తూర్పు లద్దాఖ్లోని వాస్తవాధీన రేఖ వెంబడి నెలకొన్న ఉద్రిక్తతలను తగ్గించే దిశగా భారత్, చైనా అడుగులు వేస్తున్నాయి. ఈ మేరకు బలగాల ఉపసంహరణకు ఇరు దేశాలు అంగీకరానికి వచ్చాయి. అయితే.. ఇది ఆచరణలో ఎలా సాధ్యమవుతుందన్నదే ప్రస్తుతం ఆసక్తికరంగా మారింది.
ఈనెల 15న జరగనున్న సైనిక దినోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని భారత సైన్యాధిపతి జనరల్ మనోజ్ ముకుంద్ నరవణె దిల్లీలో మంగళవారం మాట్లాడారు. చర్చల ద్వారా ప్రతిష్టంభనకు స్నేహ పూర్వక పరిష్కారం లభిస్తుందని విశ్వాసం వ్యక్తం చేశారు. అయితే.. ఇందుకు సంబంధించిన వివరాలను తెలుసుకునేందుకు ఓ సీనియర్ అధికారితో ఈటీవీ భారత్ మాట్లాడింది. కానీ, చర్చల కోసం ఇరు దేశాలు తలో తేదీని చెబుతున్నాయని ఆయన అన్నారు. లఖ్నవూకు చెందిన ఓ సామెత 'ముందు మీరు ఆ తర్వాత మేము' (పెహెలే ఆప్ మిజాజ్)' తరహాలో వ్యవహరిస్తున్నాయని చమత్కరించారు.
"భారత దళాలే ముందు వెనక్కి తగ్గాలని చైనా వాదిస్తోంది. చైనా దళాలే ముందు వెనక్కి తగ్గాలని భారత్ అంటోంది. ఫింగర్ 4 ప్రాంతాన్ని చైనా ఖాళీ చేయాలని భారత్ అడుగుతోంది. కాగా.. పాంగాంగ్ సరస్సు దక్షిణ ఒడ్డును భారత్ ఖాళీ చేయాలని డ్రాగన్ అడుగుతోంది. మే నెలలో పాంగాంగ్ సరస్సు ఉత్తర ఒడ్డున పీపుల్స్ లిబరేషన్ ఆర్మీ (పీఎల్ఏ) సైనికులు మొదటగా మోహరించి ఉద్రిక్తతలకు తెర తీసినందున... మొదట చైనానే వెనక్కి తగ్గాలని జనరల్ నరవణె అంటున్నారు. ఆగస్టులో ఉన్నట్లుగానే ప్రస్తుతం మేం ఉన్నాం. మేం ఇలా వస్తామని చైనీయులు ఊహించి ఉండరు."
--భారత సైనికాధికారి.
పాంగాంగ్ వద్ద ఇదీ వివాదం..
భారత్, చైనా సరిహద్దుగా భావిస్తున్నవాస్తవాధీన రేఖ పాంగాంగ్ సరస్సు మీద నుంచి పోతుంది. ఇరు దేశాలు కచ్చితమైన సరిహద్దులను ఇక్కడ నిర్ధరించుకోలేదు. ఈ సరస్సు ఉత్తర తీరాన బంజరు పర్వతాలు ఉన్నాయి. వీటిని ఇరు దేశాల సైన్యాలు 'ఫింగర్స్'గా అభివర్ణిస్తాయి. ఈ ఫింగర్స్ దగ్గర లెక్కలే ప్రస్తుతం వివాదానికి కారణంగా మారాయి. గతేడాది మే 5-6 తేదీల్లో పాంగాంగ్ సరస్సు ఉత్తర ఒడ్డులోని ఫింగర్4 ప్రాంతాన్ని చైనా పీపుల్స్ లిబరేషన్ ఆర్మీ దళాలు ఆక్రమించాయి. ఆ ప్రాంతంలో తాత్కాలిక ఆవాసాలను ఏర్పాటు చేసుకున్నాయి.
బలగాలను పెంచుతూ...
భారత్ 'ఫింగర్ 8' నుంచి వాస్తవాధీన రేఖ వెళుతుందని చెబుతోంది. అయినా ఫింగర్ 3 వరకు తమదేనని చైనా వాదిస్తోంది. అంతకుముందు.. ఫింగర్ 8 నుంచి ఫింగర్ 4 వరకు చైనా గస్తీ నిర్వహించగా.. ఫింగర్ 4 నుంచి ఫింగర్ 8 వరకు భారత్ గస్తీ చేపట్టింది. ఆగస్టు 29-30 అర్ధరాత్రి భారత దళాలు.. పాంగాంగ్ దక్షిణ ఒడ్డును స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. చైనా స్థావరాలు ఉన్న మాల్డో గారిసన్పై ఈ శిఖరాల నుంచి గురిపెట్టవచ్చు. దీంతో చైనా ఆధిపత్యం ఒక్కసారిగా చేజారింది. ఈ పరిస్థితుల్లో ఇరు దేశాలు భారీ సంఖ్యలో బలగాలను పెంచుతూ వచ్చాయి.
ఉద్రిక్తతలను తగ్గించేందుకు ఇప్పటివరకు భారత్, చైనా మధ్య ఎనిమిది విడతల కమాండర్ స్థాయి చర్చలు జరిగాయి. ఆరో దఫా సమావేశంలో.. ఈ ఫింగర్ల ప్రాంతాల్లో మరిన్ని దళాలను పెంచుకోవద్దని, ఏక పక్షంగా పరిస్థితిని మార్చుకోవద్దని నిర్ణయానికి వచ్చాయి. కానీ, ఇప్పటివరకు ఆ నిర్ణయాల్లో పురోగతి కనిపించిన దాఖలాలు లేవు.
--సంజీవ్ బారువా
ఇదీ చూడండి:10వేల మంది చైనా సైనికులు వెనక్కి!
