కరోనా విసురుతున్న పెను సవాలును జి-20 సమర్థంగా అధిగమిస్తే, కేవలం ఆర్థిక సంక్షోభాలనే కాకుండా ఇతర విధాలైన ఉపద్రవాలను సైతం ఈ కూటమి ఎదుర్కోగలదని నిరూపణ అవుతుంది. అన్ని దేశాలూ ఆరోగ్య వసతులను తక్షణం మెరుగుపరచడానికి చేతులు కలపాలి. మహమ్మారి కట్టడికి కొత్త వ్యాక్సిన్లు, మందులను కనుగొనడానికి సమన్వయీకృతంగా అంతర్జాతీయ స్థాయిలో కృషి చేపట్టాలి. వైద్యులు, నర్సులకు మాస్క్‌లు ఇతర వ్యక్తిగత రక్షణ సామగ్రి (పీపీఈ)తో పాటు రోగాన్ని వేగంగా కనిపెట్టే టెస్ట్‌ కిట్ల ఉత్పత్తిని యుద్ధ ప్రాతిపదికపై చేపట్టాలి.
ప్రపంచం అతలాకుతలం
నాలో కరోనా వైరస్‌వల్ల పుట్టుకొచ్చిన కొవిడ్‌ 19 వ్యాధి స్వల్ప కాలంలోనే ప్రపంచమంతటికీ పాకి జన జీవితాలను అతలాకుతలం చేస్తోంది. ఇది భయంకర అంటువ్యాధి కావడంతో దేశాలు, రాష్ట్రాలు జనం రాకపోకలను అడ్డుకోవడానికి సరిహద్దులు మూసేస్తున్నాయి. అనేక నగరాలు, రాష్ట్రాలు ‘లాక్‌ డౌన్‌’ అమలుచేస్తున్నాయి. ప్రపంచమంతటా లక్షలమందిని ‘క్వారంటైన్‌’లో ఉంచుతున్నారు. ఫలితంగా ఆర్థిక కార్యకలాపాలు స్తంభించి, కోట్ల మంది ఉపాధి కోల్పోయారు. చైనా, ఇటలీ, స్పెయిన్‌, ఇరాన్‌లలో కొవిడ్‌ 19 తీవ్రంగా వ్యాపించి వేలాదిగా జనం చనిపోయారు. ఇప్పుడు ఈ విషయంలో ఈ దేశాలను అమెరికా అధిగమించేట్లుంది. ఈ ఉపద్రవాన్ని ఎలా ఎదుర్కోవాలో చర్చించడానికి జి-20 దేశాల అధినేతలు ఇటీవల అసాధారణ రీతిలో వర్చువల్‌ (అంతర్జాల దృశ్య మాధ్యమం) శిఖరాగ్ర సభ జరుపుకొన్నారు. ప్రస్తుతం సౌదీ అరేబియా అధ్యక్షత వహిస్తున్న జి-20 దేశాల సంఘం కొవిడ్‌ 19 వల్ల సంభవిస్తున్న సామాజిక, ఆర్థిక నష్టాలను అధిగమించడానికి ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలోకి అయిదు లక్షల కోట్ల డాలర్లను ప్రవహింపజేయాలని నిశ్చయించింది. కొవిడ్‌ 19 వ్యాప్తిని అరికట్టడానికి ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ ప్రారంభించిన సంఘీభావ స్పందన నిధికి సభ్య దేశాలు ఇతోధికంగా విరాళాలు ఇవ్వాలని అంగీకరించాయి. ఇవి మెచ్చుకోవలసిన నిర్ణయాలే కానీ, వీటిని ఇంకా ముందే తీసుకొని ఈపాటికే ఆచరణలో పెట్టి ఉండాల్సింది. జి-20 దేశాల్లో మూడింట రెండు వంతుల ప్రపంచ జనాభా నివసిస్తోంది. ప్రపంచ జీడీపీలో 90 శాతం ఇక్కడే ఉత్పత్తి అవుతోంది. 80 శాతం ప్రపంచ వాణిజ్యం ఈ దేశాల ద్వారానే జరుగుతోంది. జి-20 సంఘం 1997 ఆసియా దేశాల ఆర్థిక సంక్షోభాన్ని పురస్కరించుకుని ఆర్థిక మంత్రుల వేదికగా ప్రారంభమైంది. 2008 ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభం తరవాత ఇది దేశ నాయకుల వేదికగా రూపాంతరం చెందింది. ప్రస్తుతం జి-20 దేశాధినేతలు సంవత్సరానికి ఒకసారి సమావేశమవుతుంటే, ఆర్థిక మంత్రులు, కేంద్ర బ్యాంకుల గవర్నర్లు ఏటా రెండుసార్లు సమావేశమవుతారు. అనధికార స్థాయిలో మాటామంతీ జరుపుకొనే వేదికగా మొదలైనది కాస్తా ఇప్పుడు వివిధ ఖండాలకు, వేర్వేరు ఆర్థిక నేపథ్యాలకు చెందిన దేశాల కీలక వేదికగా మారింది. కరోనా విసరుతున్న పెను సవాలును జి-20 సమర్థంగా అధిగమిస్తే, కేవలం ఆర్థిక సంక్షోభాలనే కాకుండా ఇతర విధాలైన ఉపద్రవాలను సైతం ఎదుర్కోగలదని నిరూపణ అవుతుంది. జి-20 గురుతర బాధ్యతలను తలకెత్తుకుని ఎలాంటి విపత్కర పరిస్థితికైనా సమర్థ పరిష్కారాలు చూపగలనని చాటుకోవాలి.
