্থ হৈছে সিন্ধু নদীৰ ভূমি। একাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে গাঙ্গেয় সমভূমি আৰু পাঞ্জাৱ আক্ৰমণ কৰা পাৰ্চী ভাষী তুৰ্কীসকলে সিন্ধু নদীৰ কাষত কোৱা ভাষাক হিন্দী নামেৰে নামকৰণ কৰিছিল । এই ভাষাটো ভাৰতৰ এটা চৰকাৰী ভাষা আৰু সংযুক্ত আৰৱ আমিৰশ্বাহীত এক স্বীকৃত সংখ্যালঘু ভাষা ।
- হিন্দী ভাষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে চৰকাৰী পদক্ষেপ:
কেন্দ্ৰই হিন্দী ভাষাৰ ব্যৱহাৰ আৰু স্থিতি বৃদ্ধিৰ বাবে কেইবাটাও পদক্ষেপ ৰূপায়ণ কৰিছে । মুখ্য প্ৰচেষ্টাবোৰৰ ভিতৰত আছে:
- বঁটা আৰু বৃত্তি:
ৰাজভাষা গৌৰৱ পুৰস্কাৰ আৰু ৰাজবাছা কীৰ্তি পুৰস্কাৰৰ দৰে সন্মানে হিন্দীৰ প্ৰচাৰত তেওঁলোকৰ অৱদানৰ বাবে ব্যক্তি আৰু সংগঠনক স্বীকৃতি দিয়ে ।
- হিন্দী সাহিত্য সন্মিলন (স্বীকৃতি) আইন, ১৯৫৬:
এই আইনে সাহিত্যিক অনুষ্ঠান আয়োজন, লেখকসকলক সমৰ্থন আৰু হিন্দী সাহিত্য সুৰক্ষা কৰাৰ বাবে এটা সংস্থা স্থাপন কৰিছিল।
- হিন্দী ভাষাৰ পাঠ্যক্ৰম:
কেন্দ্ৰীয় হিন্দী প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান (চিএইচটিআই)য়ে অনাহিন্দী ভাষীসকলৰ মাজত হিন্দী দক্ষতা বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে বিভিন্ন পাঠ্যক্ৰম প্ৰদান কৰে।
- প্ৰযুক্তিত হিন্দীৰ ব্যৱহাৰ:
ডিজিটেল প্লেটফৰ্ম আৰু প্ৰযুক্তিত হিন্দীৰ উপলব্ধতা বৃদ্ধি কৰাৰ পদক্ষেপ যাৰ ভিতৰত আছে ইউনিকোড সমৰ্থন।
- আন্তৰ্জাতিক প্ৰচাৰ:
ভাৰত আৰু মৰিচাছে 1999 চনত বিশ্ব হিন্দী সচিবালয় (ডব্লিউএইচএছ) স্থাপন কৰিছিল যাতে হিন্দীৰ বিশ্বব্যাপী স্বীকৃতি আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে অন্তৰ্ভুক্তিৰ বাবে মাতমতা হয়।
ভাৰতৰ অন্যতম চৰকাৰী ভাষা হিচাপে হিন্দীয়ে দক্ষিণ এছিয়াত এক বিশিষ্ট স্থান দখল কৰিছে । ইয়াৰ দেৱনাগৰী লিপি আৰু বিবিধ উপভাষাই ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ ভাষিক সমৃদ্ধিত অৰিহণা যোগায় । বলীউডৰ চলচ্চিত্ৰ আৰু শাস্ত্ৰীয় সাহিত্যত হিন্দীৰ সাংস্কৃতিক গুৰুত্ব স্পষ্ট হৈছে।
হিন্দীত প্ৰথম কবিতাটো বিখ্যাত কবি 'আমিৰ খুচৰো'য়ে ৰচনা কৰিছিল । হিন্দী ভাষাৰ ইতিহাসৰ ওপৰত কিতাপ লিখা প্ৰথম লেখক এজন ভাৰতীয় নাছিল, তেওঁ আছিল ফৰাচী লেখক গ্ৰাছিম দে টাইচি । ১৯৭৭ চনত দেশৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী অটল বিহাৰী বাজপেয়ীয়ে হিন্দী ভাষাৰ প্ৰতি সন্মান দেখুৱাই ৰাষ্ট্ৰসংঘত হিন্দী ভাষাত গৌৰৱেৰে এটা ভাষণ প্ৰদান কৰে।
১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত সংসদৰ ৩৪৩ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত হিন্দীক প্ৰাথমিক ভাষা হিচাপে গণ্য কৰা হয় । অক্সফ'ৰ্ড অভিধানত 'আচ্ছা' আৰু 'সূৰ্য নমস্কাৰ'ৰ দৰে বহুতো হিন্দী শব্দ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
হিন্দীয়ে ১৯৫০ চনত চৰকাৰী ভাষাৰ মৰ্যাদা লাভ কৰিছিল । 2009 চনত গুগলে ইয়াৰ চাৰ্চ ইঞ্জিনত হিন্দী প্ৰৱৰ্তন কৰে । ভাৰতৰ বাহিৰেও মৰিচাছ, ফিলিপাইন, নেপাল, ফিজি, গায়ানা, চুৰিনাম, ত্ৰিনিদাদ, তিব্বত আৰু পাকিস্তানত হিন্দী কোৱা হয় আৰু ইয়াৰ জনগনে বুজি পায় ।
