ఉత్తర భారతంలో వేగంగా కరుగుతున్న మంచు తాకిడికి హిమానీ నదాలు పొంగిపొర్లి భీభత్సం సృష్టించిన పరిస్థితి- వాతావరణంలోని అనూహ్య మార్పులకు అద్దం పట్టింది. ప్రమాదపుటంచుల్లో ఉన్న పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించుకోవాలంటే వాతావరణంలో సంభవిస్తున్న పెనుమార్పులకు మూలకారణమైన భూతాపాన్ని కట్టడి చేయాల్సిందే! ఆ దిశగా కీలకమైన ప్యారిస్‌ ఒప్పందం అమలులో ప్రపంచదేశాల మధ్య సమన్వయం కొరవడింది. ట్రంప్‌ సారథ్యంలోని అమెరికా ప్రభుత్వం ప్యారిస్‌ ఒప్పందం నుంచి వైదొలగుతున్నట్లు గతంలో ప్రకటించడంతో ప్రతిష్టంభన నెలకొంది. అగ్రరాజ్యంలో ప్రభుత్వం మారి బైడెన్‌ రావడంతో- ప్యారిస్‌ ఒప్పందం అమలుపై మళ్లీ ఆశలు చిగురించాయి.
మూడో స్థానంలో భారత్‌..
భారత్‌లో శిలాజ ఇంధన వినియోగం కారణంగా వెలువడుతున్న కాలుష్యంవల్ల ఏటా పదిలక్షల మంది ప్రాణాలు గాలిలో కలిసిపోతున్నాయని, 9.80లక్షల మంది శిశువులు నెలలు నిండకుండానే జన్మిస్తున్నారని- నిరుడు విడుదలైన గ్రీన్‌పీస్‌ ఆగ్నేయాసియా అధ్యయనం వెల్లడించింది. కర్బన ఉద్గారాల మూలంగా ఉత్పన్నమవుతున్న వాయుకాలుష్యం వల్ల భారీగా నష్టపోతున్న దేశాల జాబితాలో భారత్‌ మూడో స్థానంలో ఉంది. భారత్‌లో విస్తరిస్తున్న వాయుకాలుష్యంవల్ల ఏటా వాటిల్లుతున్న నష్టం స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో 5.4 శాతానికి సమానం. దేశంలో ప్రతి ఎనిమిది మరణాల్లో ఒకటి వాయుకాలుష్యంవల్లేనని భారత వైద్య పరిశోధన మండలి గతంలోనే వెల్లడించింది.
అసమానతలకు ఆజ్యం
మనం పీల్చే గాలిలో నాణ్యత ప్రమాణాలు దిగజారిపోతున్న తీరు ఆందోళన కలిగిస్తోంది. ప్రపంచ వాయు నాణ్యత సూచీలోని 180 దేశాల జాబితాలో భారత్‌ అట్టడుగున ఉంది. మరోవంక ప్రపంచంలోని 20 అత్యంత కాలుష్య పూరిత నగరాల్లో భారత్‌లోనే 15నగరాలు ఉన్నాయి. మోటారు వాహనాలు, పారిశ్రామికవాడల నుంచి వెలువడుతున్న ఉద్గారాలు వాతావరణ కాలుష్యానికి కారణమవుతున్నాయి. గడచిన యాభయ్యేళ్లుగా పెరుగుతున్న భూతాపం దేశాల మధ్య అసమానతలకు ఆజ్యం పోస్తోంది. భీకర తుపానులు, వరదలు, ఆకస్మికంగా కురుస్తున్న కుండపోత వర్షాలు; గణనీయంగా పడిపోతున్న, పెరుగుతున్న ఉష్ణోగ్రతలు; చలిగాలులు, వడగాలులు పెరుగుతున్న భూతాపానికి నిదర్శనం. సుస్థిరాభివృద్ధితోపాటు ప్రజల జీవన ప్రమాణాలు మెరుగుపడాలంటే శిలాజ ఇంధన వినియోగం తగ్గాలి.
కట్టడి చేసే దిశగా..
ప్రపంచ దేశాల సంగతి ఎలా ఉన్నా ప్యారిస్‌ ఒప్పందం మేరకు భూతాపాన్ని కట్టడి చేసే కార్యాచరణను ఈ ఏడాదినుంచే అమలు చేయాలన్న కృతనిశ్చయంతో భారత ప్రభుత్వం వ్యూహాత్మకంగా ముందుకు వెళుతోంది. పదిలక్షలకు మించిన జనాభా ఉన్న పట్టణాలు వాయుకాలుష్యాన్ని కట్టడి చేసి ప్రజలకు స్వచ్ఛమైన, నాణ్యమైన గాలిని అందించేందుకు గట్టి ప్రణాళికలు రూపొందించుకోవాలని కేంద్రం సూచిస్తోంది. ఆ మేరకు రాష్ట్రాలను ప్రోత్సహించి వాటికి ఆర్థికంగా వెన్నుదన్నుగా నిలవాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించడం పర్యావరణ పరిరక్షణ దిశగా కీలకమైన ముందడుగు! ఆ మేరకు విధివిధానాలు, ప్రమాణాల రూపకల్పన బాధ్యతను పర్యావరణ, అటవీ, వాతావరణ మార్పుల విభాగానికి కేంద్రం అప్పగించింది.