ఆర్థికాభివృద్ధి, ప్రజా సంక్షేమం... జమ్ము, కశ్మీర్కు స్వయం ప్రతిపత్తి రద్దు చేసినప్పుడు కేంద్రం నిర్దేశించుకున్న లక్ష్యాలివి. ఈ రెండింటినీ సాధించేందుకే తాము ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నామని ప్రకటించింది. కానీ.. వాస్తవ పరిస్థితులు చూస్తే ఇవి సాధ్యపడలేదని స్పష్టమవుతోంది. స్థానికుల్లో నిరాశ, నిస్పృహలే కనిపిస్తున్నాయి.
ఆర్టికల్ 370, 35ఎ జమ్ము, కశ్మీర్ అభివృద్ధికి అవరోధాలుగా మారాయన్నది మోదీ సర్కార్ మొదటి నుంచి చెబుతూ వచ్చిన మాట. సామాజిక, ఆర్థిక పురోగతి సాధ్యపడాలంటే వీటిని రద్దు చేయాల్సిందేనని వాదించింది. జమ్ము-కశ్మీర్, లద్దాఖ్ను రెండు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలుగా మార్చటం వల్ల నిత్యం ఘర్షణ వాతావరణం ఉండే లోయలో శాంతి పునరుద్ధరణ సాధ్యపడుతుందనీ పేర్కొంది.
బడ్జెట్లో దక్కని నిధులు...
ఈ రెండు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల్లో ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో కేటాయించిన నిధులే చెబుతున్నాయి.. అక్కడి పురోగతి ఏ మేర సాధ్యపడిందో. 2020-21 ఏడాదికి గానూ మోదీ సర్కార్ జమ్ము-కశ్మీర్ కేంద్రపాలిత ప్రాంతానికి 30 వేల 757 కోట్ల రూపాయలు.. లద్దాఖ్కు 5 వేల 958 కోట్ల రూపాయల నిధులు కేటాయించింది. లక్ష్యాలు పెద్దవిగా నిర్దేశించుకున్న కేంద్రం అందుకు తగ్గట్టుగా బడ్జెట్ కేటాయించలేదన్నది ఆర్థిక విశ్లేషకుల మాట. అసలు ఈ ప్రాంతాల అభివృద్ధిపై కేంద్రం తీరేంటో ఈ లెక్కలే చెబుతున్నాయన్న వారూ ఉన్నారు. సంక్షేమం మాట అటుంచితే...ఈ పునర్నిర్మాణం కారణంగా జమ్ముకశ్మీర్ ప్రజలు ఇబ్బందులకు గురువుతున్నారని క్షేత్రస్థాయి పరిస్థితులు తెలియజేస్తున్నాయి. అసలు ఈ నిర్ణయం వల్ల సమస్యలు పరిష్కారం కాకపోగా కొత్తగా ఆర్థిక సంక్షోభం తలెత్తిందని కొందరు అసహనం వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
తీవ్ర అసంతృప్తి...
జమ్ముకశ్మీర్ ప్రజల శ్రేయస్సు కోసమే స్వయం ప్రతిపత్తి రద్దు చేసినట్టు కేంద్రం చెప్పినా.. ప్రస్తుతం వారంతా ఆర్థిక ఇబ్బందుల్లో పడి జీవనం సాగించటమే కష్టంగా మారింది. ఏడాది కాలంగా నిరుద్యోగిత పెరిగిందని గణాంకాలే చెబుతున్నాయి. ఉన్న వారే ఇన్ని సమస్యలతో సతమతం అవుతుంటే.. మళ్లీ బయట వ్యక్తులకు స్థిరనివాస చట్టం కింద ధ్రువీకరణ పత్రాలు అందజేస్తామనటం స్థానికుల్లో ఇంకాస్త ఆందోళన పెంచుతోంది. స్థానిక పార్టీ నేతలు, కార్యకర్తల్లోనూ ఇదే అసహనం కనిపిస్తోంది. వీరిలో కొంత మంది కేంద్రం తీసుకున్న నిర్ణయాన్ని స్వాగతించినా ఇప్పుడు వాళ్లు కూడా అసంతృప్తి వ్యక్తం చేస్తున్నారు. స్థానిక పరిపాలనా యంత్రాంగం, కేంద్ర ప్రభుత్వం తమ లక్ష్యాలు చేరుకోవటంలో విఫలమయ్యాయని విమర్శిస్తున్నారు.
ఏడాదిగా వ్యాపార కార్యకలాపాలు పూర్తిగా స్తంభించిపోవటం మరో పెద్ద సమస్యగా మారింది. 70 ఏళ్లలో అపరిష్కృతంగా ఉన్న సమస్యని తాము పరిష్కరించామని కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రకటించింది కానీ.. పరిస్థితుల్లో మార్పు తీసుకురావటంపై దృష్టి పెట్టలేదన్నది కొందరి విశ్లేషకుల అభిప్రాయం. అసలు ఈ 70 ఏళ్లలో జమ్ము, కశ్మీర్ సాధించుకుంది అంతా ఒక్క ఏడాదిలోనే కోల్పోయిందని నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ పార్టీ నేతలు మండి పడుతున్నారు. రాజకీయ అనిశ్చితి సమసిపోయి ప్రత్యేకంగా స్థిరమైన ప్రభుత్వం ఏర్పడుతుందని ఆశించిన వారికీ అసంతృప్తే మిగిలింది. ఏడాది గడిచినా ఇందుకు సంబంధించి ఎలాంటి ముందడుగు పడలేదు.
ఆశలు ఆవిరి...