Gratuity Calculation - How To Guide : గ్రాట్యుటీ అంటే ఏమిటి?.. దానిని ఎలా లెక్కించాలి?

Gratuity Calculation In Telugu - How To Guide : మీరు ఉద్యోగం చేస్తున్నారా? అయితే మీకు గ్రాట్యుటీ అంటే ఏమిటో తెలుసా? గ్రాట్యుటీని ఎలా లెక్కించాలో తెలుసా? ఒక వేళ తెలియకపోతే మరేమీ గాబరా పడకండి. గ్రాట్యుటీ గురించి పూర్తి వివరాలు ఈ ఆర్టికల్ ద్వారా తెలుసుకోండి.

Gratuity Calculation in Telugu - How To Guide : ఉద్యోగం చేసే ప్రతి ఒక్కరూ తమకు చెందాల్సిన బెనిఫిట్స్​ గురించి కచ్చితంగా తెలుసుకోవాలి. సాధారణంగా ఉద్యోగులకు నెలవారీ జీతంతోపాటు, ప్రావిడెంట్​ ఫండ్​, డియర్​నెస్​ అలవెన్స్​, గ్రాట్యుటీ, ఇన్సూరెన్స్సహా కొన్ని ఎర్నెడ్​ లీవ్స్​ ఉంటాయి. మహిళలు అయితే ప్రత్యేకంగా మెటర్నిటీ సెలవులు కూడా ఇస్తారు. ఈ బెనిఫిట్స్​లో అత్యంత ముఖ్యమైన గ్రాట్యుటీ గురించి ఈ ఆర్టికల్​లో తెలుసుకుందాం.

గ్రాట్యుటీ ఎవరికి వస్తుంది?
Gratuity Eligibility : ప్రభుత్వ నిబంధనల ప్రకారం, ఉద్యోగులు ఒక సంస్థలో 5 సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కాలం పనిచేస్తే.. వారు గ్రాట్యుటీ పొందేందుకు అర్హులు అవుతారు. వాస్తవానికి మీరు కొత్త కంపెనీలో చేరిన ప్రతిసారీ.. మీ కాస్ట్-టు-కంపెనీ (సీటీసీ)లో కొంత భాగం గ్రాట్యుటీకి జమ అవుతుంది. గ్రాట్యుటీ చెల్లింపు చట్టం-1972 ప్రకారం, ఉద్యోగులు అందరూ గ్రాట్యుటీ పొందడానికి అర్హులు అవుతారు.

గ్రాట్యుటీ ఎంత వస్తుంది?
Gratuity Percentage : పేమెంట్​ ఆఫ్​ గ్రాట్యుటీ యాక్ట్​-1972 ప్రకారం, ఒక ఉద్యోగి బేసిక్​ శాలరీలో 4.81 శాతంగా గ్రాట్యుటీ లెక్కిస్తారు. ఉదాహరణకు ఒక ఉద్యోగి సంవత్సరానికి రూ.5,00,000 వరకు జీతం తీసుకుంటున్నట్లు అయితే.. అతను 4.81 శాతం గ్రాట్యుటీకి అర్హుడు అవుతాడు. అప్పుడు అతనికి రూ.24,050 మొత్తం గ్రాట్యుటీగా అందుతుంది. అంటే సదరు ఉద్యోగి నెలకు దాదాపు రూ.2,000 వరకు గ్రాట్యూటీ పొందినట్లు లెక్క.

గ్రాట్యుటీని ఎలా లెక్కిస్తారు?
How To Calculate Gratuity : ఉద్యోగి జీతం, డియర్​నెస్​ అలవెన్స్ (DA)​ ఆధారంగా గ్రాట్యుటీ లెక్కిస్తారు. వాస్తవానికి ఉద్యోగి సంపాదించిన గ్రాట్యుటీ మొత్తం.. అతని సర్వీస్​ కాలం, చివరిసారిగా వచ్చిన జీతం ఆధారంగా నిర్ధరణ అవుతుంది. గ్రాట్యుటీ చట్టం-1972 పరిధిలోకి వచ్చే కంపెనీలు.. నెలకు 26 రోజులుగా పరిగణించి గ్రాట్యుటీని లెక్కించాల్సి ఉంటుంది. ఒక ఉద్యోగి సంవత్సరం పాటు కంపెనీలో పనిచేస్తే.. అతనికి 15 రోజులకు ఒకసారి చొప్పున గ్రాట్యుటీ చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.

