లక్షణాలు లేకుండా కరోనా బారిన పడిన వారు ఏం చేయాలి..?

రాష్ట్రంలో కరోనా కేసులు పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో వైద్యారోగ్య శాఖ మరింత అప్రమత్తమైంది. హాం క్వారంటైన్​లో ఉన్నవారికి సాయంగా ప్రత్యేక కాల్​సెంటర్​ సహా.. డాష్​ బోర్డును ఏర్పాటుచేయనున్నట్లు ప్రకటించింది. మహమ్మారి విజృంభిస్తున్న నేపథ్యంలో ప్రజలు ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.. ఎలాంటి మందులు వినియోగించాలి.. వంటి సమాచారం కోసం డైరెక్టర్ ఆఫ్ పబ్లిక్ హెల్త్ డా.శ్రీనివాస్​తో ఈటీవీ భారత్​ ముఖాముఖి.

ప్ర. కోలుకుంటున్న వారి సంఖ్య పెరుగుతోంది. దీనిని ఎలా చూడవచ్చు?

జ. మన రాష్ట్రంలో ఇప్పటి వరకు 37వేలకు పైగా కేసులు వచ్చాయి. ఇందులో 65 శాతానికిపైగా కోలుకున్నారు. మోర్టాలిటీ కేవలం 1శాతం మాత్రమే ఉంది. సాధారణంగా 0.3 శాతామే ఈ వ్యాధి కారణంగా చనిపోతారని అంచనా. టీబీ, రోడ్డు ప్రమాదాల్లో సంభవించే మరణాలతో పోలిస్తే కొవిడ్​తో చనిపోయే వారు చాలా తక్కువ. ఇంతకు ముందు వచ్చిన సార్స్, మెర్స్ వంటి వైరస్​లు దాదాపు 40 నుంచి 60 శాతం మరణాలకు కారణమయ్యేవి. అయితే ఈ వ్యాధి ఎక్కువ మందికి సోకుతోంది. మరణాలు మాత్రం తక్కువగా ఉంటున్నాయి. 80 నుంచి 85 శాతం మందిలో ఎలాంటి లక్షణాలు లేకుండానే కొవిడ్ నిర్ధరణ అవుతుంది. 5 నుంచి 8 శాతం మందిలో మాత్రమే కొద్దిపాటి నుంచి సీరియస్ లక్షణాలు బయటపడుతున్నాయి. 90 శాతం పైగా మరణించిన వారు వృద్ధులు, ఇతర వ్యాదులతో బాధపడుతున్న వారే.

ప్ర. లక్షణాలు లేకుండా కరోనా బారినపడిన వారు హోం ఐసోలేషన్​లో ఉంటున్నారు. వారు ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి?

జ. లక్షణాలు లేని వారు దగ్గరలో ఉన్న పీహెచ్​సీ నుంచి మందులను తీసుకుని ఇంట్లోనే చికిత్స తీసుకుని, కోలుకునే అవకాశం ఉంది. గత నెలన్నరగా రాష్ట్రంలో హోం ఐసోలేషన్​ని ప్రోత్సహిస్తున్నాం. అయితే సరిగా ఐసోలేషన్​కి తగిన సౌకర్యాలతో ఇల్లు ఉన్నవారు, ఇతర రకాల వ్యాధులు లేనివారే హోం ఐసోలేషన్​కి అర్హులు. 25 వేల మందికి పైగా హోం ఐసోలేషన్​లో ఉంచగా ప్రస్తుతం వారి సంఖ్య 12వేలకు తగ్గింది. మిగత వారు కోలుకున్నారు. అయితే లక్షణాలు లేనివారిలో వ్యాధి గుర్తించేలోపే ఇతరులకు వైరస్ సోకే ప్రమాదం ఉంది. ఇక ఇటీవలి కాలంలో మాస్కులు, డిస్ ఇన్ ఫెక్షన్ సొల్యూషన్, మందులతో కూడిన హోం ఐసోలేషన్ కిట్లను అందిస్తున్నాం. 17 రోజుల హోం ఐసోలేషన్​కి సరిపడా మందులతో పాటు... తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలపై ఒక బుక్ లెట్ ఇస్తున్నాము. హోం ఐసోలేషన్​లో ఉంటున్నవారిని కాల్ సెంటర్​కి కనెక్ట్ చేసి వారికి తగిన కౌన్సిలింగ్ ఇస్తున్నాం. వైరస్ సోకిన వారిలో 99 శాతం కోలుకుంటున్నారు.