ఎవరిదారి వారిదే!
మొదట చండప్రచండంగా వ్యాపిస్తున్న కరోనా వైరస్ను తక్షణం నిలువరించడానికి ఐక్య కార్యాచరణ చేపట్టాలి. వాస్తవంలో తద్విరుద్ధంగా జరుగుతోంది. ఎవరికివారే యమునాతీరే అన్నట్లు వ్యవహరిస్తున్నారు. రాకపోకలపై నిషేధాలు విధించడం, ప్రత్యేక ఆర్థిక ప్యాకేజీలు ప్రకటించడంతో సరిపెట్టుకుంటున్నారు. అంతర్జాతీయ సమన్వయం లోపించడంతో కరోనాపై ప్రజల్లో భయ విహ్వలత విజృంభిస్తోంది. కరోనా కేసులు రోజురోజుకీ పెరుగుతున్నాయే తప్ప తరగడం లేదు. జి-20 వర్చువల్‌ శిఖరాగ్ర సభలో అమెరికా, చైనాలు పరస్పర నిందారోపణలకు దిగకపోయినా, కరోనా సంక్షోభానికి కారణం మీరంటే మీరని బయట ఆరోపణలు రువ్వుకొంటున్న సంగతి తెలిసిందే. చైనా ప్రభుత్వ పత్రికలు, ఇతర సమాచార సాధనాలు అమెరికా సైన్యమే వుహాన్‌లో కరోనా వైరస్ను ప్రయోగించిందని కొంతకాలం క్రితం సూచించాయి. ఇక అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్‌ ట్రంప్‌ కరోనా వైరస్ను ‘చైనీస్‌ వైరస్’గా అభివర్ణిస్తున్న సంగతి తెలిసిందే. విపత్కాలంలో ప్రపంచాధిపత్యానికి ఆరాటపడకుండా కలసికట్టుగా కార్యాచరణకు దిగాలనే ఇంగిత జ్ఞానం లోపించడం విచారకరం. అన్ని దేశాలూ ఆరోగ్య వసతులను తక్షణం మెరుగుపరచడానికి చేతులు కలపాలి. కరోనా కట్టడికి కొత్త వ్యాక్సిన్లు, మందులను కనుగొనడానికి సమన్వయీకృతంగా అంతర్జాతీయ స్థాయిలో కృషి చేపట్టాలి. వైద్యులు, నర్సులకు మాస్క్‌లు ఇతర వ్యక్తిగత రక్షణ సామగ్రి (పీపీఈ)తో పాటు రోగాన్ని వేగంగా కనిపెట్టే టెస్ట్‌ కిట్ల ఉత్పత్తిని యుద్ధ ప్రాతిపదికపై చేపట్టాలి.
చైనాలో పుట్టిన కొవిడ్‌ 19 వ్యాధి; తరవాత ఇటలీ, స్పెయిన్‌ వంటి ఐరోపా దేశాలకు పాకి నేడు అమెరికాలో విజృంభిస్తోంది. అంటే వ్యాధి ప్రకంపన కేంద్రం ఎప్పటికప్పుడు మారుతోంది. ఈసారి ఆ కేంద్రం కనుక ఆఫ్రికాకు మారితే ఏమవుతుందో తలచుకోవడానికే భయమేస్తుంది. ప్రస్తుతానికి ఆఫ్రికాలో కరోనా కేసులు తక్కువగా నమోదవుతున్నా, రేపు ఉన్నట్టుండి ఎక్కువైతే జరిగే నష్టం అంతా ఇంతా కాదు. ఆఫ్రికా దేశాలలో వైద్య వసతులు అంతంతమాత్రమే. ఆర్థికంగా కూడా అవి చాలా బలహీనమైనవి. గృహ వసతి లేక, పౌష్ఠికాహార లోపాలతో ఇప్పటికే అగచాట్ల పాలవుతున్న ఆఫ్రికాపై కనుక కొవిడ్‌ 19 విరుచుకుపడిందీ అంటే, ఎంత నష్టం జరుగుతుందో ఊహకు అందదు. ఈ చేదు వాస్తవాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని ఆఫ్రికా దేశాలు కరోనా వైరస్ విరుచుకుపడిన కొత్తల్లో చైనా నుంచి తమ పౌరులను విమానాల్లో సొంత గడ్డకు తీసుకురావడానికి ససేమిరా అన్నాయి. బీజింగ్‌ వారిని తానే పంపుతానన్నా అడ్డుచెప్పాయి. అమెరికా, ఇటలీ వంటి సంపన్నదేశాలే కరోనా కల్లోలంతో విలవిలలాడుతున్నప్పుడు, ఆఫ్రికా దేశాలు ఈ మహమ్మారిని ఎలా ఎదుర్కోగలుగుతాయి? ఆఫ్రికాకు ఆర్థిక, వైద్య, సాంకేతిక సహకార ప్యాకేజీని వెంటనే ప్రకటించాల్సి ఉన్నా జి-20 దేశాల వర్చువల్‌ సభలో ఆ ఊసే లేకుండా పోయింది. అంతర్జాతీయ నాయకత్వం వహించే అవకాశాన్ని జి-20 ఇలా చేతులారా వదిలేసుకుంది.
మళ్లీ మళ్లీ వస్తే...