పెద్దనోట్ల రద్దు.. భారత ఆర్థిక వ్యవస్థను ఓ కుదుపునకు గురిచేసిన నిర్ణయం. 2016 నవంబర్ 8న రూ.500, రూ.1,000 నోట్లను రద్దు చేస్తున్నట్లు ప్రధాన మంత్రి నరేంద్రమోదీ చేసిన సంచలన ప్రకటనతో.. అటు సామాన్యులతో పాటు.. ఇటు రాజకీయ నేతలూ ఒక్క సారిగా ఉల్లిక్కిపడ్డారు. ఈ సంచలన నిర్ణయానికి నేటితో సరిగ్గా.. మూడేళ్లు నిండాయి. నోట్లరద్దు నిర్ణయంతో జరిగిన మార్పులు.. అది సాధించిన విజయాలు, వైఫల్యాలను ఒక్క సారి గుర్తు చేసుకుందాం.
నల్లధనం వెలికితీతే ప్రధాన లక్ష్యం..
నల్ల ధనాన్ని వెలికితీయడమే ప్రధాన లక్ష్యంగా నోట్ల రద్దు నిర్ణయాన్ని తెరపైకి తెచ్చింది మోదీ సర్కారు. నల్ల ధనం చాలా వరకు రూ.500, రూ.1,000 నోట్ల రూపంలో నిల్వ ఉందని ప్రభుత్వం భావించింది. అందుకోసమే నోట్లను రద్దు చేస్తే.. ఆ ధనం అంతా వ్యవస్థలోకి వస్తుందని అంచనా వేసింది. అయితే ఎంత మేర నల్ల ధనం బయటికి వచ్చిందనే దానిపై ఇంకా స్పష్టత రాలేదు. ప్రభుత్వ గణాంకాలు మాత్రం చాలా వరకు నల్ల ధనం వ్యవస్థలోకి వచ్చినట్లు చెబుతున్నాయి.
పన్ను చెల్లింపులు పెరిగాయి..
నోట్ల రద్దు తర్వాత తొలి ఏడాది.. పన్ను చెల్లించేవారి సంఖ్య గణనీయంగా పెరిగింది. కొత్తగా పన్ను పరిధిలోకి 56 లక్షల మంది వచ్చినట్లు అప్పటి అధికారిక గణాంకాల్లో తేలింది.
డిజిటల్ లావాదేవీల్లో వృద్ధి..
నల్లధనం వెలికితీతతో పాటు.. వ్యవస్థలో నగదు లావాదేవీలను తగ్గించి డిజిటల్ లావాదేవీలను పెంచాలని ప్రభుత్వం భావించింది. ఈ నిర్ణయం సత్ఫలితాలు ఇచ్చిందా అంటే అవుననే సంకేతాలు వస్తున్నాయి.
నోట్ల రద్దుతో చిల్లర వ్యాపారులు, వినియోగదారుల మధ్య డిజిటల్ లావాదేవీలు పెరిగాయి. గత నాలుగేళ్లలో లావాదేవీలు 50 శాతం వృద్ధి చెందాయి. 2018-19లో ఈ లావాదేవీలు మరింత వృద్ధి చెందినట్లు ఆర్బీఐ ఇటీవల ఓ నివేదికలో పేర్కొంది.
వేగంగా లావాదేవీలు జరిపేందుకు తీసుకువచ్చిన యూనీఫైడ్ పేమెంట్స్ ఇంటర్ఫేస్ (యూపీఐ) వినియోగమే ఇందుకు కారణమని పేర్కొంది ఆర్బీఐ. వీటికి తోడు స్మార్ట్ఫోన్ల వినియోగం పెరుగుతుండటమూ ఇందుకు ఊతమందించినట్లు వెల్లడించింది.
డొల్ల కంపెనీలకు షాక్...