ప్ర. యాంటీజెన్ టెస్టులు ప్రారంభించిన తర్వాత టెస్టింగ్ స్లిప్స్, రిపోర్ట్స్ అనేవి చాలా ఆలస్యం అవుతోంది. దీనితో ఎవరిని కాంటాక్ట్ చేయాలన్న విషయంలో ఇబ్బందులు ఎదురవుతున్నాయి?

జ. దీనిపై ఎవరూ ఆందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదు. వీలైనంత త్వరగా ప్రజల్లో వైరస్​ని గుర్తించేందుకే యాంటీ జెన్ టెస్టులు ప్రారంభించాం. రోజుకు సుమారు పదివేల పరీక్షలు చేస్తున్నాం. జీహెచ్​ఎంసీ పరిధిలో అన్ని ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో పరీక్షలు చేస్తున్నాం. పాజిటివ్ రాగానే అతని ఆరోగ్య పరిస్థితులు ఆరాతీసి, వెంటనే చికిత్స ప్రారంభిస్తున్నాం.

ప్ర. కాల్ సెంటర్​తో కనెక్ట్ చేయటం, హోం ఐసోలేషన్ ఉంచటం, కిట్స్ అందించటం చాలా ఆలస్యం అవుతోంది. పాజిటివ్ అని తెలిసినా రిపోర్ట్​లు రావటం లేదు?

జ. ఇలాంటి కొన్ని ఘటనలు మా దృష్టికి వచ్చాయి. కింది స్థాయిలో కొన్ని ఫిర్యాదులు వచ్చాయి. దీనిపై ఇప్పటికే మా అధికారులతో చర్చించాం. టెస్టులు చేసే దగ్గరే హోం ఐసోలేషన్ కిట్​లు పెట్టాలని జీహెచ్​ఎంసీతో చర్చించి నిర్ణయించాం. ప్రస్తుతం రోజుకి 1500 నుంచి 2000 మందికి పాజిటివ్ వస్తున్నాయి. కాబట్టి ఇలాంటి సమస్య పరిష్కారానికి ఎప్పటికప్పుడు కృషి చేస్తున్నాము. కాల్ సెంటర్ కెపాసిటీ పెంచుతున్నాం.

ప్ర. ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో ఫీజుల వసూళ్లు, ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో చికిత్సలపై అనేక ఆరోపణలు వస్తున్నాయి. ఆయా అంశాలపై నేరుగా అధికారులకు ఫిర్యాదు చేసేందుకు ప్రజలకు ఎలాంటి సదుపాయాలు కల్పిస్తున్నారు?

జ. ఇలాంటి సమస్యలపై 04021111111కి కాల్ చేస్తే జీహెచ్​ఎంసీ వారు తక్షణం స్పందిస్తారు. కిట్ గురించి, ఇతర సమస్యలపై కంప్లైంట్ చేయవచ్చు. అలాగే 104 కాల్ సెంటర్ ద్వారా హెల్త్ డిపార్ట్ మెంట్ ప్రజల సందేహాలను నివృత్తి చేస్తున్నాం. ఇలా వచ్చిన కాల్స్ అన్నింటిని ఆయా విభాగాల హెచ్​ఓడీలకు పంపి సమస్యల పరిష్కారానికి కృషి చేస్తున్నాం.

ప్ర. సోషల్ మీడియా ద్వారా ఏదైనా సులభంగా సమస్యలను ప్రభుత్వం దృష్టికి తెచ్చే అవకాశం ఉందా ?

జ. ప్రజలు ఇటీవలి కాలంలో సోషల్ మీడియా ఎక్కువగా వినియోగిస్తున్న నేపథ్యంలో వాట్సప్ నెంబర్​ని మేము అందుబాటులోకి తీసుకువస్తున్నాం. ఆ వాట్సప్ నెంబర్​కు సమస్యలను పంపిస్తే వాటిని వెంటనే పరిష్కరించేందుకు అవకాశం ఉంటుంది.

ప్ర. ఇటీవలి కాలంలో ప్రైవేటు మెడికల్ కాలేజీలను ప్రభుత్వం కొవిడ్ చికిత్సలకు వినియోగించేందుకు ఏర్పాట్లు చేసింది. వాటిలో చికిత్స పొందేందుకు ప్రజలు ఎవరికి సమాచారం ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది ఆ వివరాలేంటి?

