మోదీ ప్రభుత్వం 2015లో ప్రవేశపెట్టిన ప్రధానమంత్రి ముద్ర యోజన పథకం (పీఎంఎంవై) లక్ష్య సాధనలో ముందంజవేసినప్పటికీ, ఈ రుణాలవల్ల క్రమంగా పెరుగుతున్న నిరర్థక ఆస్తులు బ్యాంకింగ్‌ వర్గాలను కలవరపెడుతున్నాయి. ముద్ర (మైక్రో యూనిట్స్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ అండ్‌ రీఫైనాన్స్‌ ఏజెన్సీ లిమిటెడ్‌) రుణాల్లో పారుబాకీల పెరుగుదల ఆందోళన కలిగిస్తోందని రిజర్వుబ్యాంకు డిప్యూటీ గవర్నర్ ఎంకే జైన్‌ ఇటీవల చేసిన హెచ్చరిక- బ్యాంకుల రుణవితరణ విధానాలను సమీక్షించాల్సిన అవసరాన్ని ఎత్తి చూపుతోంది. బ్యాంకులు రుణ వితరణ సమయంలో రుణగ్రహీతల చెల్లింపు సామర్థ్యాన్ని సరిగ్గా బేరీజు వేయాలని ఆయన సూచించడం ప్రాధాన్యం సంతరించుకుంది.
ఈ రుణాల్లో నానాటికీ పెరుగుతున్న మొండి బకాయిలపై గతంలోనూ పలువురు ఆర్బీఐ మాజీ గవర్నర్లు హెచ్చరించారు. సూక్ష్మ, చిన్న, మధ్యతరహా సంస్థలకు ఇచ్చిన రుణాలవల్ల భవిష్యత్తులో బ్యాంకింగ్‌ రంగం మరో సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కోవచ్చని ఆర్బీఐ మాజీ గవర్నర్ రఘురామ్‌ రాజన్‌ గతేడాది హెచ్చరించిన సంగతి తెలిసిందే. దీనిపై ప్రభుత్వంలో, బ్యాంకింగ్‌ వర్గాల్లో చర్చ ప్రారంభమైంది. సూక్ష్మ, చిన్న, మధ్యతరహా వ్యాపారులకు, సంస్థలకు ఎటువంటి పూచీకత్తు లేకుండా గరిష్ఠంగా రూ.10 లక్షల వరకు రుణాన్ని అందించే ‘ముద్ర’ పథకం ప్రవేశపెట్టి నాలుగున్నరేళ్లు దాటింది. ఈ నాలుగున్నరేళ్లలో దాదాపు 21 కోట్ల మంది లబ్ధిదారులకు రూ.10 లక్షల కోట్లకు పైగా రుణసాయం అందింది. ఫలితంగా కోట్లాది చిరు వ్యాపారుల జీవితాలు ఆర్థికంగా కొత్త పుంతలు తొక్కాయి. మరోవైపు 2016-17 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఈ పద్దుకింద రూ.5,067 కోట్ల మేర ఉన్న బ్యాంకుల బకాయిలు, 2017-18 నాటికి రూ.7,277 కోట్లకు పెరిగాయి. 2018-19లో రూ.16,481 కోట్లకు చేరుకున్నాయి. ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో మరింత పెరిగే అవకాశం ఉంది. మొండి బాకీల బెడద ప్రభుత్వరంగ బ్యాంకు(పీఎస్‌బీ)లలో ఎక్కువగా ఉంది. దేశీయ బ్యాంకింగ్‌ దిగ్గజం స్టేట్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (ఎస్‌బీఐ) అత్యధిక పారుబాకీలతో ప్రథమ స్థానంలో నిలిచింది. ఆ తరవాతి స్థానాల్లో పంజాబ్‌ నేషనల్‌ బ్యాంక్‌, బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా, కెనరా బ్యాంక్‌, సిండికేట్‌ బ్యాంక్‌ ఉన్నాయి. 2017-18 ఆర్థిక సంవత్సరంలో మొత్తం మంజూరైన రుణాల్లో పారుబాకీలు 2.58 శాతం; 2018-19కి అవి 2.68 శాతానికి పెరిగాయి. రుణ వితరణతో పాటు పారు బాకీలూ పెరగడం గమనార్హం.
