కొవిడ్‌ మహమ్మారిని సమర్థంగా ఎదుర్కోవడానికి ప్రజా వైద్య సేవలు పటిష్ఠంగా ఉండాలని జర్మనీ, జపాన్‌, వియత్నాం, దక్షిణ కొరియాల అనుభవం చాటి చెబుతోంది. భారత్‌లో సరిగ్గా ఆ సేవలే లోపించాయని మహమ్మారి బయటపెట్టింది. ప్రజారోగ్యంపై భారీగా పెట్టుబడులు పెట్టే స్థోమత ప్రభుత్వానికి లేక ప్రైవేటు ఆస్పత్రులకు ప్రవేశం కల్పిస్తే, అవి కరోనా చికిత్సకు లక్షల్లో బిల్లులు వేసి భయపెడుతున్నాయి. ఇక ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులు అపరిశుభ్ర వాతావరణం, అరకొర వసతులతో రోగులను ఇబ్బంది పెడుతున్నాయి. ప్రజారోగ్యం సంక్లిష్ట దశలో పడిన ఈ సమయంలో పౌరులకు సమర్థ వైద్య సేవలు అందించడానికి సహకార ఆస్పత్రులు కీలకమని స్పష్టమవుతోంది. అవి ప్రజారోగ్యంతోపాటు వైద్యుల పని పరిస్థితులనూ ఎంతగానో మెరుగుపరుస్తున్నాయి. ప్రపంచమంతటా 10 కోట్ల మందికి సహకార ఆస్పత్రులు వైద్య సేవలు అందిస్తున్నట్లు 2018లో ఐక్యరాజ్య సమితి వెల్లడించింది. 76 దేశాల్లో 3,300 సహకార వైద్య సంస్థలు పనిచేస్తూ, భారీ టర్నోవరును సాధిస్తున్నట్లు వివరించింది. వీటిలో వైద్యులే నడిపే వాటితోపాటు, సహకార సంఘాలు నడిపే ఆస్పత్రులూ ఉన్నాయి. తక్కువ ధరలకే మందులను విక్రయించే ఔషధ సహకార సంస్థలు, ఆరోగ్య బీమా అందించే సంస్థలూ ఉన్నాయి.
ప్రపంచ దేశాల అనుభవం
కొవిడ్‌ వంటి మహమ్మారులు భవిష్యత్తులోనూ విరుచుకుపడవచ్చు. జీవనశైలి వ్యాధులు, దీర్ఘకాలిక జబ్బులూ పెరుగుతున్నాయి. వాటి నివారణ, చికిత్సలకు అయ్యే భారీ వ్యయాన్ని పూర్తిగా ప్రభుత్వాలే భరించడం సాధ్యపడకపోవచ్చు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో సహకార ఆస్పత్రుల భావన ఉపయుక్తంగా మారే అవకాశం ఉంది. బ్రెజిల్‌లో 85 శాతం భూభాగం సహకార ఆస్పత్రుల పరిధిలోనే ఉంది. అక్కడి యూనిమెడ్‌ సహకార ఆస్పత్రుల యంత్రాంగం బ్రెజిల్‌లోనే కాక యావత్‌ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్దది. అర్జెంటీనాలో 2001 ఆర్థిక సంక్షోభం అనేక ఆస్పత్రులను దివాలా తీయించినప్పుడు వాటిలో పనిచేసే వైద్యులే సహకార సంఘంగా ఏర్పడి ఆస్పత్రులు నడిపారు. ఆస్ట్రేలియాలో 1990లలో పెద్ద పెట్టుబడిదారులు, బహుళజాతి సంస్థలు ఆస్పత్రులను భారీయెత్తున కొనుగోలు చేసినప్పుడు, వైద్యులు సహకార సంఘాలుగా ఏర్పడి వృత్తిలో స్వేచ్ఛను కాపాడుకున్నారు. ఐరోపా ఖండంలో బెల్జియంలోని మందుల విక్రయ సంస్థల్లో 12 శాతం ఔషధ సహకార సంస్థలే. అవి 3,500 మంది సిబ్బందితో 22 లక్షల మందికి ఔషధాలను విక్రయిస్తున్నాయి. స్పెయిన్‌లో 70 శాతం మందుల విపణిని సహకార సంస్థలే శాసిస్తున్నాయి. ఇటలీ, కెనడా, జపాన్‌, సింగపూర్‌లలోనూ సహకార ఆస్పత్రులు, ఔషధ విక్రయ సంఘాలు ప్రముఖ పాత్ర పోషిస్తున్నాయి.
మన దేశంలో ఇప్పటికే 5,000 పడకలతో 52 సహకార ఆస్పత్రులు పనిచేస్తున్నాయి. వీటి పరిధిని మరింత విస్తరించడానికి కేంద్ర వ్యవసాయ శాఖ సహాయ మంత్రి పురుషోత్తం రూపాలా ఇటీవల ఆయుష్మాన్‌ సహకార్‌ అనే పథకాన్ని ప్రారంభించారు. ఈ పథకం కింద గ్రామాల్లో ఆస్పత్రులను, సంబంధిత మౌలిక వసతులను నిర్మించడం కోసం సహకార సంఘాలకు జాతీయ సహకార అభివృద్ధి సంస్థ (ఎన్‌.సి.డి.సి.) రూ.10,000 కోట్ల మేరకు రుణాలు ఇస్తుంది. 1963లో పార్లమెంటు చట్టం కింద ఏర్పడిన ఎన్‌.సి.డి.సి. ఇంతవరకు సహకార సంఘాలకు 1.60 లక్షల కోట్ల రూపాయల రుణాలను అందజేసింది. ప్రజారోగ్య సంరక్షణకు పెట్టుబడులు పెంచడం, కొత్త వైద్య సాంకేతికతలను అందుబాటులోకి తీసుకురావడం, రైతులకు స్వల్ప రుసుములకే వైద్య చికిత్స అందించడమనే లక్ష్యాలు 2017నాటి జాతీయ ఆరోగ్య విధానంలో ముఖ్యాంశాలు. ఆయుష్మాన్‌ సహకార్‌ ఈ విధానంలో అంతర్భాగమే.
కర్ణాటకలో మొదటి సారిగా...