కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల వస్తుసేవల పన్ను (జీఎస్టీ) వసూళ్లు ఆగస్టు మొదటివారంలో విడుదలైన గణాంకాలను బట్టి రూ. 1.16 లక్షల కోట్లకు చేరాయి. ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో రెండో అతిపెద్ద జీఎస్టీ వసూళ్ల పర్వమిది. ఇటీవలి కాలంలో వస్తుసేవల ధరలు పెరిగినందువల్ల సహజంగానే వాటిపై పన్నుల ఆదాయమూ హెచ్చింది. దీనికితోడు కొవిడ్‌ లాక్‌డౌన్‌లను సడలించడం వల్ల ఆర్థిక కార్యకలాపాలు పుంజుకొని తద్వారా జీఎస్టీ వసూళ్లు పెరిగాయి. జీఎస్టీలో మోసాలు లేకుంటే ఈ వసూళ్లు మరింతగా ఉండేవని ఇక్కడ మనం గమనించాలి. గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో దాదాపు 8,000 కేసుల్లో రూ.35,000 కోట్ల మేర నకిలీ ఇన్‌పుట్‌ ట్యాక్స్‌ క్రెడిట్‌ (ఐటీసీ)లను దాఖలు చేసినట్లు కేంద్ర ఆర్థిక శాఖ వెల్లడించింది. కేంద్ర జీఎస్టీ మండలాలు, జీఎస్టీ ఇంటెలిజెన్స్‌ డైరెక్టరేట్‌ దాఖలు చేసిన కేసులివి. సరకుల సరఫరాదారులు, కంపెనీల డైరెక్టర్లు, చార్టర్డ్‌ ఎకౌంటెంట్లు, న్యాయవాదులు కలిసి చేస్తున్న మోసాలివి.
మోసాల మూలాలను గుర్తించడం కీలకం
జీఎస్టీ ఎగవేతకు పాల్పడుతున్నవారిపై అధికారులు దాడులు చేసి ఫలితాలు సాధిస్తున్నా, మొత్తం మోసాల్లో వారు పట్టుకుంటున్నవి చాలా స్వల్పమనే చెప్పాలి. జీఎస్టీ ఎగవేత దేశ ఆదాయానికి పెద్దయెత్తున గండి కొట్టి మన ఆర్థిక సుస్థిరతకు ముప్పుతెస్తోంది. దీన్ని నివారించాలంటే సమస్య మూలాల్లోకి వెళ్ళి తుదముట్టించాలి. అందుకు మొదట జీఎస్టీ మోసాలు ఎలా జరుగుతాయో అర్థం చేసుకోవాలి. ఇన్‌పుట్‌ ట్యాక్స్‌ క్రెడిట్‌(ఐటీసీ)లోనే అత్యధిక మోసాలు నమోదవుతున్నాయి. ఉత్పత్తి సాధనాల(ఇన్‌పుట్స్‌)పై అంతకుముందే చెల్లించిన పన్నులను మినహాయించిన తరవాతే ఉత్పత్తి మీద పన్ను కట్టే సౌలభ్యాన్ని జీఎస్టీ విధానంలో పొందుపరచారు. దీన్ని భారీయెత్తున దుర్వినియోగం చేస్తున్నారు. ఇన్‌పుట్‌ ట్యాక్స్‌ కట్టకుండానే దాని మీద మినహాయింపు పొందుతున్నారు. దీనికోసం మోసగాళ్లు వందలాది బోగస్‌ కంపెనీలు ప్రారంభించి, పాన్‌ కార్డులతో జీఎస్టీ రిజిస్ట్రేషన్‌ చేయిస్తున్నారు. ఆ కంపెనీల నుంచి ఎటువంటి వస్తుసేవలు సరఫరా చేయకపోయినా కొనుగోలుదారులకు నకిలీ జీఎస్టీ ఇన్వాయిస్‌లు ఇస్తున్నారు. ఈ ఇన్వాయిస్‌లను కొంత కమిషన్‌ మీద ఏజెంట్లకు విక్రయిస్తారు. వ్యాపారులు కమిషన్‌ ఏజెంట్ల నుంచి ఆ బోగస్‌ ఇన్వాయిస్‌లను కొనుక్కొని ప్రభుత్వం నుంచి ఐటీసీ రూపంలో పన్ను మినహాయింపు పొందుతున్నారు. దీనివల్ల ప్రభుత్వం వందల కోట్ల రూపాయల ఆదాయాన్ని కోల్పోతోంది. ఇన్వాయిస్‌లను సరిపోల్చి చూడటం ద్వారా ప్రభుత్వం ఐటీసీ మోసాలను తగ్గించడానికి ప్రయత్నించినా, మోసాలను పూర్తిగా అరికట్టలేకపోయింది.
మరికొందరు వ్యాపారులు బోగస్‌ కంపెనీలను సృష్టించి ఇన్‌పుట్‌ ట్యాక్స్‌ క్రెడిట్‌ను ఒక కంపెనీ నుంచి మరో కంపెనీకి మారుస్తూ టర్నోవరును పెంచి చూపిస్తున్నారు. దీన్ని అడ్డుపెట్టుకుని బ్యాంకుల నుంచి రుణాలు తీసుకుని ఎగవేస్తున్నారు. ఈ రెండు రకాల మోసాలకు మూలం కొత్త సంస్థల రిజిస్ట్రేషన్‌లో, జీఎస్టీ నంబరు సంపాదించే పద్ధతిలో ఉంది. వ్యాపార సౌలభ్యాన్ని పెంచడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం జీఎస్టీ రిజిస్ట్రేషన్‌ పద్ధతిని సరళతరం చేసింది. అయితే, కొత్త కంపెనీల చిరునామాను భౌతికంగా ధ్రువీకరించే అవకాశం లేకపోవడం ప్రధాన లోపం. అందుకే పెద్దయెత్తున నకిలీ కంపెనీలు పుట్టుకొచ్చాయి. వాటి పేరుచెప్పి మోసగాళ్లు పన్ను ఎగవేతలకు పాల్పడుతున్నారు. దీన్ని నివారించాలంటే కొత్త కంపెనీల ఉనికిని నిర్ధారించడానికి తగిన యంత్రాంగాన్ని ఏర్పాటు చేసుకోవాలి.
పరిష్కారం ఏమిటి?