చిన్నాపెద్దా అందరూ కలిసి ఎంతో ఆనందంగా చేసుకొనే వెలుగుల పండుగ దీపావళి. తమ జీవితంలో అమావాస్య చీకట్లను పారదోలి వెలుగులు నింపే సంతోషాల సంబరమిది. ఈ తరంలో చాలామంది దీపావళి అంటే ఒక్కరోజు పండుగే అనుకుంటారు. నిజానికి ఇది ఐదు రోజుల పాటు జరుపుకొనే ఆనందాల వేడుక. ధన త్రయోదశి, నరక చతుర్దశి, దీపావళి అమావాస్య, బలి పాడ్యమి, భగిని హస్త భోజనం (భాయిదూజ్) వేడుకల కలబోతగా ఇంటా బయటా కాంతులు నింపే ఈ దివ్వెల పండుగ గురించి చెప్పే పురాణ గాథలివే..
మన సనాతన ధర్మంలో ప్రతి పండుగకూ విశేష ప్రాధాన్యం ఉంటుంది. పురాణాల ప్రకారం చీకటి నిరాశ నిస్పృహలకు, అజ్ఞానానికి గుర్తు. కాంతి (వెలుగు) ఆనందానికి, ఉత్సాహానికి ప్రతీక. అజ్ఞానమనే చీకటి నుంచి విజ్ఞానపు వెలుగుల్లోకి పయనించి జీవితంలో కొత్త అర్థాలు వెతుక్కోవాలని చెప్పడమే దీపావళి ఉద్దేశం. ‘దీపం ఐశ్వర్యం. అంధకారం దరిద్రం. దీపం ఉన్న చోట జ్ఞాన సంపద ఉంటుంది. దీపం సాక్షాత్తూ లక్ష్మీదేవి..’ అని మన పురాణాలు పేర్కొంటున్నాయి. దీపావళి రోజున దీప లక్ష్మిని భక్తి శ్రద్ధలతో ఆరాధిస్తే సకల సంపదలూ కలుగుతాయని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. సనాతన ధర్మంలో ఏ శుభకార్యం జరిగినా దీపాన్ని వెలిగించడం ఒక సంప్రదాయం. దీపకాంతిని బ్రహ్మ విష్ణు మహేశ్వరులతో తెలియచేసినది శాస్త్రము. దీపంలో కనిపించే ఎర్రని కాంతి బ్రహ్మదేవునిగా, నీలకాంతి విష్ణు భగవానునిగా, తెల్లటి కాంతి పరమశివునికి ప్రతినిధులుగా చెబుతుంటారు. జ్యోతిష్యశాస్త్రం ప్రకారం ఆశ్వయుజ మాసం అమావాస్య స్వాతి నక్షత్రంతో కూడిన రోజును దీపావళిగా తెలియజేశారు. దీపావళికి సంబంధించి పురాణాల ప్రకారం నాలుగు కథలు ఉన్నాయి.
- రావణాసురుడితో జరిగిన యుద్ధంతో విజయం సాధించిన శ్రీరామచంద్రుడు సీతాదేవి సమేతంగా అయోధ్యకు విచ్చేసినటువంటి రోజు ఆశ్వయుజ మాసం అమావాస్య అని రామాయణం పేర్కొంది. ఈరోజు దీపాలను వెలిగించి సీతారాములకు స్వాగతం పలికినట్లుగా పురాణాలు తెలియజేశాయి.
- నరకాసురుని సంహరించిన తరువాత ఆ రాక్షసుడి పీడ విరగడైపోవడంతో ప్రజలంతా ఈ అమావాస్య రోజు దీపాలను వెలిగించి పండుగలా చేసుకున్నారని.. ఆ పరంపర నేటికీ కొనసాగుతున్నదని పురాణాలు పేర్కొన్నాయి.
- పాల సముద్రం నుంచి లక్ష్మీదేవి దీపావళి రోజే ఉద్భవించినట్లుగానూ చెబుతారు. అష్టైశ్వర్యాలూ ప్రసాదించే లక్ష్మీదేవిని దీపావళి రోజు సాయంత్రం పూజించడం ఎంతో విశేషంగా భావిస్తారు.
- మహాభారతంలో కౌరవులు సాగించిన మాయా జూదంలో ఓడిన పాండవులు అరణ్యవాసం, అజ్ఞాతవాసం పూర్తి చేసుకొని తిరిగి తమ రాజ్యానికి వచ్చినటువంటి రోజును దీపావళిగా తెలియజేస్తారు. పైన పేర్కొన్న ఈ నాలుగు పురాణ గాథల ప్రకారం దీపావళి ప్రాధాన్యత మనకు అర్థమవుతోంది.