సూక్ష్మక్రిములతో మనకు నిత్య సమరం తప్పదు. మనం ఎక్కడన్నా కొంచెం బలహీనపడ్డామంటే చాలు.. అవి విజృంభించి వ్యాధులను తెచ్చిపెడుతుంటాయి. ఒకప్పుడు మన శరీరం వాటితో ఒంటరి పోరాటమే చెయ్యాల్సి వచ్చేది. అందులో మనం గెలిస్తే బతికే వాళ్లం. లేకుంటే ప్రాణాలపై ఆశలు వదులకునేవాళ్లం. అలాంటి పరిస్థితుల్లో అలెగ్జాండర్‌ ఫ్లెమింగ్‌ పరిశోధనల్లో.. చాలా యాదృచ్ఛికంగా పుట్టింది పెన్సిలిన్‌. ఇదే మానవాళి చరిత్రను కీలకమలుపు తిప్పిన మొట్టమొదటి యాంటీబయాటిక్‌. బ్యాక్టీరియాను సంహరించి, మన ప్రాణాల్ని కాపాడటంలో వరంలాంటి ఔషధం ఇది. దీనితో మొదలైంది మన యాంటీబయాటిక్స్ ప్రస్థానం. ఈ దారిలో ప్రయోగాలు సాగించిన శాస్త్రవేత్తలు రకరకాల యాంటీబయోటిక్స్‌ అందుబాటులోకి తెచ్చారు. ఇవన్నీ రకరకాల బ్యాక్టీరియాను సంహరించే అస్త్రాలే.
ఎలా పని చేస్తాయి?
క్రిములను యాంటీబయాటిక్స్ రకరకాల పద్ధతుల్లో చంపుతాయి. కొన్ని- బ్యాక్టీరియా కణాల గోడను ఛిద్రం చేసి, చంపేస్తాయి. మరికొన్ని- బ్యాక్టీరియాలోని కీలకమైన ‘డీఎన్‌ఏ’ మీద పనిచేసి అవి వృద్ధి చెందకుండా నాశనం చేస్తాయి. ఇంకొన్ని- బ్యాక్టీరియాలో కీలక ప్రోటీన్ల ఉత్పత్తిని అడ్డుకోవటం ద్వారా అవింకేమాత్రం బతకలేని పరిస్థితి సృష్టించి చంపేస్తాయి. ఇలా రకరకాలుగా పనిచేసే యాంటీబయోటిక్స్‌... బ్యాక్టీరియా కారణంగా మనకు సంప్రాప్తించే జబ్బులను, ఇన్‌ఫెక్షన్లను తగ్గించి, ప్రాణాలను కాపాడతాయి. ఇక్కడ గుర్తించాల్సిన అంశమేమంటే ఇవి బ్యాక్టీరియా కారణంగా వచ్చే వ్యాధులకే పని చేస్తాయి. కానీ వైరస్, ఫంగస్‌ వంటి ఇతరత్రా క్రిముల ద్వారా వచ్చే జబ్బుల్లో ఇవేమీ చెయ్యలేవు!
అన్నీ హానిచేసేవే అనుకోకూడదు...
