Rupee depreciation: జనవరి 5, 2018న సోమేశ్‌ అమెరికా టూర్‌కు వెళదామని ప్రణాళికలు సిద్ధం చేసుకున్నాడు. ప్రయాణ, హోటల్‌ ఖర్చులతో పాటు ఎంతవుతుందో ఓ అంచనా వేసుకున్నాడు. అలా ఓ రూ.15 లక్షలు పొదుపు చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. దీనికి 7 శాతం ద్రవ్యోల్బణాన్ని కలుపుకొని మరో రూ.1.05 లక్ష రూపాయలు అదనంగా కూడా జమ చేయాలనుకున్నాడు. తీరా నాలుగేళ్లలో అతని ప్రణాళికలన్నీ తలకిందులయ్యాయి. 2022లో తిరిగి అతని ప్రణాళికల్ని సమీక్షించుకుంటే ఖర్చులు 20 శాతం పెరిగినట్లు తెలుసుకొని నిరాశపడ్డాడు.
గత నాలుగేళ్లలో డాలరుతో రూపాయి మారకపు విలువ రూ.77కు పతనమైంది. జనవరి 5, 2018న ఇది రూ.63.26గా ఉంది. ఈరోజు (మార్చి 16, 2022)కి రూ.76.40కి అటూఇటూగా చలిస్తోంది. మార్చి 07, 2022న జీవనకాల గరిష్ఠమైన రూ.77.08 తాకింది. అంటే సోమేశ్‌ ఒక డాలరు కొనుగోలుకు 2018లో రూ.63.26 చెల్లించాల్సి ఉంటే.. ఇప్పుడు దాదాపు రూ.76.50 వెచ్చించాలి. అంటే 21 శాతం అదనంగా వెచ్చించాల్సి వస్తోంది. ద్రవ్యోల్బణంతో కలుపుకొని రూ.16 లక్షలు అనుకున్న అంచనా కాస్తా రూ.18.20 లక్షలకు చేరింది. అంటే ఒక డాలర్‌ కొనుగోలుకు నాలుగేళ్ల క్రితంతో పోలిస్తే.. ఇప్పుడు 21 శాతం అదనంగా ఖర్చు చేయాలన్నమాట. దీన్నే రూపాయి విలువ పతనం అంటారు.
ఇలా విదేశీ విహారయాత్రలే కాదు.. మన రోజువారీ ఖర్చులపై కూడా రూపాయి పతనం ప్రభావం చూపుతుంది. అధిక ఇంధన ధరలు, వడ్డీరేట్ల రూపంలో మన జేబులకు చిల్లు పడుతుంది.
రూపాయి పడింది ఇందుకే..
ఒక దేశ కరెన్సీ విలువ డిమాండ్‌ను బట్టి మారుతుంటుంది. గిరాకీ పెరిగితే విలువ పెరుగుతుంది. డిమాండ్ తగ్గితే విలువ తగ్గుతుంది. విదేశీ పెట్టుబడులు పెరిగితే.. రూపాయికి డిమాండ్ పెరుగుతుంది. ఎందుకంటే.. విదేశీ మదుపర్లు లేదా కంపెనీలు భారత్‌లో పెట్టుబడి పెట్టాలన్నా, వస్తువులు కొనుగోలు చేయాలన్నా.. తొలుత వారు వారి కరెన్సీని రూపాయల్లోకి మార్చుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఎందుకంటే భారత్‌లో ఇన్వెస్ట్‌ చేయాలన్నా.. వస్తువులు కొనుగోలు చేయాలన్నా రూపాయిని మాత్రమే మారక ద్రవ్యంగా ఆమోదిస్తారు. అలా రూపాయికి డిమాండ్ పెరుగుతుంది.
మరోవైపు భారతీయులు లేదా మన కంపెనీలు చమురు, బంగారం సహా ఇతర వస్తువులేమైనా దిగుమతి చేసుకోవాలంటే చెల్లింపులు డాలర్లలో చేయాల్సి ఉంటుంది. ఎందుకంటే అంతర్జాతీయ వాణిజ్యంలో డాలరును ప్రామాణికంగా పరిగణిస్తారు. అంటే భారత్ రూపాయలు ఇచ్చి డాలర్లను కొనుగోలు చేయాల్సి ఉంటుంది. అప్పుడు డాలరుకి డిమాండ్ పెరుగుతంది. ఫలితంగా రూపాయి బలహీనపడుతుంది.
గణాంకాలను పరిశీలిస్తే.. 1992లో ఒక డాలరుకి రూ.26 చెల్లించాల్సి వచ్చింది. అది ఇప్పుడు రూ.77కి చేరింది. అంటే రూపాయి సగటున ఏడాదికి 3.7 శాతం చొప్పున పతనాన్ని చవిచూసింది. భారత్ నికర దిగుమతిదారు దేశమన్న విషయాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే.. 3.7 శాతం పతనం పెద్దగా ఆందోళన కలిగించే విషయమేమీ కాదు. కానీ, ఆ పతనం ఒక్కసారి సంభవిస్తే భారీ మూల్యం చెల్లించుకోవాల్సి వస్తుంది. ఒక నెలలో రూపాయి విలువ 3.7 శాతం కంటే ఎక్కువ పతనమైతే ఇబ్బందులు తప్పవు. ఇప్పుడు అదే పరిస్థితి నెలకొంది. మరి ఇంతలా పడడానికి రెండు ప్రధాన కారణాలు ఉన్నాయి..
విదేశీ పెట్టుబడిదారుల నిష్క్రమణ..
అమెరికా కేంద్ర బ్యాంకైన ఫెడరల్‌ రిజర్వు వడ్డీరేట్లను పెంచనున్నట్లు ప్రకటించింది. మరోవైపు రష్యా-ఉక్రెయిన్‌ ఉద్రిక్తతలు కొనసాగుతున్నాయి. దీంతో విదేశీ మదుపర్లు భారత్ నుంచి నిష్క్రమిస్తున్నారు. వారు పెట్టుబడుల్ని ఉపసంహరించుకున్నప్పుడు రూపాయల్లో వారి డబ్బును పొందుతారు. తిరిగి వాటిని డాలర్లలోకి మార్చుకుంటారు. అంటే డాలరుకి గిరాకీ పెరుగుతుంది. ఫలితంగా డాలర్‌ బలపడి రూపాయి పతనమవుతుంది.
చమురు ధరల భారం..
భారత్ తన చమురు అవసరాల్లో 85 శాతం దిగుమతులపైనే ఆధారపడుతుంది. 2022 ఆరంభంతో పోలిస్తే.. అంతర్జాతీయ మార్కెట్‌లో చమురు ధరలు గణనీయంగా పెరిగాయి. దీంతో చమురు కొనుగోలుకు భారత కంపెనీలు ఎక్కువ మొత్తంలో డాలర్లను చెల్లించాల్సి వస్తోంది. అలా డాలరుకి డిమాండ్ పెరిగి రూపాయి బలహీనపడుతుంది.
రూపాయి పతనం.. మన జేబుపై ప్రభావం..