కరోనాను కట్టడి చేయడానికి భారతదేశం నెల రోజులుగా లాక్‌డౌన్‌ను అమలుచేస్తోంది. కరోనా పుట్టుకకు కేంద్రమైన మన పొరుగుదేశం చైనా వైరస్ వ్యాప్తిని నియంత్రించడంలో చాలావరకు సఫలీకృతమైంది. మరి ఇతర పొరుగుదేశాలైన పాకిస్థాన్‌, అఫ్గానిస్థాన్‌, బంగ్లాదేశ్‌, శ్రీలంక, నేపాల్, భూటాన్‌, మయన్మార్‌లు ఏం చేస్తున్నాయి? అక్కడ కొవిడ్‌ ప్రభావం ఎలా ఉంది? ప్రభుత్వాల నిర్ణయాలు ఎలా ఉన్నాయి? ప్రజలు ఎలాంటి కష్టాల్ని ఎదుర్కొంటున్నారు? అసలే వెనుకబడిన ఈ దేశాల్లో ఆర్థిక పరిస్థితి ఏమిటి? వైద్యపరమైన జాగ్రత్తలేమిటి? అనేవి ఆసక్తికర విషయాలు.
అఫ్గానిస్థాన్‌
పీడిస్తున్న మౌలిక సదుపాయాల కొరత
తాలిబన్‌ పీడిత దేశమైన అఫ్గానిస్థాన్‌ సైతం కరోనాతో విలవిల్లాడుతోంది. ఇప్పటికే పేదరికం, మౌలిక సదుపాయాల కొరత వేధిస్తుండగా.. వైరస్ వ్యాప్తిని అడ్డుకోవడానికి చేపట్టిన లాక్‌డౌన్‌, ఇతర చర్యలతో దేశ ఆర్థిక పరిస్థితి దయనీయంగా మారింది. వేలాది స్వయం ఉపాధి యూనిట్లు మూతపడ్డాయి. లక్షల మంది ఉద్యోగాలు కోల్పోయారు. పేదలను ఆదుకోవడానికి ప్రభుత్వం... చైనా, పాకిస్థాన్‌, ఇరాన్‌, ఉజ్బెకిస్థాన్‌, భారత్‌లపై పూర్తిగా ఆధారపడింది. పాకిస్థాన్‌, ఇరాన్‌ల నుంచి తిరిగొస్తున్న లక్షల మంది అఫ్గన్‌లతో కొత్త సమస్యలు మొదలయ్యాయి. ఇరాన్‌ నుంచి వచ్చిన వారితో దేశంలో ఫిబ్రవరి 24న మొదటి కేసు నమోదవగా.. మార్చి 22న తొలి మరణం సంభవించింది. క్వారంటైన్‌ నుంచి వైరస్ బాధితులు పారిపోతుండటం, మహమ్మారి వ్యాప్తి పెరుగుతుండటంతో దేశంలోని ప్రావిన్సులు మార్చి 24 నుంచి ఒక్కొక్కటిగా లాక్‌డౌన్‌లు ప్రకటించడం ప్రారంభించాయి. తాలిబన్‌ గ్రూపులు సైతం లాక్‌డౌన్‌కు సహకరిస్తున్నాయి.