సూక్ష్మక్రిములు హాని చేసేవే అయినా వాటికీ, మనుషులకూ చిరకాలంగా అవినాభావ సంబంధం ఉంది. మనిషి ఆవిర్భావం కంటే చాలా ముందు నుంచే సూక్ష్మక్రిములు ఇక్కడ ఉన్నాయి. ఒక రకంగా బ్యాక్టీరియా, మనం సహజీవనం చేస్తూ వచ్చామనే చెప్పుకోవాలి. మన శరీరంలో దాదాపు 1 కోటి కోట్ల జీవ కణాలుంటే.. దానికి పదింతలు ఎక్కువగా.. 10 కోటి కోట్ల బ్యాక్టీరియా కూడా మనలోనే ఉంటుంది. ముఖ్యంగా పేగుల్లో, చర్మం మీద, ముక్కులో, నోట్లో, వూపిరితిత్తుల్లో.. ఇలా చాలా శరీరభాగాల్లో స్థిర నివాసం ఉంటాయి. ఇవన్నీ చెడ్డవే కాదు. వీటిలో మనకు సాయం చేసేవీ, హాని కారక క్రిముల నుంచి మనల్ని కాపాడేవీ ఉంటాయి. పేగుల్లోని బ్యాక్టీరియా మనలోని రోగనిరోధక వ్యవస్థ సమర్థంగా ఉండేలా శిక్షణ కూడా ఇస్తుంటుంది. ఈ మంచి బ్యాక్టీరియా లేకపోతే మనం ఆరోగ్యంగా ఉండటం కష్టం. అయితే మనం యాంటీబయాటిక్‌ వేసుకున్నప్పుడు- దాని ప్రభావానికి చెడు బ్యాక్టీరియానే కాదు.. కొంత మంచి బ్యాక్టీరియా కూడా చనిపోతుంది. అందుకే విరేచనాల వంటి రకరకాల దుష్ప్రభావాలు బయల్దేరతాయి. కొన్నిసార్లు మంచి బ్యాక్టీరియా దెబ్బతిని, దాని స్థానంలో కొంత చెడు బ్యాక్టీరియా చేరుతుంది. దాంతో కొత్త సమస్యలు బయల్దేరతాయి. కాబట్టి యాంటీబయాటిక్స్‌తో అంతా మంచే అనుకోవద్దు. రెండోది- ఈ క్రిములన్నీ లక్షలాది సంవత్సరాలుగా రకరకాల ఆటుపోట్లను తట్టుకుని మరీ మనుగడ సాగిస్తున్నాయి. కాబట్టి మనం వేసే మందులను తట్టుకుని కూడా నిలబడటం (నిరోధకత) ఎలాగో వాటికి బాగా తెలుసు. ఇదే పెద్ద సమస్య.
నిరోధకత పెంచుకోవటమంటే ఏమిటి?
ఒకప్పుడు ఏదైనా ఇన్ఫెక్షన్ వస్తే పెన్సిలిన్‌ ఇస్తే తగ్గిపోయేది. కానీ ఇప్పుడా పరిస్థితి లేదు. పెన్సిలిన్‌ తర్వాత.. రకరకాల యాంటీబయాటిక్స్, కొత్తతరాలు, అత్యాధునికమైనవి ఎన్నో వచ్చాయి. నేటి అధునాతన ఆసుపత్రుల్లో అత్యాధునికయాంటీబయాటిక్స్‌ వాడినా మృత్యువాతపడుతున్న వారు ఎంతోమంది! ఇలా యాంటీబయాటిక్స్ పనిచేయని కారణంగానే అమెరికాలోనూ, ఐరోపాలోనూ ఏడాదికి కనీసం 25,000 మంది చనిపోతున్నారని అంచనా. ఇక మన దక్షిణాసియా దేశాల్లో అయితే కేవలం ఈ నిరోధకత, ప్రస్తుత యాంటీబయాటిక్స్ పనిచేయకుండా పోతున్న కారణంగానే ప్రతి 5 నిమిషాలకూ ఒక బిడ్డ చనిపోతున్నట్టు అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి. యాంటీబయాటిక్స్‌ను ఎడాపెడా, విచ్చలవిడిగా, అవసరమున్నా లేకున్నా వాడేస్తుండటం వల్ల ఈ విపత్కరస్థితి దాపురిస్తోంది. ఈ మందుల నుంచి ఎలా తప్పించుకోవాలన్నది నేర్చుకుని.. మామూలు బ్యాక్టీరియా కూడా మొండిగా తయారవుతోంది. తేలికగా తగ్గిపోవాల్సిన క్షయ, టైఫాయిడ్‌ వంటి చాలా వ్యాధులు ఇప్పుడు పలు మందులకు కూడా లొంగని రకాలుగా (మల్టీ డ్రగ్‌ రెసిస్టెంట్‌) ముదిరిపోతున్నాయి. యాంటీబయాటిక్స్‌ను సరైన పద్ధతిలో వాడితే ఈ పరిస్థితి వచ్చేది కాదు.
యాంటీబయాటిక్స్ ఎప్పుడు వాడాలి?
