ETV Bharat / bharat

ৰাষ্ট্ৰীয় হস্ততাঁত সপ্তাহ, দেশৰ শিপিনীসকলৰ বাবে উছৰ্গিত এক অভিযান - National Handloom Week 2024

National Handloom Week 2024: শিপিনীসকলক উৎসাহিত কৰাৰ লগতে বয়ন শিল্পক জীয়াই ৰখাৰ স্বাৰ্থত প্ৰতিবছৰে ৭-১৪ এপ্ৰিললৈ দেশত ৰাষ্ট্ৰীয় হস্ততাঁত সপ্তাহ পালন কৰা হয় । হস্ততাঁত উদ্যোগটো কিয় হেৰাই যাবলৈ আৰম্ভ কৰিছে ? পাৱাৰলুমৰ পয়োভৰৰ ক্ষেত্ৰত ৰাইজ কিমান সজাগ হোৱা প্ৰয়োজন ?

Handloom
ৰাষ্ট্ৰীয় হস্ততাঁত সপ্তাহ
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Apr 7, 2024, 1:37 PM IST

নেশ্যনেল ডেস্ক,৭ এপ্ৰিল : প্ৰতি বছৰে ৭-১৪ এপ্ৰিললৈ ৰাষ্ট্ৰীয় হস্ততাঁত সপ্তাহ পালন কৰা হয় । আমাৰ দেশৰ গ্ৰাম্য আৰু অৰ্ধ-গ্ৰাম্য অঞ্চলত উপাৰ্জনৰ এক মুখ্য উৎস হৈছে হস্ততাঁত উদ্যোগ । ই আমাৰ সমৃদ্ধ আৰু বৈচিত্ৰ্যময় সাংস্কৃতিক ইতিহাসৰ প্ৰতীক ।

তদুপৰি, যিহেতু মহিলাসকলৰ ৭০ শতাংশতকৈও অধিক শিপিনী আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত শ্ৰমিক গঠন কৰে ৷ এই উদ্যোগটোৱে পোনপটীয়াকৈ মহিলাৰ সৱলীকৰণক উৎসাহিত কৰে । প্ৰাকৃতিক পৃথিৱীৰ পৰা মুক্ত হৈ ই পৰিৱেশগতভাৱে বহনক্ষম উৎপাদন পদ্ধতিৰ গৌৰৱ কৰে ৷ যিয়ে সামান্য শক্তি আৰু ধন ব্যৱহাৰ কৰে আৰু ইয়াত দ্ৰুতগতিত সলনি হোৱা গ্ৰাহকৰ সোৱাদ আৰু ফেশ্বনৰ প্ৰৱণতাৰ সৈতে খাপ খোৱাৰ অভিযোজন যোগ্যতা আছে । হাজাৰ হাজাৰ বছৰ পুৰণি হোৱা স্বত্বেও, ভাৰতত হস্ততাঁত খণ্ড ক্ৰমান্বয়ে হেৰাই হৈ গৈ আছে ।

হস্ততাঁত কি : বিদ্যুতৰ ব্যৱহাৰ অবিহনে কাপোৰ তৈয়াৰ কৰিবলৈ ব্যৱহৃত 'তাঁতশাল'ক 'হস্ততাঁত' বুলি কোৱা হয় । হস্ততাঁত, যাক ফ্ৰেম তাঁতশাল বুলিও কোৱা হয় ৷ যিবোৰ সাধাৰণতে শিপিনীসকলৰ ঘৰত পোৱা যায় । বয়নৰ মুখ্য প্ৰক্ৰিয়াটোত সূতাৰ দুটা গোট একেলগে বয়ন কৰা হয়, যাক ৱাৰ্প (দৈৰ্ঘ্য) আৰু ৱেফ্ট (প্ৰস্থ) বুলি কোৱা হয় । তাঁতশাল হৈছে এবিধ সঁজুলি যিয়ে এই আন্তঃসংযোগ সম্ভৱ কৰি তোলে ।

