Origin of Gold: అరుదైనది, ఆకర్షణీయమైనది, అంతకన్నా విలువైనది. తుప్పు పట్టదు. ఎన్నేళ్లయినా చెక్కు చెదరదు. దృఢమైందే కాదు, కావాల్సినట్టుగా సాగుతుంది కూడా. అందుకేనేమో బంగారం అనాదిగా మనిషి ఊహలో అమూల్యమైనదిగానే చలామణి అవుతూ వస్తోంది. ద్రవ్య వినిమయంగా, ఆభరణాలుగా, నాణాలుగా, సంపద చిహ్నంగా.. ఇలా ఎన్నెన్నో రకరకాలుగా చరిత్రను పంచుకుంటోంది. ఇంతకీ బంగారానికి ఇంత అరుదైన ఘనత ఎలా లభించింది? రహస్యమంతా దాని పుట్టుకలోనే ఉంది.
నక్షత్ర పేలుడుతో..
బంగారం కోసం మన భూమి లోపల అన్వేషిస్తుంటాం. గనులను తవ్వి వెలికి తీస్తుంటాం. కానీ దీని పుట్టుక గురించి తెలుసుకోవాలంటే మాత్రం నక్షత్రాల్లోకి తొంగి చూడాల్సిందే. మనకు తెలిసిన మూలకాల్లో బంగారం ఒకటి. ఇది ఏర్పడటమనేది అంత ఆషామాషీ వ్యవహారం కాదు. ఎంతో సంక్లిష్టమైంది. దీనికి చాలా చాలా శక్తి అవసరం. కాబట్టే ఇది నక్షత్రాల్లో.. అదీ విస్ఫోటమయ్యే నక్షత్రాల్లోనే ఏర్పడుతుంది. నక్షత్రాలు చాలావరకు హైడ్రోజన్‌తో కూడుకొని ఉంటాయి. ఇది మామూలు, తేలికైన మూలకం. గురుత్వాకర్షణ ఒత్తిడి మూలంగా నక్షత్ర కేంద్రకంలో అణు సంయోగం (ఫ్యూజన్‌) ప్రేరేపితమవుతుంది. దీంతో హైడ్రోజన్‌ నుంచి శక్తి విడుదలవుతుంది. దీని మూలంగానే నక్షత్రం ప్రకాశిస్తుంది. అణుసంయోగం క్రమంగా హైడ్రోజన్‌ను హీలియం, కార్బన్‌, ఆక్సిజన్‌ వంటి మూలకాలుగా మారుస్తుంది. హైడ్రోజన్‌ మోతాదులు తగ్గినప్పుడు నక్షత్రం తర్వాతి దశలోకి చేరుకుంటుంది. హీలియం తనకన్నా పెద్ద మూలకంతో జతకట్టటం ఆరంభిస్తుంది. ఐరన్‌ ఏర్పడేంతవరకూ ఇలా ఒక్కొక్కటిగా మూలకాలన్నీ కలుస్తూ వస్తూనే ఉంటాయి. ఐరన్‌ ఏర్పడ్డాక పరిస్థితి ఒక్కసారిగా మారిపోతుంది. ఐరన్‌ శక్తిని ఉత్పత్తి చేయదు సరికదా తనే శక్తిని గ్రహించుకోవటం ఆరంభిస్తుంది. దీంతో తీవ్రమైన ఒత్తిడి, గురుత్వాకర్షణను ప్రతిఘటించటానికి అవసరమైన శక్తి నక్షత్ర కేంద్రం నుంచి ఉత్పత్తి కాదు. ఫలితంగా నక్షత్రం కుప్పకూలటం మొదలవుతుంది. ఒకవేళ పెద్ద నక్షత్రమైతే అది భారీగా విస్ఫోటం (సూపర్‌నోవా) చెందుతుంది. నక్షత్ర విస్ఫోటం చెందే క్రమంలో వెలువడే తీవ్రమైన శక్తి మూలంగా భారీ మూలకాలు పుట్టుకొస్తాయి. బంగారం ఏర్పడేది ఇలాగే. ఇది నక్షత్ర విస్ఫోట సమయంలో కేవలం కొన్ని సెకండ్లలోనే పుట్టుకొస్తుంది. నక్షత్రం విస్ఫోటం చెందాక బంగారం వంటి మూలకాలన్నీ ఎగిసిపడి.. నక్షత్ర మండల మాధ్యమంలో వాయువు, ధూళి రూపంలో తిరుగాడుతుంటాయి. ఇవి ఒకదగ్గరికి చేరుతూ, గట్టిపడి కొత్త నక్షత్రాలు, గ్రహాలు పుట్టుకొస్తాయి. మన సౌర మండలం ఏర్పడటానికి ముందు పరిస్థితి ఇదే. అంటే భూమి ఏర్పడటానికి ముందే బంగారం పుట్టుకొచ్చిందన్నమాట.
భూమి చల్లబడ్డాక..
అంతరిక్షంలోని శూన్యంలోకి వెలువడిన బంగారం వంటి మూలకాలు అప్పుడప్పుడే ఏర్పడుతున్న భూమిలో అంతర్భాగమయ్యాయి. భూమి చల్లబడుతున్నకొద్దీ కోర్‌, మాంటిల్‌, క్రస్ట్‌ పొరలు వేరవుతూ వచ్చాయి. ఈ క్రమంలోనే జియోథెర్మల్‌ ప్రక్రియ ద్వారా ఎక్కడో లోపల చిక్కుకుపోయిన బంగారం నెమ్మదిగా ఉపరితలం వైపునకు రావటం ఆరంభించింది. ఇదెలా జరిగిందనే దానిపై చాలా సిద్ధాంతాలు వ్యాప్తిలో ఉన్నాయి. చాలావరకు ఆమోదం పొందిన సిద్ధాంతం ప్రకారం- వేడి, పీడనం ప్రభావంతో ద్రవ నీరు పైకి రావటం మొదలైంది. ఈ నీటితో పాటు అందులో కలిసి ఉన్న బంగారమూ ప్రయాణిస్తూ వచ్చింది. ఉపరితలం వైపునకు వస్తున్నకొద్దీ నీరు చల్లబడటం, దానిలోంచి అవక్షేపం చెందిన బంగారం బయటకు వచ్చింది. ఇది ప్రవాహ మార్గాలు, ముద్దల రూపంలో గడ్డ కట్టుకుపోయింది. కాలం గడుస్తున్నకొద్దీ కొంత బంగారం నీటి కాల్వల ద్వారా ఉపరితలానికి వచ్చింది. నదుల్లో కలిసింది. కొన్ని నదుల్లో బంగారం రజను రూపంలో ఉండటానికి కారణమిదే. మరి మనిషికెలా చిక్కింది? బహుషా మొదట్లో చేపలు పట్టేవారెవరికో ఈ బంగారం లభించి ఉంటుంది. తళతళ మెరిసే బంగారానికి ముగ్ధులై సేకరించటం ఆరంభించి ఉంటారు. ఇది కొన్నిచోట్ల మాత్రమే ఉందంటే అక్కడ పెద్ద ముద్ద ఉండొచ్చనే అనుమానంతో కొందరు తవ్వటం ఆరంభించి ఉంటారు. క్రమంగా బంగారాన్ని తవ్వి తీయాలనే ఆలోచన బలపడుతూ వచ్చి ఉంటుంది. ఇప్పుడు మనం చూస్తున్న బంగారమంతా ఇలా భూమిలోంచి తవ్వి తీసిందే.
చరిత్రనే మార్చేసింది