లక్షణాలు చూసి.. వ్యాధి చాలా వరకూ బ్యాక్టీరియా వల్లనే వచ్చిందని గుర్తించినప్పుడు యాంటీబయాటిక్స్ తప్పకుండా వాడాలి. ఉదాహరణకు గడ్డ కట్టి, చీముపట్టి, ఎర్రగా కనబడుతోంది, అప్పుడది కచ్చితంగా బ్యాక్టీరియా వల్లనే వచ్చిందని తెలుసు. అలాగే విరేచనాలు అవుతూ, అందులో రక్తం, చీము పడుతోంది. కచ్చితంగా అది బ్యాక్టీరియా వల్లనే వచ్చిందని తెలుస్తోంది కాబట్టి యాంటీబయాటిక్స్ తప్పకుండా వాడాలి. పరీక్షలు చేసి క్రిమిని గుర్తించినప్పుడు వాడొచ్చు. వాడాల్సిన అవసరం ఉన్నప్పుడు యాంటీబయాటిక్స్ వాడకపోవటం వల్ల ప్రాణనష్టం సంభవిస్తుంది. కాబట్టి విచక్షణతో వాడటం ముఖ్యం. ఉదాహరణకు టాన్సిలైటిస్‌ వస్తే- పెన్సిలిన్‌, అమాక్ససిలిన్‌ బాగా పని చేస్తాయి. న్యుమోనియా వస్తే అమోక్ససిలిన్‌ సమర్థంగా పని చేస్తుంది. ఇలా స్పష్టమైన మార్గదర్శకాలున్నాయి. నేరుగా పనిచేసే ఈ న్యారోస్పెక్ట్రమ్‌ మందులను పట్టించుకోకుండా బ్రహ్మాస్త్రాలు వేస్తామంటూ కొత్తరకం ‘బ్రాడ్‌స్పెక్ట్రమ్‌’ యాంటీబయాటిక్స్ ఇవ్వాలనుకోవటం వృథా. తక్కువ ఖర్చులో, సమర్థంగా పని చేసే యాంటీబయాటిక్‌నే వెయ్యాలి. లేకపోతే ఉన్న జబ్బు తగ్గకపోగా దుష్ప్రభావాలు తోడవుతాయి. వైద్యులు కూడా కొద్దిగా సమయం తీసుకుని ఇంట్లో ఇంకెవరికైనా జ్వరం వచ్చిందా? దాని తీరెలా ఉంది? జ్వరం తగ్గినప్పుడు ఎలా ఉంటున్నాడు? వంటివన్నీ కనుక్కుని యాంటీబయాటిక్స్ రాయటం అవసరమా? లేదా? అని తేల్చవచ్చు.
అస్త్రాలు అయిపోతున్నాయి!
యాంటీబయాటిక్స్ అనేవి వరాలు. వైద్యపరిశోధనా రంగం ఎంతో కష్టపడి ఈ విలువైన అస్త్రాలను ఆవిష్కరించింది. వీటిని వైద్యులు, తల్లిదండ్రులు విచ్చలవిడిగా వాడేస్తే మనకూ, మొత్తం మానవాళికే హాని జరుగుతుంది. ఎందుకంటే 1970-80లలో కనుగొన్న, ఉత్పత్తి అయిన, మార్కెట్లోకి వచ్చినన్ని యాంటీబయాటిక్స్ ఇప్పుడు రావటం లేదు. కొత్తగా వచ్చే అస్త్రాలు లేవు... పాతవి పని చేయటం లేదు! అందుకే మనం ఇప్పుడు ప్రమాదంలో ఉన్నాం. ఇప్పుడైనా మేలుకోకపోతే తిరిగి పాత కాలానికి.. అంటే అప్పటిలా వేలు, లక్షల మంది ఇన్ఫెక్షన్ల పాలబడి మృత్యువాతపడే దుర్భర పరిస్థితులకు వెళ్లిపోతామని గుర్తించాలి!
- అంతా జబ్బులు వచ్చిన తర్వాత యాంటీబయాటిక్స్ వాడే కంటే టీకాలు అందుబాటులో ఉన్న వ్యాధులకు ముందుగానే టీకా వేసుకుంటే ఉత్తమం. ఫ్లూ, న్యుమోనియా, రోటా వైరల్‌ డయేరియా, డిప్థీరియా, కోరింతదగ్గు, టైఫాయిడ్‌, మీజిల్స్‌ వంటి వాటన్నింటికీ ఇప్పుడు టీకాలున్నాయి. వాటిని ముందే ఇవ్వటం మంచిది. చేతి శుభ్రత, నీటి శుభ్రత, ఆహార శుభ్రత, టీకాలు, చక్కటి పోషకాహారం.. ఇవన్నీ ఇన్ఫెక్షన్లు రాకుండా కీలకమైనవి. దీనివల్ల మనం యాంటీబయాటిక్స్ తీసుకోవాల్సిన అవసరం బాగా తగ్గుతుంది.