పాకిస్థాన్‌
గుప్త వాహకులతో సామాజిక వ్యాప్తి
దేశ జనాభాలో 25% మంది పేదరికంలోనే మగ్గుతున్న పాకిస్థాన్‌పై కరోనా పిడుగు ప్రభావం ఊహించనంతగా పడింది. లాక్‌డౌన్‌ కారణంగా ఇక్కడ ఏకంగా 1.87 కోట్ల మంది ఉపాధి కోల్పోతారని అంచనా. ఇరాన్‌ వెళ్లొచ్చిన ఇద్దరు విద్యార్థులకు వైరస్ సోకినట్లు ఫిబ్రవరి 26న తొలిసారి గుర్తించారు. మార్చి 30న మొదటి మరణం నమోదైంది. లాహోర్‌లో మార్చి 10-12 తేదీల మధ్య నిర్వహించిన తబ్లిగీ జమాత్‌... సూపర్ స్ప్రెడర్లను తయారు చేసింది. ప్రభుత్వం వారించినా వినకుండా 40 దేశాల ప్రతినిధులు, స్థానికులూ కలిపి మొత్తం లక్ష మందిపైగా దీనికి హాజరయ్యారు. దీంతో వైరస్ విరివిగా వ్యాపించింది. కేసులు పెరగడంతో అధికారులు 20 వేల మంది తబ్లిగీలను క్వారంటైన్‌ చేశారు. మార్చి 15 నుంచే రాష్ట్రాలు ఒక్కొక్కటిగా లాక్‌డౌన్‌లు ప్రకటించాయి. అయినా... మొత్తం కేసుల్లో 79% సామాజిక వ్యాప్తి కారణంగా నమోదవుతుండటంతో ఆంక్షల్ని కేంద్ర ప్రభుత్వం ఏప్రిల్‌ 30 వరకు పొడిగించింది. ఇప్పుడిప్పుడే ఆంక్షల్ని కొద్దిగా సడలిస్తున్నారు.
దేశంలోని దాదాపు 8 కోట్ల మంది పేదలకు రూ.11 వేల వంతున ఉచితంగా అందించడానికి ప్రభుత్వం ప్రయత్నిస్తోంది. అయినా లక్షల మంది ఆకలితో అలమటిస్తున్నారు. ఇంకోవైపు వైరస్ వ్యాప్తి జరుగుతుందన్న ఆందోళనలు వ్యక్తమవుతున్నా..రంజాన్‌ ప్రార్థనలకు మసీదులను తెరవడానికి ప్రభుత్వం అనుమతి ఇచ్చింది. పరీక్షల్లో వేగం లేకపోవడంతోనే కేసులు భారీగా బయటపడటం లేదని, గుప్తవాహకులతో ప్రమాదం పొంచి ఉందనే హెచ్చరికలు ఉన్నాయి. అధికారులు 1.18 లక్షల పడకలను సిద్ధంచేశారు.
నేపాల్
పరీక్షలకూ పైసలు లేవు
జనవరి 23న వుహాన్‌ నుంచి నేపాల్‌కు తిరిగొచ్చిన యువకుడిలో కరోనా లక్షణాలు కనిపించాయి. అతన్ని పరీక్షించడానికి కిట్లు అందుబాటులో లేవు. ఒక పరీక్షకు నేపాలీ కరెన్సీలో రూ.17 వేలు ఖర్చు అవుతాయి. దాంతో నమూనాలను సింగపుర్‌ పంపించారు. అది పాజిటివ్‌గా తేలడంతో అతన్ని క్వారంటైన్‌ చేశారు. 9రోజులు కాగానే ఇంట్లోనే ఉండాలని సూచిస్తూ వదిలేశారు. క్రమంగా కేసులు పెరుగుతుండటంతో తొలిదశలో 100 పరీక్షలు చేయడానికి సరిపడా కిట్లు కొన్నారు. ఇది నేపాల్ దయనీయ పరిస్థితికి అద్దం పట్టే ఉదాహరణ. భారత్, చైనాలతో సరిహద్దును పంచుకుంటున్న నేపాల్ కరోనా విజృంభణతో కుదేలైంది. ఈ దేశ ప్రధాన ఆదాయ వనరు పర్యాటక రంగమే. ఎవరెస్ట్‌ శిఖరాన్ని అధిరోహించడానికి, దేశంలోని ప్రకృతి అందాలను ఆస్వాదించడానికి విదేశీ పర్యటకులు నిత్యం తరలివస్తుంటారు. కరోనా కారణంగా పర్యటక వీసాలను నేపాల్ రద్దుచేసింది. భారత్, చైనా సరిహద్దులనూ మూసేసింది. మార్చి 24 నుంచి లాక్‌డౌన్‌ అమలులో ఉంది. ఫలితంగా లక్షల మంది ఉపాధి ప్రమాదంలో పడ్డాయి. పర్వతారోహకులు పనిలేకుండా ఉన్నారు. అత్యవసర మందులనూ భారత ప్రభుత్వమే సరఫరా చేస్తోంది.
భూటాన్‌