జ. మార్చి నెలలో 17,000 పడకలను ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసింది. ఇందులో 5000 పడకలకు ఆక్సిజన్ సదుపాయం ఉంది. ప్రైవేటు ఆస్పత్రులకు కొవిడ్ అనుమతితో పాటు... వాటిలో చికిత్సను మానిటరింగ్ చేసేందుకు ప్రత్యేక సిబ్బందిని ఏర్పాటు చేశాం. ఇక రాష్ట్రంలో 20 వరకు ప్రైవేటు మెడికల్ కాలేజీలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. వారంతా స్వచ్ఛందంగా కొవిడ్ చికిత్సల కోసం ముందుకు వచ్చారు. ఇందులో భాగంగా హైదరాబాద్ పరిసరాల్లో మొత్తం 10 ప్రైవేటు మెడికల్ కాలేజీలు ఉన్నాయి. అందులో ప్రధానంగా మూడు మెడికల్ కాలేజీలు.... మల్లారెడ్డి మెడికల్ కాలేజీ, కామినేని ఇన్​స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్, మమత మెడికల్ కాలేజీలను ఇప్పటికే సిద్ధం చేశాం. అక్కడ చికిత్స పొందే రోగులకు పూర్తి ఉచితంగా చికిత్స అందిస్తాం. అన్ని ఖర్చులను ప్రభుత్వమే భరిస్తుంది. వైద్య ఆరోగ్య శాఖ కోసం అక్కడ ప్రభుత్వం ఒక హెల్త్ డెస్క్​ను ఏర్పాటు చేస్తుంది. పాజిటివ్ వచ్చిన వారు రిపోర్ట్స్ తీసుకుని నేరుగా వెళ్లి ఆయా ఆస్పత్రుల్లో చికిత్స పొందవచ్చు.

ప్ర. ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో కృత్రిమ కొరత సృష్టిస్తున్నారు. దీనిపై ఎలాంటి చర్యలు తీసుకుంటున్నారు?

జ. బెడ్ మేనేజ్​మెంట్​ ఈ సమయంలో చాలా ముఖ్యం. కొవిడ్​ని కమర్షియల్​గా చూడకూడదు. గాంధీ ఆస్పత్రిలో ఇప్పటికే 4వేల మందికి పైగా చికిత్స చేశాం. ప్రైవేటు ఆస్పత్రులు పెట్టుకుందే డబ్బు కోసం. అలాంటి వాటిలో ఉచితంగా చికిత్స చేయమనో.. తక్కువ ఖర్చుకి చికిత్స అందవ్వమని చెప్పలేం. వారూ జీతాలు చెల్లించాలి, ఎక్విప్మెంట్ బిల్లులు ఉంటాయి. కాబట్టి వారిని సోషల్ సర్వీస్ చేయమని కోరలేం. ఆర్థిక స్తోమత ఉన్నవారు ప్రైవేటు ఆస్పత్రులకు వెళ్తున్నారు. ప్రైవేటులో చికిత్స కోసం అయినా ప్రభుత్వం ఒక ధరను నిర్ణయించింది. రేపటి నుంచి లైవ్ డాష్ బోర్డును ఏర్పాటుచేస్తున్నాం. దీని ద్వారా ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో అందుబాటులో ఉన్న పడకలు, వెంటిలేటర్​ల వివరాలు ఎప్పటికప్పుడు ప్రజలకు తెలుస్తాయి.

ప్ర. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ఇన్​స్టిట్యూషనల్ ఐసోలేషన్ ఏర్పాట్లు ఎక్కడెక్కడ ఉన్నాయి.?

జ. ఈ సమస్య ఎక్కువగా జీహెచ్​ఎంసీలో వస్తుంది. హైదరాబాద్​లో నాలుగు ప్రాంతాల్లో ఇన్​స్టిట్యూషనల్ క్వారంటైన్ ప్రారంభించాం. ముఖ్యంగా నేచర్ క్యూర్, ఆయుర్వేదిక్ కాలేజీ, సరోజీని దేవి కంటి ఆస్పత్రి, నిజామియా టీబీ ఆస్పత్రి, రామాంతపూర్​లోని ప్రభుత్వ హోమియో ఆస్పత్రిలో ఇన్​స్టిట్యూషనల్ క్వారంటైన్ కోసం ఏర్పాటు చేశాం. రంగారెడ్డి మేడ్చల్​తో పాటు.. ప్రతి జిల్లాలోనూ ఒక్కో కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేశాం.

