సోవియట్‌ యూనియన్‌ 1957లో తొలి ఉపగ్రహాన్ని విజయవంతంగా ప్రయోగించింది. దీన్ని అమెరికా ఏ మాత్రం ఊహించలేదు. ఈ ఘటన తన జాతీయ భద్రతకు ముప్పని గ్రహించింది. దీన్ని 'స్పుత్నిక్‌ మూమెంట్‌'గా వ్యవహరిస్తారు. అమెరికా రక్షణ రంగ భవిష్యత్తును అది సమూలంగా మార్చేసింది. మరుసటి ఏడాది నుంచే ప్రత్యేక ఏర్పాట్లతో, భవిష్యత్తు సాంకేతికతను ముందుగానే గ్రహించి ఒడిసిపట్టుకోవడం మొదలు పెట్టింది. భారత్కు ఇటీవల 'స్పుత్నిక్‌ మూమెంట్‌' స్థాయి ప్రమాద హెచ్చరికే జారీ అయ్యింది. జమ్మూలోని వైమానిక దళం స్థావరంపై మరడేగల వంటి అజ్ఞాత డ్రోన్లు పేలుడు పదార్థాలను జారవిడవడం భద్రతా దళాలను తీవ్ర ఆందోళనకు గురిచేసింది. భారత్ అత్యాధునిక యుద్ధసామర్థ్యాలకు ఇది పరీక్ష. మరవిహంగాన్ని (డ్రోన్‌) ముందే పసిగట్టడం లేదా కూల్చివేయడం సంగతి పక్కన పెడితే, కనీసం అది ఎక్కడి నుంచి వచ్చిందో కూడా వెంటనే గుర్తించలేకపోయారు. ఆ తరవాత పలు డ్రోన్లు వివిధ సైనిక స్థావరాల సమీపంలో దర్శనమిచ్చాయి. భారత్ వేగంగా మేలుకోకపోతే వ్యూహాత్మక ఆధిపత్యాన్ని పాక్‌, దాని ఉగ్రసంస్థలకు అప్పనంగా అప్పజెప్పినట్లే.
ముంచుకొస్తున్న ప్రమాదం
కొంతకాలంగా కశ్మీర్‌లో భారత సైన్యం వ్యూహాత్మకంగా ముందడుగు వేయడం వల్ల స్థానికులు ఉగ్రవాదం వైపు మళ్లడం కొంత తగ్గింది. ఫలితంగా పాక్‌ ఇప్పుడు డ్రోన్లపై దృష్టి పెట్టింది. భూమికి అతి తక్కువ ఎత్తులో ప్రయాణించడం వల్ల వీటి ఆచూకీ గుర్తించడం రాడార్లకు కష్టం. చౌకగా లభించే వాణిజ్యశ్రేణి క్వాడ్‌కాప్టర్లు సైతం- సరిహద్దుల్లోని గగనతల రక్షణ వ్యవస్థ రాడార్లు, కమ్యూనికేషన్‌ కేంద్రాలు, రాకెట్‌ లాంఛర్లను దెబ్బతీయగలవు. ఇలాంటి పరిస్థితినే అజర్‌బైజాన్‌తో యుద్ధంలో అర్మీనియా ఎదుర్కొంది. 2018లో వేలమంది దేశ సైనికుల ఎదుటే వెనెజువెలా అధ్యక్షుడు మడురోపై డ్రోన్‌తో హత్యాయత్నం జరిగింది. చైనా, పాక్‌, టర్కీలు డ్రోన్ల వినియోగంలో ఇప్పటికే మనకంటే చాలా ముందున్నాయి. చైనా, టర్కీ ప్రపంచంలోనే అత్యున్నత శ్రేణి డ్రోన్లను ఎగుమతి చేస్తున్నాయి. టర్కీ అధ్యక్షుడు ఎర్డొగన్‌ అల్లుడు బేరక్తర్‌ కుటుంబానికి చెందిన 'బేకర్‌' కంపెనీ డ్రోన్లు సిరియా, అర్మీనియా, లిబియాల్లో అరాచకం సృష్టించాయి. భారత స్థావరాలపై నిఘాకు ఇప్పటికే చైనా భారీ ఎత్తున డ్రోన్లను మోహరించింది. డ్రాగన్‌ అమ్ములపొదిలో చిన్నపాటి నానో డ్రోన్ల నుంచి సుదీర్ఘ సమయం గాలిలో ఎగురుతూ లక్ష్యాలను గుర్తించి దాడిచేసే లాయిటర్‌ మ్యూనిషన్ల దాకా ఉన్నాయి. 2011 ముందు కేవలం అమెరికా, బ్రిటన్‌, ఇజ్రాయెల్‌ మాత్రమే సాయుధ డ్రోన్లు వినియోగించాయి. చైనా సరళీకృత ఎగుమతుల విధానంతో 2015 నుంచి పాక్‌, ఇరాక్‌, నైజీరియా, సౌదీ, యూఏఈ, ఈజిప్ట్‌, జోర్డాన్లకు సరఫరా చేస్తున్నట్లు 'న్యూఅమెరికా.ఓఆర్‌జీ' పేర్కొంది. పాక్‌ వద్ద సొంతంగా అభివృద్ధి చేసిన నెస్‌కామ్‌ బుర్రాక్‌ డ్రోన్‌ ఉన్నా, చైనా నుంచి వింగ్‌లూంగ్‌ శ్రేణి సాయుధ డ్రోన్లను కొనుగోలు చేస్తోంది.
1998లో ఇజ్రాయెల్‌కు చెందిన సెర్చెర్‌మార్క్‌1 కొనుగోలుతో భారత్ డ్రోన్ల ప్రస్థానం మొదలైంది. దాదాపు 23 ఏళ్లు గడుస్తున్నా మనదేశం సొంతంగా సాయుధ డ్రోన్‌ను రూపొందించుకోలేదు. పాక్‌లో బుర్రాక్‌ సాయుధ డ్రోన్‌ 2009లో తొలి పరీక్ష జరుపుకొంటే, 2013లో ఆ దేశ వైమానిక దళంలో చేరింది. భారత్ 2010లో మొదలుపెట్టిన రుస్తుం-2 (తాపస్‌) ప్రాజెక్టు మందకొడిగా సాగుతోంది. పాక్‌ కంటే వనరులు, నిధులు అధికంగా ఉన్నా ఈ ప్రాజెక్టు బాలారిష్టాలను దాటలేదు. దాడిచేసే సామర్థ్యం ఉన్న 'ఘాతక్‌' మానవరహిత విమానం పరీక్షలు గతవారం మొదలయ్యాయి. ఇది 2024లో అందుబాటులోకి రావచ్చు. ఇజ్రాయెల్‌ నుంచి కొనుగోలు చేసిన హెరాప్‌లకు మాత్రమే దాడి చేసే సామర్థ్యం ఉంది. అమెరికా నుంచి ప్రిడేటర్‌ డ్రోన్ల కొనుగోళ్లపై ఏళ్ల తరబడి మల్లగుల్లాలు పడుతున్నారు. వాస్తవానికి దిగుమతి చేసుకొన్న డ్రోన్ల నిర్వహణలో అయ్యే ఖర్చులో పదోవంతు కూడా పరిశోధనలపై పెట్టడం లేదనే విమర్శలున్నాయి.
నిబంధనల కొరడా ఝళిపించాలి