হস্ততাঁত কপাহৰ সুবিধা : বয়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত মানুহৰ হস্তক্ষেপৰ প্ৰয়োজন । যাৰ হস্ততাঁতৰ অভিজ্ঞতা থাকে আৰু ই ইয়াৰ কোমল, মনোৰম আৰু দীৰ্ঘম্যাদী গুণাগুণ বহন কৰে । সূতা আৰু কাপোৰ সেয়েহে বহুত কম চাপ আৰু ক্ষতিগ্ৰস্ত হয় । মিলত নিৰ্মিত কপাহৰ তুলনাত, হাতেৰে বোৱা কপাহ অধিক কোমল হয় ।

ই শীতল, কোমল আৰু অধিক শোষক কিয়নো ই অধিক বায়ু প্ৰৱেশ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে । গ্ৰীষ্মকালত ই আপোনাক শীতল কৰি ৰাখে, আৰু শীতকালত ই আপোনাক গৰম কৰি ৰাখে ।

হস্ততাঁতৰ ওপৰত বিভিন্ন দৃষ্টিভংগী : হস্ততাঁতৰ সামগ্ৰী আৰু বয়ন বহু শতাব্দী ধৰি আমাৰ সংস্কৃতিৰ এটা অংশ হৈ আহিছে । গ্ৰাহকসকলৰ এতিয়া বহুতো ধাৰণা আছে ৷ যি বিগত কেইটামান দশকত শিপিনী আৰু গ্ৰাহকৰ মাজত দূৰত্বৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বৃদ্ধি আৰু সংযোগ বিচ্ছিন্ন হোৱাৰ বাবে সম্পূৰ্ণৰূপে সঠিক নহ'ব পাৰে ।

এটা সাধাৰণ ভুল ধাৰণা হৈছে যে সকলো সূতা বনাবলৈ হস্ততাঁত ব্যৱহাৰ কৰা হয় । এইটো অসত্য কিয়নো ডাঙৰ মিল আৰু পাৱাৰ লুমবোৰে কাপোৰত ব্যৱহৃত সূতা কাপোৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশৰ পৰা উৎপাদন কৰে । মূলসুঁতিৰ দোকানত বিক্ৰী হোৱা বেছিভাগ সূতাৰ কাপোৰ হাতেৰে বোৱা কাপোৰৰ পৰা নিৰ্মাণ কৰা নহয় ।

আন এক বিশ্বাস হ'ল যে হস্ততাঁতবোৰ কম ব্যয়বহুল হ'ব লাগে । কেঁচা সামগ্ৰীৰ ব্যয়ৰ উপৰিও, হস্ততাঁতবোৰে শ্ৰমিক-নিবিড় হাতৰ প্ৰাক-তাঁত আৰু হাতেৰে বোৱা কাপোৰৰ বাবে বেতন ব্যয় বহন কৰে । যিহেতু পাৱাৰ লুম আৰু মিলবোৰে যান্ত্ৰিক পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰে, সেইবোৰৰ বোৱা সামগ্ৰীবোৰ হাতেৰে তৈয়াৰ কৰা সামগ্ৰীবোৰতকৈ কম ব্যয়বহুল । হস্ততাঁতৰ সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰাৰ আগতে এইটো সজাগ হ'ব লাগে ।

ৰাষ্ট্ৰীয় হস্ততাঁত সপ্তাহৰ উদ্দেশ্য : হস্ততাঁতৰ সামগ্ৰীবোৰৰ ভিতৰত আছে ৰেচম আৰু হস্ততাঁতৰ শাৰী, কাপোৰ, গামোচা, শ্বল, ষ্টল, স্কাৰ্ফ, দোপাট্টা আৰু অন্যান্য ৰেডিমেড সামগ্ৰী । সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে কাৰ্পেট, গালিচা, মেট, বিছনা চাদৰ আৰু ঘৰুৱা সজ্জাৰ লগতে পাকঘৰৰ লিনেন, হাতৰ টাৱেল আৰু নেপকিন ।

হস্ততাঁত সপ্তাহৰ উদ্দেশ্য হৈছে বস্ত্ৰ মন্ত্ৰালয়ৰ ইণ্টিগ্ৰেটেড হস্ততাঁত ক্লাষ্টাৰ উন্নয়ন আঁচনিৰ অধীনত হস্ততাঁত গোটৰ দ্বাৰা সৃষ্টি কৰা বিভিন্ন হস্ততাঁত সামগ্ৰী প্ৰদৰ্শন কৰা ।

লগতে পঢ়ক :ভাৰতৰ সামুদ্ৰিক ইতিহাসৰ ৬১ সংখ্যক বাৰ্ষিকী উদযাপন - National Maritime Day 2024

নেশ্যনেল ডেস্ক,৭ এপ্ৰিল : প্ৰতি বছৰে ৭-১৪ এপ্ৰিললৈ ৰাষ্ট্ৰীয় হস্ততাঁত সপ্তাহ পালন কৰা হয় । আমাৰ দেশৰ গ্ৰাম্য আৰু অৰ্ধ-গ্ৰাম্য অঞ্চলত উপাৰ্জনৰ এক মুখ্য উৎস হৈছে হস্ততাঁত উদ্যোগ । ই আমাৰ সমৃদ্ধ আৰু বৈচিত্ৰ্যময় সাংস্কৃতিক ইতিহাসৰ প্ৰতীক ।

তদুপৰি, যিহেতু মহিলাসকলৰ ৭০ শতাংশতকৈও অধিক শিপিনী আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত শ্ৰমিক গঠন কৰে ৷ এই উদ্যোগটোৱে পোনপটীয়াকৈ মহিলাৰ সৱলীকৰণক উৎসাহিত কৰে । প্ৰাকৃতিক পৃথিৱীৰ পৰা মুক্ত হৈ ই পৰিৱেশগতভাৱে বহনক্ষম উৎপাদন পদ্ধতিৰ গৌৰৱ কৰে ৷ যিয়ে সামান্য শক্তি আৰু ধন ব্যৱহাৰ কৰে আৰু ইয়াত দ্ৰুতগতিত সলনি হোৱা গ্ৰাহকৰ সোৱাদ আৰু ফেশ্বনৰ প্ৰৱণতাৰ সৈতে খাপ খোৱাৰ অভিযোজন যোগ্যতা আছে । হাজাৰ হাজাৰ বছৰ পুৰণি হোৱা স্বত্বেও, ভাৰতত হস্ততাঁত খণ্ড ক্ৰমান্বয়ে হেৰাই হৈ গৈ আছে ।

হস্ততাঁত কি : বিদ্যুতৰ ব্যৱহাৰ অবিহনে কাপোৰ তৈয়াৰ কৰিবলৈ ব্যৱহৃত 'তাঁতশাল'ক 'হস্ততাঁত' বুলি কোৱা হয় । হস্ততাঁত, যাক ফ্ৰেম তাঁতশাল বুলিও কোৱা হয় ৷ যিবোৰ সাধাৰণতে শিপিনীসকলৰ ঘৰত পোৱা যায় । বয়নৰ মুখ্য প্ৰক্ৰিয়াটোত সূতাৰ দুটা গোট একেলগে বয়ন কৰা হয়, যাক ৱাৰ্প (দৈৰ্ঘ্য) আৰু ৱেফ্ট (প্ৰস্থ) বুলি কোৱা হয় । তাঁতশাল হৈছে এবিধ সঁজুলি যিয়ে এই আন্তঃসংযোগ সম্ভৱ কৰি তোলে ।

হস্ততাঁত কপাহৰ সুবিধা : বয়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত মানুহৰ হস্তক্ষেপৰ প্ৰয়োজন । যাৰ হস্ততাঁতৰ অভিজ্ঞতা থাকে আৰু ই ইয়াৰ কোমল, মনোৰম আৰু দীৰ্ঘম্যাদী গুণাগুণ বহন কৰে । সূতা আৰু কাপোৰ সেয়েহে বহুত কম চাপ আৰু ক্ষতিগ্ৰস্ত হয় । মিলত নিৰ্মিত কপাহৰ তুলনাত, হাতেৰে বোৱা কপাহ অধিক কোমল হয় ।

