'శీతాకాలం' నుంచి సైన్యం నేర్చుకోవాల్సిందేంటి?

మంచు శిఖరాలు-హిమాలయాల వద్ద శీతాకాలం ముంచుకొస్తోంది. భారత్​-చైనా సరిహద్దు వెంట కఠిన సవాళ్లు విసిరేందుకు వాతావరణం సిద్ధమైంది. ముఖ్యంగా ఎముకలు కొరికే చలిలో.. చల్లని మంచు గాలుల మధ్య దాదాపు మైనస్​ 20 డిగ్రీల ఉష్ణోగ్రతల్లో సైనికులు గస్తీ కాయటం సులభం కాదు. అయితే సైనికులు గతంలో ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో పోరాడిన సంఘటనలు ఉన్నాయని గుర్తు చేస్తున్నారు విశ్లేషకులు.

సరిహద్దులో సైన్యానికి సవాలు విసిరేందుకు.. శీతాకాలం వచ్చేస్తోంది. భారత్​-చైనా సరిహద్దు ఉద్రిక్తతల మధ్యే.. పాంగాంగ్, తూర్పు లద్దాఖ్​ ప్రాంతాలలో ఉష్ణోగ్రతలు -20 డిగ్రీలకు పడిపోనున్నాయి. దేశ రక్షణలో భాగంగా గస్తీ కాస్తున్న దాదాపు 1,00,000మంది భారత్​-చైనా సైనికులకు ఇది కష్టకాలమే. ఎందుకంటే రానున్న కొన్ని నెలల పాటు నియంత్రణ రేఖ వద్ద.. కనికరం చూపని ప్రకృతే సైనికులకు ప్రధాన శత్రువుకానుంది.

అయితే భారత సైనికులు ఈ అంశంలో పైచేయి సాధించే అవకాశముంది. ఎందుకంటే సైన్యానికి ఇటువంటి విపత్కర పరిస్థితుల్లో శత్రుమూకలతో పోరాడిన అనుభవం ఉందని చరిత్ర చెబుతోంది.

జోరావర్​ సింగ్ శీతాకాల పోరాటం

చరిత్రను పరిశీలిస్తే.. 1841లో దిగ్గజ డోగ్రా నాయకుడు జనరల్​ జోరావర్​ సింగ్​.. పాంగాంగ్​ సరస్సులో శీతాకాలంలో సైనిక శిబిరం ఏర్పాటు చేశారు. టిబెట్​ను స్వాధీనం చేసుకోవటమే లక్ష్యంగా.. బలగాలకు గడ్డకట్టిన సరస్సుపై శిక్షణనిచ్చారు.

ప్రస్తుతం ఆ సరస్సు ఒడ్డుపైనే భారత్​-చైనాలు ఘర్షణలకు దిగుతున్నాయి. భారీ ఎత్తున బలగాలను మోహరించాయి. ఉత్తర ప్రాంతంలోని శిఖరాలపై చైనా తిష్టవేయగా.. దక్షిణ ప్రాంతంపై భారత్​ పట్టు సాధించింది.

అయితే నాడు అన్ని రకాల జాగ్రత్తలతో.. శిక్షణతో జోరావర్​ సైన్యం బరిలోకి దిగినా.. ప్రకోపించిన ప్రకృతి ముందు అనేక అవస్థలు పడింది. ముఖ్యంగా లక్ష్యాన్ని చేరుకునే క్రమంలో తూర్పు లద్దాఖ్​, టిబెట్ శీతాకాలం వారికి అనేక సమస్యలు సృష్టించింది.

ఈ సైన్యం 1834లో లద్దాఖ్​ను జయించిన తర్వాత.. మరింత ఆత్మవిశ్వాసం ప్రొది చేసుకుని స్కర్దూ ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించుకుంది. అదే ఇప్పటి గిల్గిత్​-బాల్టిస్థాన్. ఇక 1839-40 కాలంలో జోరావర్​ తన దృష్టి పూర్తిగా టిబెట్​పైనే సారించారు. అక్కడి శాలువాల వ్యాపారం ఆయనను బాగా ఆకట్టుకుంది.

జోరావర్​ సింగ్​ అతిక్రమణల గురించి భారత చరిత్రకారులు చాలా విషయాలు చెప్పారు. అయితే, టిబెట్​ కథనాలు మరింత ఆసక్తి కలిగిస్తాయి.

