'పాండోరా పేపర్స్' సృష్టించిన ప్రకంపనలు మరువకముందే ఇప్పుడు 'ఫేస్బుక్ పేపర్స్'(facebook papers leak) బయటపెట్టిన రహస్యాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా తీవ్ర చర్చనీయాంశమయ్యాయి. ఫేస్బుక్కు ప్రజాప్రయోజనాల కంటే లాభార్జనే ముఖ్యమని ఇవి బట్టబయలు చేశాయి. ఈ ఉద్దేశంతోనే కంపెనీ అంతర్గత పరిశోధన(facebook research papers) వివరాలను ఇన్వెస్టర్లకు, ప్రజలకు తెలియకుండా ఫేస్బుక్ దాస్తోందని వెల్లడించాయి.
అమెరికాలోని అసోసియేటెడ్ ప్రెస్ సహా 17 వార్తా సంస్థలు జట్టుకట్టి ఫేస్బుక్ పేపర్స్ ప్రాజెక్టును(facebook papers) చేపట్టాయి. సామాజిక మాధ్యమ సంస్థకు సంబంధించి వేలాది అంతర్గత పత్రాల సమాచారాన్ని వెలికితీశాయి. ఫేస్బుక్ మాజీ ప్రొడక్ట్ మేనేజర్, సంస్థ విధానాలపై గళమెత్తిన ఫ్రాన్సెస్ హ్యూగెన్(Facebook whistleblower ) ద్వారా ఈ పత్రాలను పొందగలిగాయి. ఐరోపా వార్తా సంస్థల కన్జార్టియానికి కూడా ఈ ఫేస్బుక్ పేపర్స్ సమాచారం పొందేందుకు యాక్సెస్ ఉంది.
ఈ పత్రాలకు సంబంధించిన విశ్లేషణను అమెరికా, ఐరోపా వార్తా సంస్థలు సోమవారం(అక్టోబర్ 25న) ప్రచురించడం ప్రారంభించాయి. ఇందులో భారత్తో పాటు అనేక దేశాల్లో ఫేస్బుక్ స్వార్థప్రయోజనాల కోసమే పనిచేస్తున్నట్లు కుండబద్దలు కొట్టాయి. ఇదే విషయాన్ని ఫ్రాన్సెస్ హ్యూగెన్ కూడా గత కొన్ని నెలలుగా సెక్యూరిటీస్ అండ్ ఎక్స్చేంజ్ కమిషన్(ఎస్ఈసీ) దృష్టికి తీసుకెళ్లినట్లు వెల్లడించాయి. ఫేస్బుక్ ప్రజాప్రయోజనాల కంటే లాభార్జనకే ప్రాధాన్యమిస్తున్నట్లు హ్యూగెస్ ఫిర్యాదు చేసినట్లు పేర్కొన్నాయి.
తమ యూజర్ల సంఖ్యను పెంచుకునేందుకు ఫేస్బుక్ ఎలాంటి ప్రయత్నాలు చేస్తోంది? ఈ సామాజిక మధ్యమం వల్ల పిల్లలకు ఎలాంటి హాని కలుగుతుంది? రాజకీయ హింసలో దీని పాత్ర ఎలా ఉంది? వంటి విషయాలపై ఈ పత్రాల్లో ఉంది. క్యాపిటల్ భవనం హింస ఘటన దర్యాప్తులో భాగంగా అమెరికా కాంగ్రెస్ సభ్యుల ముందు కూడా ఇందుకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని ఉంచారు.
మోదీకి అనుకూలంగా..
- భారత్తో విద్వేష ప్రసంగాలు(facebook hate speech), తప్పుడు సమాచారం, హింసను ప్రేరేపించే పోస్టులను కట్టడి చేసే విషయంలో ఫేస్బుక్ సెలక్టివ్గా వ్యవహరించిందని అసోసియేటెడ్ ప్రెస్ బయటపెట్టిన పత్రాలు తేటతెల్లం చేశాయి. ప్రత్యేకించి ఓ వర్గానికి వ్యతిరేక కంటెంట్ విషయంలో ఇలా చేసిందని వెల్లడించాయి. సంస్థ ఉద్దేశాలు, ప్రయోజనాలు ఏంటనే విషయంపై అక్కడి ఉద్యోగులకే అనుమానాలు తెలెత్తినట్లు అసోసియేటెడ్ ప్రెస్ తెలిపింది.
- 2019 నుంచి ఈ ఏడాది మార్చి వరకు ఫేస్బుక్ నిర్వహించిన అంతర్గత పరిశోధనల్లో(facebook research papers) భారత్లో అభ్యంతరకర కంటెంట్ను సంస్థ తొలగించలేకపోతోందని తేలినట్లు పత్రాలు పేర్కొన్నాయి. ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్య దేశం, ఫేస్బుక్ అతిపెద్ద మార్కెట్ అయిన భారత్లో.. సామాజిక మాధ్యమాల ద్వారా విద్వేషాలు పెరిగి హింస హెచ్చరిల్లిన చరిత్ర ఉందని పేర్కొన్నాయి.
