బిల్డర్ల దోపిడి నుంచి కొనుగోలుదారులను రక్షించడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం ఒక ఏకీకృత నమూనాతో 'బిల్డర్‌-కొనుగోలుదారు ఒప్పంద పత్రాన్ని' రూపొందించవలసిన ఆవశ్యకత ఉందని దేశ సర్వోన్నత న్యాయస్థానం ఇటీవల స్పష్టం చేసింది. నమూనా ఒప్పంద పత్ర రూపకల్పనపై కేంద్ర ప్రభుత్వ స్పందనకోసం నోటీసు జారీ చేసింది. లక్షలాది గృహ కొనుగోలుదారుల కష్టనష్టాల నివారణకు ఒక నమూనా బిల్డర్‌-కొనుగోలుదారు ఒప్పంద పత్ర రూపకల్పనకు కేంద్రాన్ని, రాష్ట్రాలను ఆదేశించవలసిందిగా అశ్వినీ ఉపాధ్యాయ అనే సామాజిక కార్యకర్త సుప్రీంకోర్టులో ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యం దాఖలు చేశారు. దాని విచారణ సందర్భంగా సుప్రీంకోర్టు ఈ మేరకు స్పందించింది. ప్రస్తుతం అమలులో ఉన్న ఒప్పంద పత్రాల్లోని నిబంధనలు బిల్డర్లకు అనుకూలంగా ఏకపక్షంగా ఉన్నాయని పిటిషన్‌దారు పేర్కొన్నారు. ఆ వాదనతో ఏకీభవించిన సుప్రీంకోర్టు లక్షలాది గృహ కొనుగోలుదారుల ప్రయోజనాలను రక్షించడానికి ఏకీకృత బిల్డర్‌ కొనుగోలుదారు నమూనా ఒప్పంద పత్రం అవసరమని అభిప్రాయపడింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం అటువంటి ఒప్పంద పత్రాన్ని రూపొందిస్తే దాని అమలుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను ఆదేశిస్తానని అత్యున్నత న్యాయస్థానం వెల్లడించింది.
ఏకపక్షంగా షరతులు
గృహ కొనుగోలుదారుల ప్రయోజనాలే పరమావధిగా కేంద్రం 2016లో 'రెరా' చట్టాన్ని రూపొందించింది. రెరా చట్టం సెక్షన్‌ 13 బిల్డర్‌ కొనుగోలుదారుల ఒప్పంద పత్రంలో ఏయే అంశాలుండాలో విపులంగా విశదీకరించింది.ఉల్లంఘనలకు శిక్షల్నీ ప్రస్తావించింది. ఆ చట్టం అమలులోకి రావడానికి ముందు కూడా పలు కేసుల్లో సుప్రీంకోర్టు, జాతీయ వినియోగదారుల ఫిర్యాదుల పరిష్కార సంస్థ కాంపిటీషన్‌ కమిషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా గృహ అమ్మకపు పత్రాల్లోని ఏకపక్ష నిబంధనలను కొట్టివేస్తూ తీర్పులిచ్చాయి. బిల్డర్లు వినియోగదారులకు
గృహాల అప్పగింతలో చేస్తున్న జాప్యాన్ని లెక్కగట్టి పరిహారాన్ని కూడా వడ్డీతో సహా నిర్దేశించాయి. జాప్యానికి పరిహారం సూపర్‌ ఏరియాలో చదరపు అడుగుకు అయిదు రూపాయలుగా చాలా ఒప్పంద పత్రాలు పేర్కొంటున్నాయి. ఒప్పందంలో ఉన్నంత మాత్రాన అయిదు రూపాయలకంటే ఎక్కువ పరిహారాన్ని నిరాకరించడానికి వీల్లేదని డీఎల్‌పీ సదరన్‌ హెూమ్స్‌ కేసుల్లో జాతీయ వినియోగదారుల ఫిర్యాదుల పరిష్కార సంస్థ తీర్పు వెలువరించింది. అమ్మకపు ఒప్పంద పత్రం అంతిమం కాదని కోర్టులు పేర్కొన్నాయి. తమ ప్రయోజనాలకు భంగం కలిగించే విధంగా ఏకపక్షంగా ఉన్న షరతులకు వినియోగదారులు కట్టుబడవలసిన అవసరం లేదని కూడా కోర్టులు తీర్పులను వెలువరించాయి.
ఒప్పంద పత్రాల్లో దుర్విచక్షణతో కూడిన ఒక నిబంధన ఏమిటంటే- కొనుగోలుదారు చెల్లింపులు ఆలస్యం చేస్తే, వాయిదా మొత్తాన్ని 18-24శాతం చక్ర వడ్డీతో చెల్లించాలనేది. బిల్డర్‌ మాత్రం నిర్మాణంలో తన ఆలస్యానికి ఒప్పందం రద్దుకు రెండు శాతం వడ్డీ మాత్రమే చెల్లిస్తాడు. తాను నిర్మిస్తున్న గృహాల విస్తీర్ణాన్ని ఎప్పుడైనా మార్చే వెసులుబాటును బిల్డర్‌కు కొన్ని ఒప్పంద పత్రాలు కల్పించాయి. కొనుగోలుదారు సమ్మతి లేకుండా బిల్డింగ్‌ ప్రణాళిక మార్చడానికీ కొన్ని ఒప్పంద పత్రాలు బిల్డర్‌కు అధికారమిచ్చాయి. అవిభాజితమైన స్థలాన్ని కొనుగోలుదారులందరి పేరిట రిజిస్టర్‌ చేసి దానిలో తలా ఒక ఫ్లాట్‌ నిర్మించి ఇస్తామని ఒప్పందాలు చేసుకుంటున్నారు. ఏళ్లు గడుస్తున్నా ప్రాజెక్టులు పూర్తికాక పోవడంతో కొనుగోలుదారులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. ఇటువంటి ఒప్పంద పత్రాలకు చట్టబద్ధత లేదని, ఈ ఒప్పందాలు కుట్ర, మోసం వంటి నేరాల కోవలోకి వస్తాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు.