భూతాపం, వాతావరణ మార్పులు.. రెండు దశాబ్దాలుగా పత్రికలు, ప్రసార మాధ్యమాలు, అంతర్జాతీయ వేదికలపై హోరెత్తుతున్న పదాలివి. ఐక్యరాజ్యసమితి, భూ విజ్ఞాన శాస్త్రవేత్తలు, పర్యావరణ వేత్తల్ని కలవరపరుస్తున్న అంశాలివి. ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్న అంశాలు. నిజంగా మన భూమికి ఏదైనా జరిగిందా అన్నది సామాన్యుల మదిలో మెదిలే పెద్ద ప్రశ్న! దీనికి జవాబు కాస్త వెనక్కి తిరిగి చూస్తే దొరుకుతుంది. 30 ఏళ్ల క్రితం నాటి మానవ జీవన, ఆరోగ్య పరిస్థితుల్ని- నేటి కాలమాన పరిస్థితులతో పోల్చి చూస్తే అప్పటికి, ఇప్పటికి సంభవించిన మార్పులేవో ఇట్టే తెలిసిపోతాయి. రుతువులు గతి తప్పాయని, ప్రకృతి విపత్తులు పెరిగాయని, ఉష్ణోగ్రతలు అధికమయ్యాయని, ప్రజారోగ్యానికి సవాళ్లు అధికమయ్యాయని అవగతమవుతుంది. అంటే శీతోష్ణస్థితి, రుతు క్రమం, మానవ జీవనంలో పెను మార్పులు వచ్చాయన్నది సుస్పష్టం. వీటన్నింటికీ మూల కారణం పర్యావరణంలో వచ్చిన మార్పులు, భూతాపమేనన్నది అందరూ అంగీకరించాల్సిన సత్యం. ఐరాస అంతర ప్రభుత్వ వాతావరణ మార్పుల కేంద్రం (ఐపీసీసీ2013) నివేదిక ప్రకారం... భూతాపానికి మానవ చర్యలే ప్రధాన కారణం.
విపత్కర పరిస్థితులు
భూతాప పర్యవసానాలను ఆధునిక ప్రపంచం ఇప్పటికే అనేక రూపాలుగా చవిచూస్తోంది. రుతువులు గతి తప్పడం, ఉష్ణోగ్రతలు పెరగడం, భీకర కరవులు, వరదల బీభత్సం, మంచు ఖండాలు కరిగిపోవడం, పగడపు దిబ్బలు మాయం కావడం, ద్వీప దేశాలు మునిగిపోవడం, సముద్ర మట్టాలు పెరగడం, కొత్త రోగాలు ప్రబలడం లాంటి ఎన్నో విపత్కర పరిస్థితులు అన్ని దేశాలనూ పీడిస్తున్నాయి. ఏటికేడు వాతావరణంలో ఉష్ణోగ్రతలు, కర్బన ఉద్గారాలు పెరిగిపోతున్నాయి. గడిచిన దశాబ్ద కాలంలో భూతాపం ఒక డిగ్రీ సెల్సియస్‌ మేర పెరిగింది. 21వ శతాబ్దంలో 14 అత్యంత ఉష్ణ సంవత్సరాల్లో 13 నమోదయ్యాయి. 2100 నాటికి సముద్ర మట్టాలు 3.6 అడుగుల మేర పెరుగుతాయని అంచనా. పరిస్థితులు ఇలాగే కొనసాగితే ఉష్ణోగ్రతలు, ఉద్గారాలు మరింతగా పెరిగిపోయి మానవ జీవనం, జీవ వైవిధ్యం పెను ప్రభావానికి గురవుతాయని అంతర్జాతీయ సర్వేలు హెచ్చరిస్తున్నాయి. ప్రపంచంలో మూడింట రెండొంతుల దేశాలు వాతావరణ అత్యవసర పరిస్థితి ఎదుర్కొంటాయని ఇటీవల ఐరాస ప్రకటించింది. ఈ శతాబ్దంలో విపరీత వాతావరణ పరిస్థితుల కారణంగా నాలుగు లక్షల 80 వేల మంది చనిపోతారని జర్మన్‌వాచ్‌ అంచనా వేసింది.
ప్రపంచ విపణిపై 'బ్రాండ్ ఇండియా' ముద్ర
భూతాప వ్యాప్తిలో అభివృద్ధి చెందిన, వర్ధమాన దేశాలన్నింటిదీ.. తిలాపాపం తలా పిడికెడు. ఇందులో అమెరికా, చైనా, భారత్‌, ఐరోపా, ఆస్ట్రేలియా ముందువరసలో ఉన్నాయి. ప్రపంచ ఉద్గారాల్లో వీటి వాటా 91శాతం. ఈ తరుణంలో భూమిని కాపాడుకోవాల్సిన బాధ్యత మనదేనంటూ ఐరాస తొలిసారి 1992లో ధరిత్రీ సదస్సు నిర్వహించింది. యూఎన్‌డీపీ, యూఎన్‌ఎఫ్‌సీసీసీ, ఐపీసీసీ విభాగాలను ఏర్పాటు చేసింది. 1995 క్యోటో ప్రొటోకాల్‌, 2015 ప్యారిస్‌ ఒప్పందం, 2019లో వాతావరణ ప్రతిస్పందన సమావేశం వరకు- అనేక ఒప్పందాలు, సదస్సులు జరిగాయి. 2030 నాటికి ఏ దేశం ఎంతమేరకు కాలుష్య ఉద్గారాలు తగ్గిస్తాయో పేర్కొంటూ ప్రతిజ్ఞ చేశాయి. కానీ వాస్తవంగా సాధించింది మాత్రం శూన్యం. భూతాప కట్టడి కాగితాల్లోనే కాగిపోతోంది. అగ్ర- పేద దేశాల మధ్య సమన్వయం కొరవడి, నిధుల సేకరణ కష్టమై, సమస్యకు కారణం మీరంటే మీరంటూ నేతలు పరస్పర ఆరోపణలకు దిగుతున్నారు. కరోనా వంటి ఊహకందని ఎన్నో ఉత్పాతాలకు భూతాపమే కారణం. దీన్ని సమర్థంగా కాచుకొని ఎదుర్కోవడంపైనే మానవాళి మనుగడ, ఆహార, జల, ఆరోగ్య భద్రత ఆధారపడి ఉన్నాయి. 2030నాటికి ఉష్ణోగ్రత మరో రెండు డిగ్రీలు పెరుగుతుందన్న అంచనాల నేపథ్యంలో 1.5 డిగ్రీలకు మించకుండా చూసుకోవడం నేడు ప్రపంచం ముందున్న అతి పెద్ద సవాలు.