ప్రపంచంలో అతిపెద్ద ప్రజాపనుల కార్యక్రమంగా మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ చట్టం (ఎంజీఎన్‌ఆర్‌ఈజీఏ)(mgnrega scheme) పేరొందింది. కరోనా విజృంభణ తరవాత పనులు లేక అల్లాడిపోయిన ఎందరో కూలీలకు అది జీవనాధారమైంది. గ్రామీణ పేదరికాన్ని రూపుమాపి, వలసలను అరికట్టేందుకు ఉద్దేశించిన మేలిమి పథకమిది. దేశాభివృద్ధికి అది ఎంతగానో ఉపయోగపడుతోందని అనేక అధ్యయనాలు రుజువు చేశాయి. కోట్లాది గ్రామీణ పేదలకు వెన్నుదన్నుగా నిలుస్తున్న ఈ పథకాన్ని సమర్థంగా అమలు చేయాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వాలపై ఉంది.
పల్లెభారతానికి భరోసా..
ఉపాధి హామీ పథకం(mgnrega scheme full form) వల్ల దేశీయంగా వస్తున్న సానుకూల మార్పులను బెంగళూరులోని భారతీయ వైజ్ఞానిక సంస్థ (iisc on mgnrega scheme) పరిశోధన చాటిచెప్పింది. భూగర్భ జల నిల్వలు వృద్ధి చెందడం, వ్యవసాయానికి నీటి లభ్యత పెరగడం, సాగుభూమి విస్తీర్ణం అధికం కావడం వంటి సత్ఫలితాలను దీంతో సాధించినట్లుగా పేర్కొంది. ఈ పథకం వల్ల గ్రామీణ మహిళలు సంపాదన బాట పట్టడంతో కుటుంబ ఆదాయాల్లో 15శాతం మేర వృద్ధి నమోదైనట్లు కేంద్ర ప్రభుత్వ అధ్యయనం వెల్లడించింది. దేశవ్యాప్తంగా 68.96 లక్షల కుటుంబాలకు అలా మేలు జరిగినట్లు ఎనిమిదేళ్ల క్రితమే వెలుగులోకి వచ్చింది. పల్లెప్రాంత పేదలకు అదనపు పనిదినాలను కల్పించడంలో 'ఉపాధి హామీ'(employment assurance scheme) కీలకంగా నిలుస్తున్నట్లు తెలంగాణలోని రంగారెడ్డి, నిజామాబాద్‌, వరంగల్‌ జిల్లాల్లో నిర్వహించిన ఒక అధ్యయనంలో వెల్లడైంది. ఓస్లో(నార్వే) విశ్వవిద్యాలయ పరిశోధకుడు అలెడ్‌ ఫిషర్‌ ఈ పథకం పట్ల ఆకర్షితులై, అనంతపురం జిల్లాలోని పలు గ్రామాలను సందర్శించారు. ఉపాధి హామీ అమలు తీరుతెన్నులను నిశితంగా పరిశీలించి, గొప్ప సంక్షేమ పథకంగా దాన్ని శ్లాఘించారు.
గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థపై ఎంజీఎన్‌ఆర్‌ఈజీఏ(rural economy and mgnrega) గణనీయమైన స్థాయిలో ప్రభావం చూపుతున్నట్లుగా లోగడ కర్ణాటకలో జరిగిన మరో అధ్యయనమూ స్పష్టం చేసింది. ఆ పథకంతో గ్రామీణ కూలీల అదనపు కొనుగోలు శక్తి పెరిగింది. ఫలితంగా గ్రామాల్లో వస్తుసేవల క్రయవిక్రయాలు ఊపందుకోవడంతో పాటు కొత్త ఉపాధి మార్గాలు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. తద్వారా గడచిన తొమ్మిదేళ్లలో గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థలోకి రెండు లక్షల కోట్ల రూపాయలు వచ్చి చేరాయి. ఉపాధి హామీ వల్ల విద్య, వైద్యం వంటి ప్రాథమిక అవసరాలను గ్రామీణులు తీర్చుకోగలుగుతున్నారని దేశంలోని పలు విశ్వవిద్యాలయాలు చేసిన ఎన్నో పరిశోధనలు చాటిచెప్పాయి. వాటన్నింటి దృష్ట్యా ఉపాధి హామీ పనిదినాలను(mgnrega working days) 150 రోజులకు పెంచాలని ఆర్‌బీఐ మాజీ గవర్నర్‌ రంగరాజన్‌ తదితరులు గతంలో సూచించారు. ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి ఎస్సీ, ఎస్టీ వర్గాల కూలీలకు ఈ పథకం కింద ప్రత్యేక బడ్జెట్‌ను రూపొందించి, అందుకు అనుగుణంగా రాష్ట్రాలకు నిధులు విడుదల చేయాలని కేంద్రం నిర్ణయించింది. ఇందుకోసం ప్రత్యేక జాబితాను రూపొందించి పంపించాలని రాష్ట్రాలకు సూచించింది. ఇంతవరకు కూలీలు అందరికీ ఒకే పద్దు కింద వేతనాల చెల్లింపులు జరిగేవి. ఇకపై రాష్ట్రాలకు వర్గాల వారీగా వేతనాల నిధులు విడుదల కానున్నాయి. ఒక్కో వర్గానికి ఒక్కో జాబితా తయారు చేయాల్సి రావడం వల్ల సిబ్బందికి పనిభారం పెరుగుతుందని; కూలీలందరికీ సమాన హక్కులు దఖలుపడినప్పుడు, వారిలో చీలిక తేవడం సమంజసం కాదని ఎంజీఎన్‌ఆర్‌ఈజీఏ సంఘర్ష మోర్చా (nrega sangharsh morcha) వాదిస్తోంది.
ఇదీ చదవండి:హక్కులు అపహాస్యం పాలు- చట్టాలకు వక్రభాష్యాలు