- ఫేస్బుక్కు(Facebook news ) ఈ సమస్యలపై చాలా ఏళ్లుగా అవగాహన ఉన్నప్పటికీ.. వాటిని పరిష్కరిచేందుకు సంస్థ చేసిన ప్రయత్నాలపై సందేహాలు వ్యక్తమయ్యాయి. ఈ విషయంలో ఫేస్బుక్ విఫలమైందని చాలా మంది క్రిటిక్స్, డిజిటల్ నిపుణులు అభిప్రాయపడ్డారు. ప్రత్యేకించి ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ పార్టీ భాజపాతో సంబంధమున్న వ్యవహారాల్లో సమస్యలను ఫేస్బుక్ పరిష్కరించలేకపోయింది.
- ప్రపంచ దేశాల రాజకీయాల్లో ఫేస్బుక్(facebook papers leak news ) కీలకంగా మారింది. భారత్లో కూడా అదే పరిస్థితి ఉంది.
- ఎన్నికల సమయంలో మోదీ ఫేస్బుక్ వేదికను తనకు అనూకూలంగా మలుచుకున్నారు. భాజపా నుంచి సమస్యలు వస్తాయనే ఉద్దేశంతోనే విద్వేష ప్రసంగాల విషయంలో ఫేస్బుక్ సెలక్టివ్గా వ్యవహరిస్తుందని గతేడాది వాల్స్ట్రీట్ జర్నల్ అనుమానం వ్యక్తం చేసింది. 2015లో ఫేస్బుక్ ప్రధాన కార్యాలయంలో ప్రధాని మోదీ, సంస్థ సీఈఓ మార్క్ జుకర్బర్గ్ ఆలింగనం చేసుకున్నారు. కాసేపు ఉల్లాసంగా గడిపారు.
- ప్రపంచంలో రిస్కులో ఉన్న దేశాల్లో భారత్ను ఒకటిగా ఫేస్బుక్ చూసింది. హిందీ, బెంగాలీ భాషల్లో విద్వేష ప్రసంగాలు ఎక్కువగా వ్యాప్తి చెందుతున్నట్లు గుర్తించింది. అయినా వీటి తప్పుడు సమాచార వ్యాప్తిని అరికట్టేందుకు అవసరమైన సంఖ్యలో లాంగ్వేజ్ మోడరేటర్లను నియమించుకోలేదు. విద్వేష ప్రసంగాలను అరికట్టేందుకు సాంకేతిక సాయం కోసం భారీగా వెచ్చించినట్లు ఫేస్బుక్ అసోసియేటెడ్ ప్రెస్కు తెలిపింది. 2021లో ఇలాంటి కంటెంట్ 50శాతం తగ్గుతుందని పేర్కొంది.
క్యాపిటల్ ఘటన
- జనవరి 6న అమెరికా క్యాపిటల్ భవనంలో హింస చెలరేగిన సమయంలో ఫేస్బుక్ బాధ్యతాయుతంగా వ్యవహరించలేదని పత్రాలు పేర్కొన్నాయి. తప్పుడు సమాచారం, రెచ్చగొట్టే ప్రసంగాల వ్యాప్తిని నిలువరించేలేకపోయిందని తెలిపాయి. అమెరికాలో అతివాద భావజాలం పెరుగుతున్నట్లు తెలిసినా ఫేస్బుక్ చర్యలు చేపట్టలేకపోయిందని బహిర్గతం చేశాయి.
- గతేడాది గాజా యుద్ధ సమయంలోనూ ఫేస్బుక్ మాతృ సంస్థగా ఉన్న ఇన్స్టాగ్రాం #AlAqsa ట్యాగ్ను తాత్కాలికంగా బ్యాన్ చేసింది. ఆ తర్వాత ఫేస్బుక్ క్షమాపణలు కూడా చెప్పింది. ప్రపంచంలో మూడో పవిత్ర ప్రదేశమైన జెరుసలేంలోని Al-Aqsa మసీదును తమ అల్గారిథంలు ఉగ్రవాద సంస్థ పేరుగా భావించినందు వల్ల పొరపాటుగా ఇలా చేయాల్సి వచ్చిందని వివరణ ఇచ్చింది. అరబ్ భాషను పేస్బుక్లో ఎక్కువగా వాడుతున్నప్పటికీ సంస్థ ఎన్నోసార్లు అరబ్కు సంబంధించిన పోస్టులను తప్పుగా భావించి తొలగించింది. రాజకీయ ప్రసంగాలపై సంస్థ తీరు ఎలా ఉంటుందని చెప్పేందుకు ఇదే నిదర్శనం.
ఇదీ చదవండి:'భారత ఎన్నికల్లో ఫేస్బుక్ జోక్యం'- జేపీసీ విచారణకు కాంగ్రెస్ డిమాండ్
