తాలిబన్లు అఫ్గాన్(Taliban news)ను ఆక్రమించేసుకున్నారు. అమెరికా తన సైనిక దళాలను ఉపసంహరించుకునేందుకు నిశ్చయించుకున్న తేదీకి రెండు వారాల ముందే.. దేశాన్నంతటినీ తమ అధీనంలోకి తీసుకున్నారు. అన్ని ప్రధాన నగరాలను క్రమక్రమంగా చేజిక్కించుకొని.. చివరకు రాజధాని కాబుల్లోకి ప్రవేశించారు. అమెరికా శిక్షణ తీసుకున్న అఫ్గాన్ సైన్యం పెద్దగా ప్రభావం చూపించలేకపోయింది.
అసలు తాలిబన్లు దేశాన్ని ఎందుకు ఆక్రమించుకున్నారు? అఫ్గాన్ దళాలు(Afghan forces) ఎందుకు ప్రతిఘటించలేకపోయాయి? తర్వాత జరిగేదేంటి అనే ప్రశ్నలు ఇప్పుడు సాధారణ ప్రజలను తొలిచేస్తున్నాయి.
ఇప్పటివరకు జరిగిన పరిణామాలను ఓ పరిశీలిస్తే..
1990 చివరివరకు దేశాన్ని పాలించిన తాలిబన్ ముష్కర ముఠా మరోసారి దేశాన్ని తన అధీనంలోకి(Taliban captures Afghanistan) తీసుకుంది. అమెరికా-నాటో దళాలు దేశం నుంచి వైదొలిగిన తర్వాత కీలక నగరాలపై విరుచుకుపడి ఆక్రమించుకుంది. భయాందోళనకు గురైన ప్రజలు ఎయిర్పోర్ట్లు, సరిహద్దులకు పరుగులు పెడుతున్నారు. దేశాన్ని విడిచి బయటకు వెళ్లే మార్గాలను అన్వేషిస్తున్నారు.
ప్రజలు దేశాన్ని విడిచి వెళ్లాల్సిన అవసరమేంటి?
తాలిబన్ల పాలన(Taliban rule)లో దేశం అల్లకల్లోలంగా మారిపోతుందని అఫ్గాన్ పౌరులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. ప్రభుత్వానికి మద్దతిచ్చినవారిపై తాలిబన్లు ప్రతీకార దాడులకు దిగుతారని అనుమానిస్తున్నారు. ఆటవికంగా ఉండే ఇస్లామిక్ చట్టాలను అమలు చేస్తారని భయపడుతున్నారు. మహిళలపై ఆంక్షలు, బుర్ఖా ధరించడం తప్పనిసరి, వంటి నిబంధనలను తాలిబన్లు గతంలో అమలు చేశారు. సంగీతాన్ని నిషేధించారు.
అయితే, ప్రస్తుతం ఉన్న తాలిబన్లు ప్రతీకార దాడులు చేయమని చెబుతున్నారు. తమది ఆధునికతతో కూడిన దళం అని చెబుతున్నారు. అయితే, వీరు తమ మాట నిలబెట్టుకుంటారో లేదోనని పౌరులు అనుమానిస్తున్నారు.
అఫ్గాన్ భద్రతా దళాలు ఎందుకు అంత త్వరగా చేతులెత్తేశాయి?
ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే.. అవినీతి! అమెరికా సహా నాటో సభ్య దేశాలు గడిచిన 20 ఏళ్లలో బిలియన్ డాలర్లను అఫ్గాన్ దళాల కోసం ఖర్చు చేశాయి. అయితే, దేశంలోని ప్రభుత్వం మాత్రం అవినీతిలో కూరుకుపోయింది. ఆర్మీ కమాండర్లు సైనికుల సంఖ్యపై తప్పుడు లెక్కలు చెప్పి.. నిధులను మింగేసేవారు. బరిలో ఉన్న సైన్యానికి కూడా సరైన ఆయుధాలు ఉండేవి కావు. కొన్నిసార్లు ఆహారం దొరకని పరిస్థితులు కూడా ఉండేవి.
ఇక, అమెరికా సేనలు దేశం నుంచి వెళ్లిపోవడం వల్ల అఫ్గాన్ సైన్యం నైతిక స్థైర్యం దెబ్బతింది. తాలిబన్లు మెరుపు వేగంతో దాడులు చేయడం వల్ల.. అసలు పోరాటం లేకుండానే యుద్ధం ముగిసింది.
అఫ్గాన్ అధ్యక్షుడికి ఏమైంది?
అఫ్గాన్ అధ్యక్షుడు అష్రఫ్ ఘనీ(Afghan president Ashraf Ghani) దేశం విడిచి వెళ్లిపోయారు. మరింత రక్తపాతం సృష్టించకుండా ఉండేందుకే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు చెప్పుకొచ్చారు. ఏ దేశానికి వెళ్లారనే విషయంపై స్పష్టత లేదు. కజకిస్థాన్కు వెళ్లారని తొలుత వార్తలు రాగా.. అక్కడ ఆయనకు అనుమతులు నిరాకరించడం వల్ల ఒమన్కు వెళ్లినట్లు తెలుస్తోంది.