ఎవరి ఊహలకూ అందనంత తుపాను వేగంతో అఫ్గానిస్థాన్‌ను తాలిబన్‌ సాయుధ మూకలు హస్తగతం చేసుకొన్నాయి. దాంతో అమెరికా మద్దతుతో ఇరవై ఏళ్లుగా కొనసాగుతున్న పౌర ప్రభుత్వానికి నూకలు చెల్లిపోయాయి. అంతకు మునుపే అధ్యక్షుడు అష్రఫ్‌ ఘనీ దేశం విడిచిపెట్టేశారు. రక్తపాతాన్ని నివారించేందుకే తాను ఆ నిర్ణయం తీసుకొన్నానని సామాజిక మాధ్యమాల్లో ప్రకటించారు. ప్రజలందరికీ 'క్షమాభిక్ష' ప్రసాదించామని ప్రకటించిన తాలిబన్లు- ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు రంగం సిద్ధం చేసుకొంటున్నారు. అమెరికా జంట భవనాలపై ఉగ్రదాడి దరిమిలా రెండు దశాబ్దాల క్రితం వారు అధికారాన్ని కోల్పోయారు. అల్‌ఖైదాను, దానికి అండగా నిలబడ్డ తాలిబన్లను అణచివేసి.. ఉగ్రవాద భూతం నుంచి శాశ్వత స్వేచ్ఛను సాధిస్తామంటూ అఫ్గానిస్థాన్‌పై అప్పట్లో అగ్రరాజ్యం కాలుమోపింది. ప్రతీకారానికి కాలుదువ్వి ఇన్నేళ్ల పాటు యుద్ధంలో తలమునకలైన అమెరికా చివరికి సాధించింది ఏమీ లేదు. అది చాలదన్నట్లుగా ప్రణాళికారహితంగా బలగాలను ఉపసంహరించుకొని, అఫ్గాన్‌ను చేజేతులా తాలిబన్లకు అప్పగించింది!
ఆది నుంచీ నమ్మకద్రోహమే...
గడచిన ఇరవై ఏళ్లలో మూడు లక్షల మందికి పైగా అఫ్గాన్ సైనికులు, పోలీసులకు అమెరికా శిక్షణ అందించింది. అత్యాధునిక ఆయుధాలనూ సమకూర్చింది. అయినా వారు ఏమాత్రం పోరాడకుండా తాలిబన్లకు లొంగిపోయారు. అమెరికా సేనలు అర్ధరాత్రి వేళలో మూటాముల్లే సర్దేయడంతో అఫ్గాన్ దళాల ఆత్మస్థైర్యం దెబ్బతింది. నిఘా విభాగాధిపతి అమ్రుల్లా సలేహ్‌తో కలిసి అధ్యక్షుడు ఘనీ పలాయనం చిత్తగించడంతో అఫ్గాన్ బలగాలు జావగారిపోయాయి. తాలిబన్‌ తండాలపై పౌర ప్రభుత్వం చేసిన ప్రధాన దాడులన్నింటికీ అమ్రుల్లాయే ప్రధాన సూత్రధారి కావడం గమనార్హం. తాలిబన్లను ఎదుర్కోవడానికి సైనిక, నిఘా వ్యవస్థలను నిర్మించిన అహ్మద్‌ షా మసూద్‌(కమాండర్‌ మసూద్‌)కు అమ్రుల్లా సలేహ్‌ అత్యంత సన్నిహితుడు. మసూద్‌ మాదిరిగానే ఆయన తాలిబన్లను తుదికంటా వ్యతిరేకించారు. కానీ, అమెరికన్ల చేతుల్లో చాలాసార్లు చేదు అనుభవాలను ఎదుర్కొన్నారు. దాంతో ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో తనను అగ్రరాజ్యం రక్షిస్తుందన్న భరోసా ఆయనకు చిక్కలేదు. తాలిబన్లకు పట్టుబడి చిత్రహింసల పాలబడేకంటే సరిహద్దులను దాటిపోవడమే ఉత్తమమనుకొన్నారు. ఘనీతో కలిసి ఆ మేరకు తన దారి తాను చూసుకొన్నారు.
వాగ్దానానికి జెల్లకొట్టి..
కొత్త సహస్రాబ్దికి ముందు అఫ్గానిస్థాన్‌లో తాలిబన్ల రాజ్యం సాగుతున్నప్పుడు- వారికి వ్యతిరేకంగా కమాండర్‌ మసూద్‌ను సీఐఏ ఎగదోసింది. ఆ తరవాత ఎందుకనో ఈ ప్రాంతంపై అగ్రరాజ్యం ఆలోచనలు మారిపోయాయి. తాలిబన్ల పీచమణచడానికి పూర్తిస్థాయిలో మద్దతిస్తామని మసూద్‌కు చేసిన వాగ్దానానికి జెల్లకొట్టి, మిత్రులకు నమ్మకద్రోహం చేసి అమెరికా చక్కాపోయింది. ఆ క్రమంలోనే మసూద్‌ను ముష్కరులు మట్టుపెట్టారు. ఆ తరవాత ఆయన సహచరులకు సహాయం అత్యవసరమైనప్పటికీ అమెరికా ఆ మేరకు ముందుకు రాలేదు. 2000 సంవత్సరంలో అమ్రుల్లా నేతృత్వంలో తాలిబన్లపై పోరాటానికి సంసిద్ధమైన అఫ్గాన్ దళాలకు అండదండలు అందించలేదు. ఫలితంగా తమకు ఉన్న కొద్దిపాటి వనరులతోనే సలేహ్‌ బృందం తాలిబన్లతో తలపడాల్సి వచ్చింది. అప్పట్లో అమ్రుల్లాకు జర్మనీ ద్వారా కొద్దిమేరకు అమెరికా సాయం చేసింది కానీ, తాలిబన్లను నిలువరించడానికి అది సరిపోలేదు. సలేహ్‌ ఎలాగో తిప్పలు పడి తజకిస్థాన్‌ గుండా ఆయుధాలు, ఇతర సామగ్రిని తెచ్చుకొనేవారు. న్యూయార్క్‌పై సెప్టెంబరు 11 దాడులు జరిగాకగానీ, అమెరికాకు తత్వం బోధపడలేదు. అల్‌ఖైదా నాయకులను, వాళ్లకు తోడ్పడుతున్న తాలిబన్లను వేటాడటానికి అప్పుడు అఫ్గాన్లో కాలుపెట్టింది. అలా ఉగ్రవాదంపై యుద్ధం ప్రారంభించింది.
అక్కడితో ఆసక్తి సన్నగిల్లిపోయింది..