రోగులకు అమ్మలా అన్నం తినిపిస్తారు. వేళకు మందులిస్తారు. దగ్గరుండి బాత్రూమ్‌కు తీసుకెళ్తారు. రోగులు వాంతులు, మలమూత్రాదులు చేస్తే.. శుభ్రం చేయాల్సిందీ వారే. వ్యాధులు సోకకుండా ఆసుపత్రిని పరిశుభ్రంగా ఉంచాలి. వాడి పడేసిన సిరంజిలు, ఇంజక్షన్లు తదితర ప్రమాదకరమైన బయోవ్యర్థాలను బయటకు తరలించాలి. ఇలా నెలలో 30 రోజులూ గైర్హాజరీ లేకుండా పనిచేస్తే, వీరికిచ్చే వేతనం కోతలు పోనూ కేవలం రూ.8400.. అంతకంటే తక్కువే. ఈ తరహాలోనే పారిశుద్ధ్య సేవలందిస్తున్న నిమ్స్‌, కేంద్ర ఆరోగ్య సంస్థలు, జీహెచ్‌ఎంసీ కార్మికులకు కాస్త మెరుగైన వేతనాలు అందుతుండగా.. రాష్ట్ర సర్కారు దవాఖానాల్లో పని చేస్తున్న వారికి మాత్రం అందులో సగం జీతాలే దక్కుతున్నాయి. కొవిడ్‌ కాలంలో ప్రాణాలకు తెగించి విధులు నిర్వర్తిస్తున్నా, కనీస వేతనాలు దక్కని దీనావస్థ వారిది. కష్టాల కడలిలో చాలీచాలని జీతాలతో జీవితాలు నెట్టుకొస్తున్న కార్మికులు రాష్ట్రవ్యాప్తంగా పదివేలమందికి పైగా ఉన్నారు.
బక్కచిక్కిన లెక్కలు
పారిశుద్ధ్య, భద్రతా సిబ్బంది సేవలకు 2017లో టెండర్లు పిలిచినప్పుడు.. 100 పడకలకు 42 మంది చొప్పున ఉండాలని లెక్కగట్టారు. ఒక్కో పడకకు నెలకు రూ.8 వేల చొప్పున చెల్లించాలని ప్రణాళిక రూపొందించారు. తర్వాత వేర్వేరు కారణాల వల్ల ఒక్కో పడకకు నెలకు రూ.5,016 చొప్పున నిర్ణయించారు. ఇందులోనే పారిశుద్ధ్య, భద్రతా కార్మికుల వేతనాలు, శుభ్రపరిచే రసాయనాలు, వినియోగించే ఇతర వస్తువులు, కీటక నాశన ప్రక్రియలు అన్నీ భరించాలి. టెండరు పోటీలో భాగంగా అది రూ.4,575కే ఖరారైంది. ఆ ప్రభావం కార్మికుల నియామకంపై పడింది. 100 మంది ఉండాల్సిన చోట 60-70 మందితోనే పనిచేయించాల్సిన పరిస్థితి. కనీస వేతనం ఖరారు కాకపోవడంతో గుత్తేదారు తనకు ప్రభుత్వం నుంచి వచ్చే సొమ్మునే సర్దుబాటు చేస్తున్నారు. దీంతో పారిశుద్ధ్య, రోగుల సంరక్షక సిబ్బందికి నెలకు రూ.9225, భద్రతా సిబ్బందికి రూ.9555 చొప్పున చెల్లిస్తున్నారు.
శ్రమ దోపిడీ
గాంధీ ఆసుపత్రిలో 1060 పడకలకు 103 మంది భద్రతా సిబ్బంది, 103 మంది సంరక్షకులు, 185 మంది పారిశుద్ధ్య సిబ్బంది అవసరమని లెక్కగట్టారు. అదే తీరున ఉస్మానియాలోనూ 1100 పడకలకు టెండరు పిలిచారు. వాస్తవానికి రెండుచోట్లా 2000కు పైగా పడకలను నిర్వహిస్తున్నారు. మహబూబ్‌నగర్‌ వైద్యకళాశాలలోనూ ఇదే పరిస్థితి. ఇక్కడి ఆసుపత్రిలో 350 పడకలకు మంజూరు ఉంటే, 600 మంది రోగులకు సేవలందిస్తున్నారు. కానీ టెండరులో ఆమోదం పొందిన పడకలకే ప్రభుత్వం నిధులిస్తుంది. రెట్టింపు పడకలకు ఈ సిబ్బంది సేవలందించాల్సి వస్తోంది.
పీజీ చేసి పారిశుద్ధ్య సేవల్లో..
సిద్దిపేట జిల్లా గజ్వేల్‌ మండలం బయ్యారం గ్రామానికి చెందిన ఎన్‌.సాయికృష్ణ (26) ఎంఏ రెండో సంవత్సరం చదువుతున్నారు. ఉపాధి కోసం గాంధీలో పారిశుద్ధ్య కార్మికుడిగా చేరారు. నెలకు వేతనంగా రూ.10,470 అందుతున్నాయి. హైదరాబాద్‌లో ఇంటి కిరాయే కనీసం రూ.10 వేలుండే స్థితిలో.. అంత అద్దెను భరించలేని సాయి.. రోజూ ఇంటి వద్ద నుంచి రాకపోకలు కొనసాగిస్తున్నారు.
మిగిలేవి అప్పులే
గాంధీ ఆసుపత్రిలో పారిశుద్ధ్య కార్మికురాలిగా పనిచేస్తున్న ఈమె పేరు పాశికంటి అంబిక (31). ఈమె చేతికి అందే వేతనం నెలకు రూ.8400 మాత్రమే. భర్త గోవింద్‌ చిరువ్యాపారంతో నెలకు రూ.10 వేల వరకూ సంపాదిస్తారు. ఇంటి కిరాయి, ముగ్గురు పిల్లల ఖర్చులు, అన్నీ పోను నెల తిరిగేసరికి అప్పులే మిగులుతున్నాయని ఆవేదన వెలిబుచ్చారు అంబిక. ఆటో ఖర్చు భరించలేక పార్సిగుట్ట నుంచి రోజూ నడుచుకుంటూ వస్తున్నట్లు తెలిపారు.
ఇల్లు గడవడం కష్టమే
గాంధీ ఆసుపత్రిలో పదేళ్లుగా సెక్యూరిటీ గార్డుగా పనిచేస్తున్న ఈయన పేరు బుద్ధి మురారి(41). రంగారెడ్డి జిల్లా ఇబ్రహీంపట్నం సొంతూరు. భార్య రెండో ఏఎన్‌ఎం. ఆమె నెల వేతనం రూ.10 వేలు. ఈయనకు జీతంలో కోతలు పోను చేతికొచ్చేది నెలకు రూ.8700. దంపతులిద్దరం పనిచేసినా, కుటుంబం గడవడం కష్టంగా ఉందన్నారు మురారి. తన సహచరులకు కొవిడ్‌ వచ్చినప్పుడు భయమేసిందని, వీరిలో ఇద్దరు మృతిచెందారని, అయినా బతుకుదెరువు కోసం విధులకు హాజరవుతున్నానని చెప్పుకొచ్చారు.