టిబెట్​ తత్వవేత్త, మాజీ ఆర్థిక శాఖా మంత్రి షకబ్పా సెపాన్.. అధ్యయనం మేరకు జోరావర్​ సైన్యం ఎక్కువగా సిక్కులు, లద్దాఖీలతో ఉండేది. ఈ సైన్యంతో టిబెట్​ యుద్ధం.. పశ్చిమ టిబెట్​లోని ఘారీ కోర్సమ్​ ప్రాంతంలో జరిగింది. నాడు జోరావర్​ సింగ్ సేనలు తక్లఖర్ వరకూ వచ్చాయి. ఇప్పుడిదే భారత్-చైనా-నేపాల్​ ట్రైజంక్షన్​గా ఉన్న తక్లకోట్ ప్రాంతం.

ఈ పరిస్థితుల్లో ఆయుధ సంపత్తి తక్కువగా ఉన్న టిబెట్​ సైన్యం.. అలవాటున్న వాతావరణాన్ని అనుకూలంగా మార్చుకుంది. కొన్ని నెలల పోరాటం తర్వాత.. జోరావర్​ సైన్యాన్ని తక్లఖర్ నుంచి తిప్పికొట్టగలిగింది. శీతాకాలమే వారికి ఆయుధంగా మారింది.

యుద్ధంలో టిబెటన్లు.. జోరావర్​ సింగ్​ సైన్యాన్ని చుట్టుముట్టారు. పర్వతాలపై మంచునిండిపోయిన వేళ.. వారు జమ్ము వైపు వెనక్కురాలేని పరిస్థితి. ఎముకలు కొరికే చలి.. నాడు యుద్ధం చేస్తున్న సిక్కు సైనికుల చేతి వేళ్లను గడ్డకట్టించింది. ఆ నేపథ్యంలో టిబెటన్లతో పోరాడలేకపోయారు. జనరల్​ జోరావర్​ సింగ్.. నాడు రాళ్లతో నిర్మించిన సమాధిని ఆశ్రయంగా మల్చుకున్నట్లు చరిత్ర చెబుతోంది.

సెపాన్ కథనం ప్రకారం, నాటి విజయాన్ని టిబెటన్లు మంచుకు అంకితమిచ్చారు.

నాటి యుద్ధంలో జోరావర్​ సేనల వద్ద తుపాకులు ఉండగా.. టిబెటన్లు కత్తులు, బాణాలతోనే పోరాడారు. అదీ 15,000అడుగుల ఎత్తులో. మందంగా ఉండే గొర్రెల చర్మాలను టిబెట్​ సైనికులు ఆ పరిస్థితుల్లో వినియోగించారు.

గర్వాల్​ ప్రాంతంలో పని చేసిన.. ప్రఖ్యాత పురావస్తు శాస్త్రవేత్త సర్​ అలెగ్జాండర్ కన్నింగ్​హం, తన అధ్యయనంలో నాటి భారత సైనికుల చేతి, కాళ్ల వేళ్లు.. గడ్డుకట్టుకుపోయి ఊడిపోయేవని వివరించారు.

ఆ ప్రాంతంలో వేడి కోసం కేవలం.. టిబెట్​కు చెందిన 'ఫర్జ్​' పొదలను కాల్చాల్సిన పరిస్థితి. భారత సైనికులు కొన్ని నిమిషాల వేడి కోసం వారి కొయ్య తుపాకులను మంటలో వేసేవారని చెప్పుకొచ్చారు.

కన్నింగ్​హం అంచనాల ప్రకారం, యుద్ధం చివరిరోజు అంటే 12 డిసెంబర్​ 1841లో.. దాదాపు సగం మంది సైనికులు యుద్ధంలో వారి చేతులను వినియోగించలేకపోయారు.

చరిత్రకారుల అంచనాల మేరకు, ఈ విపత్కర పరిస్థితుల నుంచి బయటపడ్డ జోరావర్​ మిగిలిన సైన్యంతో.. వాతావరణం కాస్త మెరుగ్గా ఉండే బ్రహ్మపుత్ర నదివైపు తరలిపోయారు.

మొత్తంగా చరిత్ర ఎప్పుడూ పాఠాలు చెబుతూనే ఉంటుంది. అంతిమ విజయం ప్రకృతిదేనని నిరూపిస్తుంటుంది.

-సంజీవ్​ బారువా