ప్ర. హోం ఐసోలేషన్​లో ఉన్నవారికి సాయం చేసేవారు, కుటుంబ సభ్యులు విటమిన్, హెచ్​సీ క్యూ వంటి మందులను వాడుతున్నట్టు తెలుస్తోంది. ఇది ఎంతవరకు సరైంది. అసలు అలా వాడొచ్చా ?

జ. హెచ్​సీ క్యూ మందును హై రిస్క్ గ్రూప్ వారే వాడుతున్నారు. పోలీసులు, మున్సిపల్ సిబ్బంది, వైద్యులు ఇప్పటి వరకు వాడారు. అయితే ఇటీవలి కాలంలో సాధారణ ప్రజలను సైతం వాటిని వినియోగించవచ్చని చెబుతున్నాము. ఇలాంటి మందులు వాడే ముందు వైద్యుడి సలహా తప్పనిసరి. విటమిన్ సీ, డీ, జింక్, మల్టీవిటమిన్ ట్యాబ్లెట్లు ఇమ్యునిటీని పెంచుతాయి. అయితే కృత్రిమంగా విటమిన్లపై ఆధారపడటం కంటే సహజంగా ఆహారం ద్వారా వచ్చే వాటిమీదే ఆధారపడటం మంచిది.

ప్ర. ఇటీవలి కాలంలో ప్రజలు ఎక్కువగా కషాయాల మీద ఆధారపడుతున్నారు. ఇది ఎలాంటి పరిస్థితులకు దారి తీసే అవకాశం ఉంది?

జ. భారతదేశంలో ఒక్కో ప్రాంతంలో ఒక్కో రకమైన సంప్రదాయ వైద్య విధానాన్ని పాటిస్తుంటారు. వాటిపై ప్రజలకు కూడా నమ్మకం ఉంది. కాబట్టి అలాంటి కషాయాలు తాగవచ్చు. అయితే ముందుకు దానికి సంబంధించిన వైద్యుడు సలహా తప్పక తీసుకోవాలి.

ప్ర. కరోనా టెస్టులకు సంబంధించి అసలు ఎవరిని ఎలా అప్రోచ్ అవ్వాలి. ఎలాంటి వారికి టెస్టులు అవసరం?

జ. కొవిడ్ టెస్టులు అందరికీ అవసరం లేదు. లక్షణాలు ఉన్నవారికే టెస్టులు అవసరం. ముఖ్యంగా వర్షాకాలంలో ఇలాంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. లక్షణాలు రాగానే అది కొవిడ్ అని భయపడాల్సిన అవసరం లేదు. కాబట్టి కొంత జాగ్రత్తగా ఉండాలి. అయినా లక్షణాలు ఉన్నవారికి మాత్రం తప్పక పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. ఇంటి వైద్య మంచిది కాదు. శ్వాస తీసుకోవటంలో ఇబ్బంది ఉంటే తప్పక ఆస్పత్రికి వెళ్లాలి. పాజిటివ్ వచ్చిన వ్యక్తి కాంటాక్ట్​లు సైతం తప్పక పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. వృద్ధులకు పాజిటివ్ వస్తే తక్షణం ఆస్పత్రిలో చేర్చి చికిత్స అందించాలి.

ప్ర. లక్షణాలు ఉండి ర్యాపిడ్ టెస్టుల్లో నెగెటివ్ వస్తే ఆర్​టీపీసీఆర్ పరీక్షలు చేయించాలి ఉంటారు. దీనిపై మీరేమంంటారు?

జ. యాంటిజెన్ టెస్టుల్లో పాజిటివ్ వస్తే తప్పక వాళ్లకు వైరస్ సోకినట్లే. కానీ లక్షణాలు ఉండి నెగెటివ్ వస్తే అప్పటి కప్పుడు వారి శాంపిళ్లను ఆర్​టీపీసీఆర్ పరీక్షకు పంపి రిపోర్ట్​లు రాకముందే సిప్టమేటిక్ ట్రీట్మెంట్ ఇస్తున్నాము. ఫలితంగా రోగులు తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కోకుండా కాపాడవచ్చు. ఆర్​టీపీసీఆర్, ర్యాపిడ్ టెస్టులను చేయటం ద్వారా త్వరగా ఖచ్చితమైన ఫలితాలను ఇచ్చి వీలైనంత త్వరగా ప్రజలకు పూర్తిగా చికిత్స అందించగలుగుతున్నాము.