గ్రాట్యుటీ ఫార్ములా
Gratuity Formula : ఉద్యోగి చివరిగా డ్రా చేసిన జీతం (బేసిక్ శాలరీ + డియర్​నెస్​ అలవెన్స్​) X పూర్తి చేసిన సర్వీస్​ సంవత్సరాల సంఖ్య X 15/26

గ్రాట్యుటీ ఎప్పుడు వస్తుంది?
Gratuity Eligibility Years :ఉద్యోగులు ఒక సంస్థలో 5 ఏళ్లు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కాలం నిరంతరంగా పనిచేస్తే.. వారు గ్రాట్యుటీని పొందేందుకు అర్హులు అవుతారు. మీరు ప్రస్తుత కంపెనీ నుంచి మరో కంపెనీకి మారినప్పుడు లేదా మీ జీతం చివరి సెటిల్​మెంట్ పూర్తి అయినప్పుడు గ్రాట్యుటీ అందిస్తారు. లేదా ప్రస్తుత కంపెనీలోని ఉద్యోగాన్ని విడిచిపెట్టినప్పుడు.. మీ శాలరీ చివరి సెటిల్​మెంట్​ చేసే సమయంలోగానీ లేదా అంతకు ముందుగానీ మీకు రావాల్సిన గ్రాట్యుటీని అందిస్తారు.

ప్రభుత్వ నిబంధనలు ఏం చెబుతున్నాయి?
Gratuity Rules In India : ప్రభుత్వ నిబంధనల ప్రకారం, ఒక ఉద్యోగి రాజీనామా చేసిన 30 రోజుల్లోపు అతనికి చెల్లించాల్సిన గ్రాట్యుటీని కంపెనీ యజమాని చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. కానీ కొన్ని సార్లు కంపెనీలు గ్రాట్యుటీని చెల్లించేందుకు నిరాకరిస్తూ ఉంటాయి. అలాంటప్పుడు ఉద్యోగి కచ్చితంగా న్యాయబద్ధంగా పోరాడవచ్చు. ఇందు కోసం ఉద్యోగి ముందుగా కంపెనీ యాజమాన్యానికి లీగల్ నోటీస్ ఇవ్వాలి. తరువాత జ్యూరిస్​డిక్షనల్​ కంట్రోలింగ్ అథారిటీకి ఫిర్యాదు చేయాలి. అయితే ఉద్యోగి తను రాజీనామా చేసిన 90 రోజుల్లోపే ఫిర్యాదు చేయాల్సి ఉంటుంది. అలాగే ఉద్యోగి తన గ్రాట్యుటీ సమస్య గురించి లేబర్ కమిషనర్​ జిల్లా కార్యాలయంలోనూ ఫిర్యాదు చేయవచ్చు.

30 రోజుల్లోపు చెల్లించాల్సిందే!
Gratuity Payment Rules 2023 : ఉద్యోగి తన గ్రాట్యుటీ కోసం దరఖాస్తు చేసిన తరువాత, యజమాని 15 రోజుల్లోపు.. చెల్లించే గ్రాట్యుటీ మొత్తాన్ని, గ్రాట్యుటీ అందించే తేదీని కచ్చితంగా తెలియజేయాల్సి ఉంటుంది. అలాగే దరఖాస్తు స్వీకరించిన 30 రోజుల్లోపు కచ్చితంగా ఉద్యోగికి గ్రాట్యుటీ అందించాల్సి ఉంటుంది.