రాజకీయ పార్టీలు నేరచరిత్ర ఉన్నవారిని నామినేట్ చేస్తే అందుకు కారణాలను వివరించాలని ఇటీవలే దేశ అత్యున్నత న్యాయస్థానం తీర్పు ఇచ్చింది. ఇది ఆహ్వానించదగ్గ పరిణామం. రాజకీయ పార్టీలు అటువంటి వారికి ఎందుకు టిక్కెట్టు ఇచ్చాయో వివరణ ఇవ్వాలని నిలదీసే హక్కు.. ఎన్నికల సంఘానికి కోర్టు ఆదేశాల వల్ల రావచ్చు. ఎన్నికల సంఘం ప్రశ్నలకు స్పందించాల్సిన నైతిక బాధ్యత పార్టీలపై ఉంటుంది. అయితే ఈ తీర్పులో ఎన్నికల సంఘానికి ప్రశ్నించే అధికారాన్ని ఇవ్వకపోవడం విచారకరం.
ఫలితంగా ఎన్నికల సంఘం నేర చరిత్ర ఉన్నవారి గురించి రాజకీయ పార్టీలను గట్టిగా నిలదీయలేకపోతోంది అనేది సత్యం! ఈసీకి ఇటువంటి అధికారమే ఉంటే అభ్యర్థిని రంగంలోకి దించే ముందే పార్టీలు ఒకటికి రెండు సార్లు ఆలోచించి టికెట్ ఖరారు చేస్తాయి. నేరచరిత్ర ఉన్నవారిని వెంటనే నామినేట్ చేయవు. కాబట్టి ఈ తీర్పుతో ఎన్నికల్లో నేరస్థులను ప్రవేశించకుండా ఎన్నికల సంఘం నిలువరించగలదా? అనేది పెద్ద ప్రశ్నగా మారింది.
పెరిగిన నేరపాలన...
- నేరమయ రాజకీయాలు భారత రాజకీయాల్లో అతి పెద్ద సమస్యగా మారాయి. నేరచరిత్ర ఉన్న ప్రజాప్రతినిధులు వరుసగా పార్లమెంటుకు, వివిధ రాష్ట్రాల శాసనసభలకు ఎన్నికయ్యే సంఖ్య గణనీయంగా పెరిగింది. 2004 సంవత్సరంలో 15వ లోక్‌సభకు ఎన్నికైన వారిలో 24% మంది సభ్యులపై క్రిమినల్ కేసులు పెండింగ్లో ఉండేవి. అయితే 2009లోని 16వ లోక్సభలో ఆ సంఖ్య మరో ఆరు శాతం పెరిగి.. 30 శాతానికి చేరిందని నివేదికలు వెల్లడిస్తున్నాయి.
- 2014 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ప్రభుత్వం మారిన తర్వాత గుణాత్మక మార్పు వస్తుందని అందరూ ఆశించారు. కానీ 2014 తర్వాత అలా జరగలేదు. 2019లో 17వ లోక్‌సభకు జరిగిన ఎన్నికల్లో.. క్రిమినల్ నేపథ్యం ఉన్నవారు 43% మంది సభ్యులు ఉన్నారు.
- ఇక రాష్రాల శాసనసభకు జరిగిన ఎన్నికల్లో కూడా నేర చరితుల విషయంలో పెద్ద తేడా ఏమీ లేదు. చాలా రాష్ట్రాల్లో ఎన్నికైన సభ్యుల్లో ఎక్కువ మంది నేర చరిత్ర ఉన్నవారే. ఉదాహరణకు... దిల్లీలో ఆప్ మళ్లీ అధికారంలోకి వచ్చింది. అయితే అక్కడ కూడా నేర చరిత్ర ఉన్నవారి సంఖ్య గణనీయంగా పెరిగింది.
- మొత్తం 70 మంది సభ్యులు ఉండే దిల్లీ శాసనసభలో.. 2015 ఎన్నికల్లో 24 మంది నేర చరిత్ర ఉన్నవారు గెలిస్తే, ఈసారి ఆ సంఖ్య 42కు పెరిగింది. హత్యలు వంటి తీవ్రమైన అభియోగాలు ఉన్నసభ్యుల సంఖ్య 2015లో 14 ఉంటే, 2020లో ఆ సంఖ్య 37కి చేరింది. పార్లమెంటులోలాగే రాష్ట్రాల్లోనూ పరిస్థితిల్లో మార్పు వస్తుందని.. కొత్త పార్టీగా అధికారం చేపట్టిన ఆప్ నుంచి ఎంతో ఆశించారు ప్రజలు. కానీ వారి ఆశలు నిరాశే అయ్యాయి. నిష్కల్మషమైన రాజకీయ వ్యవస్థను ప్రజల ముందు ఉంచుతామని అటు జాతీయ స్థాయిలో భాజపా, ఇటు దిల్లీలో ఆప్ చేసిన హామీలు మార్పులను ఆవిష్కరించలేకపోయాయి.
సుప్రీం మార్గదర్శకాలు...
ఇటీవల వెలువరించిన తీర్పులో రాజకీయ పార్టీలకు ఆరు మార్గదర్శకాలను సూచించింది సుప్రీంకోర్టు. రాజకీయ పార్టీలు తమ వెబ్‌సైట్లలో నేర చరిత్ర ఉన్నవారి వివరాలను అప్‌లోడ్ చేయాలని ఈ తీర్పు ద్వారా స్పష్టం చేసింది. పెండింగ్లో ఉన్న క్రిమినల్ కేసులను నమోదు చేయాలని ఆదేశించింది.
నేర చరిత్ర ఉన్న వ్యక్తులను నామినేట్ చేస్తే.. అందుకు రాజకీయ పార్టీలు సరైన కారణాలు చూపగలగాలని తెలిపింది. ముఖ్యంగా నేరారోపణలు లేని అభ్యర్థిని ఎందుకు నిలబెట్టలేకపోయారో కారణాన్ని వివరించాలి. సుప్రీం మార్గదర్శకాల ప్రకారం.. ఆయా రాజకీయ పార్టీలు ఇచ్చిన సమాచారాన్ని పార్టీ సోషల్ మీడియా హ్యాండిల్స్‌తో పాటు ఒక స్థానిక భాష, ఒక జాతీయ వార్తాపత్రికలో ప్రచురించాలి.
రెండు వారాల ముందే..
అభ్యర్థిని ఎంపిక చేసిన 48 గంటలలోపు లేదా నామినేషన్లు దాఖలు చేయడానికి మొదటి తేదీకి కనీసం రెండు వారాల ముందు ఈ ప్రక్రియ జరగాలి. నిర్దిష్ట అభ్యర్థిని ఎన్నుకున్న 72 గంటలలో.. పార్టీ సమ్మతి నివేదికను పంపవలసి ఉంటుంది. వీటిని పాటించడంలో విఫలమైతే కోర్టు ఆదేశాలను ధిక్కరించినట్టుగా భావించి.. ఎన్నికల సంఘం రాజకీయ పార్టీకి నోటీసు జారీ చేయాలి. రాజకీయ పార్టీలు వివరణలు ఇవ్వడం, వాస్తవాలు తెలియజేయడాన్ని తప్పనిసరి చేస్తే.. ఆయా పార్టీలపై కొంత నైతిక ఒత్తిడి తెచ్చినట్టవుతుంది.