జాతీయ రహదారులపై ప్రయాణించే లక్షల వాహనాలు రహదారి సుంకం/రుసుము చెల్లించేందుకు వసూలు కేంద్రాల (టోల్‌ప్లాజా) వద్ద ఆగడం ఓ ప్రహసనం. సంక్రాంతి, దసరా వంటి పెద్ద పండగల వేళల్లో వసూలు కేంద్రాలకు అటూఇటూ వాహనాలు కిలోమీటర్ల దూరం బారులు తీరుతున్న దృశ్యాలూ కనిపిస్తుంటాయి. దీనివల్ల రుసుము చెల్లించేందుకు పట్టే సమయం, చమురు వినియోగం వంటి వ్యయాలతో దేశవ్యాప్తంగా ఏటా రూ.60 వేల కోట్ల మేర నష్టం వాటిల్లుతున్నట్లు భారత రవాణా సంస్థ, ఐఐఎం-కలకత్తా 2013లోనే సర్వే చేసి తేల్చాయి.
ఫాస్టాగ్తో చమురు, సమయం ఆదా
దీంతో కేంద్ర ప్రభుత్వం ఎలెక్ట్రానిక్‌ పద్ధతిలో రుసుము వసూళ్ల కోసం 2017లో ప్రత్యేకంగా 'ఫాస్టాగ్' పద్ధతిని ప్రవేశపెట్టింది. ఇందులో ముందస్తుగానే డబ్బులు చెల్లించేవారికి 'రేడియో ఫ్రీక్వెన్సీ గుర్తింపు పరిజ్ఞానం(ఆర్‌ఎఫ్‌ఐడీ)'తో కూడిన ఓ స్టిక్కర్‌ను ఇస్తారు. దీన్ని వాహనానికి అతికిస్తే, వసూలు కేంద్రంలో ఫాస్టాగ్ ఆధారిత సెన్సర్‌ దూరం నుంచే గుర్తించి ఆగకుండా వెళ్లడానికి దారి ఇస్తుంది. తరవాత వాహనదారు ఖాతా నుంచి రుసుము దానంతటదే వసూలవుతుంది. వాహనం ఆగకుండా వెళ్లడం వల్ల సమయం, చమురు కూడా ఆదా అవుతాయి. ఫాస్టాగ్ తీసుకోవడానికి 2020 డిసెంబర్‌ 31 చివరి గడువని కేంద్రప్రభుత్వం ప్రకటించినా, చాలామంది తీసుకోకపోవడంతో ఈ ఏడాది ఫిబ్రవరి 15 వరకు అవకాశం కల్పించింది.
ఫాస్టాగ్ తప్పనిసరి
దేశంలో 1.35 లక్షల కిలోమీటర్ల నిడివి గల జాతీయ రహదారులున్నాయి. వీటిపై వెళ్లే నాలుగు చక్రాలు, అంతకంటే పెద్ద వాహనాలు అయిదు కోట్లదాకా ఉన్నట్లు అంచనా. ఈ వాహనదారులు జాతీయ రహదారిపై ప్రయాణించినందుకు రుసుము చెల్లించేందుకు దేశవ్యాప్తంగా 562 కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేశారు. 2019 చివరి నాటికి కోటి వాహనాల యజమానులు కూడా ఫాస్టాగ్ తీసుకోలేదు. దీంతో ప్రభుత్వం ఫాస్టాగ్ తప్పనిసరి అని ప్రచారం చేస్తూ, అది వినియోగదారులకు చేరువయ్యేందుకు పలు చర్యలు చేపట్టింది.
ఇంకా 30 పైగా వాహనాలకి ఫాస్టాగ్ లేదు
24 బ్యాంకులతోపాటు అమెజాన్‌, పేటీఎం లాంటి డిజిటల్‌ వాలెట్ల ద్వారా కూడా ఫాస్టాగ్ తీసుకునేందుకు, దాన్ని రీఛార్జి చేసుకునేందుకు అవకాశం కల్పించింది. ఈ చర్యలన్నీ ఫలించి గత ఏడాదిలో ఫాస్టాగ్ తీసుకున్నవారి సంఖ్య భారీగా పెరిగింది. 2019తో పోలిస్తే 2020లో ఇది 400 శాతం పెరిగింది. అయినప్పటికీ రుసుము చెల్లించాల్సిన వాహనాల్లో 30 శాతానికిపైగా ఫాస్టాగ్ లేదు. ఈ నేపథ్యంలో ప్రభుత్వం మరిన్ని కఠినచర్యలు చేపట్టడానికి సిద్ధమవుతోంది. ఇప్పటికే నాలుగు చక్రాలు, అంతకంటే పెద్ద వాహనాలు కొత్తవి కొనేటప్పుడే ఫాస్టాగ్‌ను తప్పనిసరిగా తీసుకోవాలని నిబంధన విధించింది. ఇకపై వాహనం ఫిట్‌నెస్‌ పరీక్షకు వెళ్లినా, బీమా తీసుకొనే సందర్భంలో ఫాస్టాగ్‌ను తప్పనిసరి చేయబోతోంది.