కారణాలు అనేకం..
నోట్ల రద్దు అంశం చిరు వ్యాపారాలను తీవ్రంగా దెబ్బతీసింది. ఆ కుదుపు నుంచి తేరుకోకముందే 2017 జులైలో వస్తు సేవా పన్ను (జీఎస్‌టీ) రూపంలో వారిపై మరో పిడుగుపడింది. ఫలితంగా కోట్ల మంది ఉపాధి కోల్పోయారు. దీంతో ముద్ర రుణాల్లో మొండి బకాయిల తీవ్రత పెరిగింది. చిరు వ్యాపారులు, కొత్తగా వ్యాపారాలను ప్రారంభించిన వారు మెలకువలను తెలుసుకోలేక, విపణిలో పోటీ తట్టుకోలేక విఫలమయ్యారు. అధిక శాతం చిరు వ్యాపారులు (శిశు పథకం కింద రూ.50 వేల లోపు రుణం తీసుకున్నవారు) మారుతున్న మార్కెట్‌ పరిస్థితులకు అనుగుణంగా వ్యాపార సరళిని మార్చుకోలేకపోయారు. రెడీమేడ్‌ దుస్తులు, బేకరీ, అల్పాహార హోటళ్లు, టీస్టాళ్లు, చిన్న దుకాణాలు నిర్వహిస్తున్న చిరు వ్యాపారులు పోటీని తట్టుకోలేక వ్యాపారాలను వదిలేశారు. తయారీ రంగం విషయానికి వస్తే రుణాలు పొందిన చిరు వ్యాపారుల్లో అధిక శాతం రుణ చెల్లింపు విషయంలో ఆర్థిక క్రమశిక్షణతో ఉన్నప్పటికీ- అటు దేశీయంగా, ఇటు విదేశాల నుంచి ఎదురవుతున్న పోటీని అధిగమించలేకపోతున్నారు. ముఖ్యంగా సూక్ష్మ, చిన్న తరహా సంస్థలు తయారు చేసే వస్తువుల కంటే చైనా, వియత్నాం, దక్షిణ కొరియా నుంచి దిగుమతి చేసుకున్న వస్తువులు చవగ్గా ఉండటం కారణంగా సూక్ష్మ సంస్థల ఉత్పత్తులకు ఆశించిన మేరకు గిరాకీ లభించడం లేదు. విదేశాల నుంచి ఇబ్బడిముబ్బడిగా కారుచవగ్గా దిగుమతి చేసుకునే కొన్ని వస్తువులపై ప్రభుత్వం ‘యాంటీ డంపింగ్‌’ రుసుము విధించినప్పటికీ ఇతర మార్గాల ద్వారా అక్రమంగా తరలి వస్తున్నాయి. ఇవన్నీ ఈ రంగంలో తయారవుతున్న కొన్ని ఉత్పత్తుల విక్రయాలపై ప్రభావం చూపుతున్నాయి. కొన్ని సంస్థలు సరైన మార్కెటింగ్‌ విధానాలను అనుసరించకపోవడం కారణంగా మూతపడుతున్నాయి. రుణ వితరణ లక్ష్యాలను చేరే పోటీలో బ్యాంకులు ఒక్కోసారి నిబంధనలను తుంగలో తొక్కి ముందుకు వెళ్ళే ప్రయత్నం చేస్తున్నాయి. రుణ గ్రహీతల ఎంపిక మొదలు రుణ వితరణకు ముందు, తరవాత నిర్వహించాల్సిన సమీక్ష, పర్యవేక్షణలను కొన్ని బ్యాంకులు తూతూమంత్రంగా జరుపుతున్నాయి. రుణ వితరణ అనంతరం రుణ గ్రహీతలకు సహాయ సహకారాలను అందించడంలో బ్యాంకులు, ముఖ్యంగా పీఎస్‌బీలు విఫలమవుతున్నాయి.