ই শীতল, কোমল আৰু অধিক শোষক কিয়নো ই অধিক বায়ু প্ৰৱেশ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে । গ্ৰীষ্মকালত ই আপোনাক শীতল কৰি ৰাখে, আৰু শীতকালত ই আপোনাক গৰম কৰি ৰাখে ।

হস্ততাঁতৰ ওপৰত বিভিন্ন দৃষ্টিভংগী : হস্ততাঁতৰ সামগ্ৰী আৰু বয়ন বহু শতাব্দী ধৰি আমাৰ সংস্কৃতিৰ এটা অংশ হৈ আহিছে । গ্ৰাহকসকলৰ এতিয়া বহুতো ধাৰণা আছে ৷ যি বিগত কেইটামান দশকত শিপিনী আৰু গ্ৰাহকৰ মাজত দূৰত্বৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বৃদ্ধি আৰু সংযোগ বিচ্ছিন্ন হোৱাৰ বাবে সম্পূৰ্ণৰূপে সঠিক নহ'ব পাৰে ।

এটা সাধাৰণ ভুল ধাৰণা হৈছে যে সকলো সূতা বনাবলৈ হস্ততাঁত ব্যৱহাৰ কৰা হয় । এইটো অসত্য কিয়নো ডাঙৰ মিল আৰু পাৱাৰ লুমবোৰে কাপোৰত ব্যৱহৃত সূতা কাপোৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশৰ পৰা উৎপাদন কৰে । মূলসুঁতিৰ দোকানত বিক্ৰী হোৱা বেছিভাগ সূতাৰ কাপোৰ হাতেৰে বোৱা কাপোৰৰ পৰা নিৰ্মাণ কৰা নহয় ।

আন এক বিশ্বাস হ'ল যে হস্ততাঁতবোৰ কম ব্যয়বহুল হ'ব লাগে । কেঁচা সামগ্ৰীৰ ব্যয়ৰ উপৰিও, হস্ততাঁতবোৰে শ্ৰমিক-নিবিড় হাতৰ প্ৰাক-তাঁত আৰু হাতেৰে বোৱা কাপোৰৰ বাবে বেতন ব্যয় বহন কৰে । যিহেতু পাৱাৰ লুম আৰু মিলবোৰে যান্ত্ৰিক পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰে, সেইবোৰৰ বোৱা সামগ্ৰীবোৰ হাতেৰে তৈয়াৰ কৰা সামগ্ৰীবোৰতকৈ কম ব্যয়বহুল । হস্ততাঁতৰ সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰাৰ আগতে এইটো সজাগ হ'ব লাগে ।

ৰাষ্ট্ৰীয় হস্ততাঁত সপ্তাহৰ উদ্দেশ্য : হস্ততাঁতৰ সামগ্ৰীবোৰৰ ভিতৰত আছে ৰেচম আৰু হস্ততাঁতৰ শাৰী, কাপোৰ, গামোচা, শ্বল, ষ্টল, স্কাৰ্ফ, দোপাট্টা আৰু অন্যান্য ৰেডিমেড সামগ্ৰী । সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে কাৰ্পেট, গালিচা, মেট, বিছনা চাদৰ আৰু ঘৰুৱা সজ্জাৰ লগতে পাকঘৰৰ লিনেন, হাতৰ টাৱেল আৰু নেপকিন ।

হস্ততাঁত সপ্তাহৰ উদ্দেশ্য হৈছে বস্ত্ৰ মন্ত্ৰালয়ৰ ইণ্টিগ্ৰেটেড হস্ততাঁত ক্লাষ্টাৰ উন্নয়ন আঁচনিৰ অধীনত হস্ততাঁত গোটৰ দ্বাৰা সৃষ্টি কৰা বিভিন্ন হস্ততাঁত সামগ্ৰী প্ৰদৰ্শন কৰা ।

লগতে পঢ়ক :ভাৰতৰ সামুদ্ৰিক ইতিহাসৰ ৬১ সংখ্যক বাৰ্ষিকী উদযাপন - National Maritime Day 2024

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.