ప్రధానిగా అటల్‌ బిహారి వాజ్‌పేయీ జమానాలో మొగ్గ తొడిగిన ఓ ఆలోచనకు ఆయన జయంతికి ఒక్క రోజు ముందు మోదీ సర్కారు ఆచరణ రూపం ఇచ్చింది. దేశ త్రివిధ దళాల్లో సమన్వయం పెంచాలనే లక్ష్యంతో మహా దళపతి (సీడీఎస్‌) నియామకానికి పచ్చజెండా ఊపింది. కదన రంగంలో కీలక నిర్ణయాలు తీసుకోవడంలో జరిగే కాలహరణం గెలుపోటములను శాసిస్తుంది. సుబ్రమణ్యం కమిటీ నివేదికలో- 'కార్గిల్‌' యుద్ధంలో ఐబీ(ఇంటెలిజెన్స్‌ బ్యూరో), పరిశోధన-విశ్లేషణ విభాగా(రా)ల మధ్య సమన్వయ లోపాలను ఎండగట్టింది. దీంతోపాటు వాయుసేన మరింత ముందుగా కదన రంగంలోకి వచ్చి ఉంటే పరిస్థితి మెరుగ్గా ఉండేది. గతంలో చైనాతో యుద్ధసమయంలోనూ వాయుసేన దూరంగా ఉండటం భారత్‌కు నష్టదాయకంగా మారింది. మున్ముందు ఈ తరహా సమస్యలు ఎదురుకాకూడదని నాటి వాజ్‌పేయీ సర్కారు ఆ అంశంపై దృష్టి సారించి పలు కమిటీలను నియమించింది. నాటి సుబ్రమణ్యం కమిటీ, ఆడ్వాణీ నేతృత్వంలోని మంత్రుల బృందం, 2016లో డి.బి.షెకత్కర్‌ కమిటీ 'మహాదళపతి' ఏర్పాటుకు మొగ్గు చూపాయి. దాంతో పంద్రాగస్టు నాడు మహాదళపతి(సీడీఎస్‌) నియామకం ఖాయమని ప్రధాని మోదీ ప్రకటించేశారు.
ఎన్నదగిన ముందడుగు
అధికారగణం కారణంగా రక్షణ రంగంలో చాలా పనులు ఎటూ తేలకుండా మిగిలిపోతున్నాయన్న అపవాదును తొలగించుకోవడానికి కూడా మోదీ సర్కారు వేసిన తొలి అడుగుగా దీనిని భావించవచ్చు. నవంబరులో దేశ కీలక కార్యనిర్వాహక వర్గ అధికారులతో జరిగిన సమావేశంలో ప్రధాని మాట్లాడుతూ 'మీరు నా అయిదేళ్ల కాలాన్ని వృథా చేశారు.. వచ్చే అయిదేళ్లను ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ వృథా కానివ్వను' అని తీవ్రంగా వ్యాఖ్యానించారు. ఇప్పుడు ఆమేరకు కార్యాచరణ మొదలుపెట్టారు. బ్యురాక్రాట్‌ అయిన రక్షణ శాఖ కార్యదర్శి పరిధిలోని పలు కీలక అంశాలను కొత్తగా ఏర్పాటు చేసిన సైనిక వ్యవహారాల విభాగానికి బదిలీ చేశారు. ఈ సరికొత్త శాఖకు త్రివిధ దళాలకు చెందిన మహాదళపతి నేతృత్వం వహించనున్నారు. ఈయన త్రివిధ దళాల విషయంలో నేరుగా రక్షణ మంత్రికి ప్రధాన సలహాదారుగా, 'న్యూక్లియర్‌ కమాండ్‌ అథారిటీ' (అణ్వాయుధ కమాండ్‌)కి సంబంధించి ప్రధానికి సలహాదారుగా ఉంటారు. ఫలితంగా సైనిక సంస్కరణలు వేగవంతమవుతాయని ప్రభుత్వం అంచనా వేస్తోంది.
కీలక మార్పులు
మహాదళపతి రాకతో ఆయుధ కొనుగోళ్లలో కీలక మార్పులు చోటు చేసుకోనున్నాయి. పరిమిత బడ్జెట్‌ను దృష్టిలో పెట్టుకొని త్రివిధ దళాలకు అవసరమైన ఆయుధాల ప్రాధాన్య క్రమాన్ని ప్రభుత్వానికి తెలియజేయనున్నారు. ఫలితంగా ఏళ్ల తరబడి మూలుగుతున్న ముఖ్యమైన ప్రతిపాదనలు ఇక ముందుకు కదలనున్నాయి. వాస్తవానికి బాలాకోట్‌ దాడుల అనంతర పరిణామాల్లో వింగ్‌ కమాండర్‌ అభినందన్‌ వర్ధమాన్‌ విమానం కూలిపోవడానికి ప్రధాన కారణాల్లో ఈ జాప్యమూ ఒకటి. కమ్యూనికేషన్లను అడ్డుకునే యుద్ధతంత్రాన్ని తప్పించుకొనే 'యాంటీజామింగ్‌' పరికరాల కొనుగోళ్లకు 2005లో వాయుసేన ప్రతిపాదనలు చేసింది. ఆ కొనుగోళ్లకు 2017వరకు మోక్షం లభించలేదు. ఫలితంగా అభినందన్‌ విమానం మొండి ధైర్యంతో ఎఫ్‌-16ను ఎదుర్కోవడానికి వెళ్లాల్సి వచ్చింది. ఆ జాప్యానికి, మిగ్‌-21 నష్టానికి, ఎవరు బాధ్యత వహించాలి? ఇప్పుడు త్రివిధ దళాలను ఏకీకృతం చేసే కీలక బాధ్యతలను సైతం మహాదళాధిపతి పర్యవేక్షిస్తుండటంతో ఆయుధ ప్రాధాన్యం ఎంపిక సులువుకానుంది. రవాణ హెలికాప్టర్ల వంటి వాటిని త్రివిధ దళాలు విడివిడిగా కొనుగోలు చేస్తుండటంతో జరిగే వృథాకు అడ్డుకట్టపడనుంది. ముఖ్యంగా రవాణా, కమ్యూనికేషన్లలో సమష్టి తత్వం సాధించే కొద్దీ- పరికరాలు, మానవవనరుల ఖర్చుకు కళ్లెం పడనుంది. కీలకమైన కొనుగోళ్ల (క్యాపిటల్‌ అక్విజిషన్స్‌) బాధ్యతలను నేరుగా అప్పగించకపోయినా, ఆయుధ కొనుగోళ్ల మండలిలో సీడీఎస్‌ సభ్యుడిగా కొనసాగుతారు. దీంతో దళాల గొంతుక బలంగా వినిపించే అవకాశం ఉంది. త్రివిధ దళాల్లో సమష్టి తత్వాన్ని సాధించడం మహాదళపతి గురుతర బాధ్యతగా ప్రభుత్వం పేర్కొంది. భవిష్యత్తు యుద్ధతంత్రం మొత్తం 'సమష్టి'తత్వంపైనే ఆధారపడి ఉంది.