సామాజిక అభివృద్ధి సూచీల్లో అత్యంత ప్రాధాన్యం కలిగిన అంశం ప్రజారోగ్యం. దీనిపై ప్రజలకు అవగాహన కలిగించడానికి ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ 1991 నుంచి ఏటా ఏప్రిల్‌ ఏడో తేదీన ప్రపంచ ఆరోగ్య దినోత్సవాన్ని నిర్వహిస్తోంది. ఈ ఏడాది 'నర్సులు, ప్రసూతి ఆయాలకు మద్దతుగా నిలుద్దాం' (సపోర్ట్‌ నర్సస్‌ అండ్‌ మిడ్‌వైఫ్స్‌) అనే నినాదాన్ని పాటించబోతోంది. యావత్‌ ప్రపంచాన్ని కరోనా అల్లకల్లోలం చేస్తున్న నేపథ్యంలో ఎంతో ప్రాధాన్యం సంతరించుకున్న అంశమిది. రోగులకు నర్సులు అందజేస్తున్న సేవలను ప్రపంచమంతా శ్లాఘిస్తున్న సమయమిది.
నర్సులదే బాధ్యత!
వైద్యులు మందులు ఇచ్చిన తర్వాత రోగుల బాధ్యత నర్సులదే. మొదటి రోజు నుంచి స్వస్థత చేకూరే వరకు రోగిని నర్సులు కంటికి రెప్పలా కాచుకుంటారు. అనేక సందర్భాల్లో వారు ఓపిగ్గా సహనంతో అందజేసే సేవలు రోగికి ఎంతో సాంత్వన కలుగజేస్తాయి. మానసిక ధైర్యాన్ని అందజేస్తాయి. అందువల్లే వారిని అపర దేవతామూర్తులుగా చూస్తారు. నర్సు వృత్తికి దక్కిన ఎనలేని గౌరవమది. ఇదంత సులువైన పని కాదు. వృత్తిపరమైన నైపుణ్యాలు అవసరం. చెదరని చిరునవ్వుతో ఎన్నో ఒడుదొడుకులు ఎదుర్కొంటూ రకరకాల రోగులకు సేవలు అందజేయాలి. తోబుట్టువులు, రక్తసంబంధీకులు చేయలేని పనులను సైతం వీరు సహనంతో చేస్తూ వృత్తిధర్మాన్ని పాటిస్తున్నారు. మానవత్వానికి నిలువెత్తు నిదర్శనంగా నిలుస్తున్నారు. మానవ మనుగడలో నర్సుల సేవలకు తరతరాల చరిత్రే ఉంది. స్వాతంత్య్రానికి పూర్వమే దేశంలో 'మంత్రసానుల' వ్యవస్థ ప్రాచుర్యంలో ఉండేది. ఆరోగ్య సదుపాయాలు లేని ఆ రోజుల్లో తల్లీబిడ్డల యోగక్షేమాలను మంత్రసానులే చూసేవారు.
వైద్య వృత్తిలో అంతర్భాగం
నేటికీ ఆదివాసీ, గ్రామీణ సమూహాల్లో పురుడు పోయడం, బాలింతల ఆరోగ్య సంరక్షణలో మంత్రసానుల పాత్ర అమోఘం. తొలుత పోర్చుగీస్‌ దేశీయులు నర్సుల వ్యవస్థను ఇండియాకు తెచ్చారు. ఆపై 'ఈస్ట్‌ ఇండియా కంపెనీ' ఆధ్వర్యంలో మొదటి నర్సింగ్‌ స్కూలును 1871లో చెన్నైలో స్థాపించారు. కాలక్రమంలో వైద్యవృత్తిలో నర్సులు అంతర్భాగమయ్యారు. యుద్ధసమయాల్లో, విపత్కర పరిస్థితుల్లో వీరు అందజేసే సేవలు ఎంతో కీలకమైనవి. అయినా నర్సుల సంక్షేమం, స్థితిగతులకు సంబంధించి అంతర్జాతీయ స్థాయిలో పూర్తి నివేదిక లేకపోవడాన్ని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ గమనించింది.
ఆమె తొలిసారిగా..
తొలిసారిగా ఈ ఏడాదే ప్రపంచ నర్సింగ్‌ నివేదికను విడుదల చేయడానికి పూనుకొంది. నర్సింగ్‌ వృత్తి స్థాపకురాలుగా, నర్సింగ్‌ వ్యవస్థకే మూలపుటమ్మగా బ్రిటిష్‌ సంఘసంస్కర్త ఫ్లోరెన్స్‌ నైటింగేల్‌ను పరిగణిస్తారు. నర్సింగ్‌ వృత్తి ఉన్నతికి చేసిన సేవల్ని గుర్తుచేసుకోవడానికి ఆమె జన్మదినమైన మే 12ను అంతర్జాతీయ నర్సుల దినోత్సవంగా పాటిస్తున్నారు. ఆ క్రమంలోనే నర్సుల ప్రాముఖ్యతను గుర్తిస్తూ 1908లో 'ట్రైన్డ్‌ నర్సెస్‌ అసోసియేషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా'ను ఏర్పాటు చేశారు.
కమిటీ సూచనల మేరకు..
స్వాతంత్య్రం తర్వాత తొలినాళ్లలో ప్రభుత్వం 'సముదాయ అభివృద్ధి కార్యక్రమం' పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టి ప్రజారోగ్యంపై దృష్టి సారించడంతో నర్సులు ఇందులో కీలకంగా మారారు. శ్రీవాత్సవ కమిటీ సూచనల మేరకు కీలక మార్పులు తెచ్చి, గ్రామీణ ప్రజారోగ్య రక్షణలో వీరిని ముఖ్య భాగస్వాముల్ని చేశారు. ప్రజారోగ్య రక్షణకై ప్రభుత్వాలు తయారు చేసే వివిధ విధానాల రూపకల్పనలో అవసరమైన సమాచారాన్ని ప్రభుత్వాలకు తక్షణమే అందించడంలో వీరు ప్రధానపాత్ర పోషిస్తున్నారు.
కొరతగానే..
భారత నర్సింగ్‌ మండలి గణాంకాల ప్రకారం మనదేశంలో ప్రస్తుతం 19.4 లక్షల మేర నర్సుల కొరత ఉంది. జాతీయ ఆరోగ్య నివేదిక ప్రకారం 476మంది రోగులకు ఒక్క నర్సు మాత్రమే దేశంలో ఉన్నారు. ప్రభుత్వ నిబంధనల ప్రకారం ప్రతి ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక నర్సు ఉండాలి. ప్రతి సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఏడుగురు ఉండాలి. క్షేత్రస్థాయిలో వాస్తవాలు ఇందుకు భిన్నంగా ఉన్నాయి. నర్సులకు సరైన గౌరవం, హోదా, వేతనాలు అందజేయాలి. ఈ వృత్తికి మరింత గౌరవ మన్ననలు కలుగజేయాలి. నవతరం ఈ వృత్తిని ఎంచుకునేలా ప్రోత్సహించాలి. పరిస్థితులు ఇలాగే కొనసాగితే నర్సింగ్‌ వృత్తిని చేపట్టేవారు క్రమేణా తగ్గుముఖం పడతారు. ఈ పరిస్థితి ప్రజారోగ్య రంగం పాలిట శాపమవుతుంది.
ఎంతో అవసరం
దేశాభివృద్ధికి నాణ్యమైన మానవ వనరులు ఎంతో అవసరం. విలువైన మానవ వనరుల పరిరక్షణలో ఆరోగ్య శాఖ పాత్ర అపారం. ఆరోగ్య రంగంలో మౌలిక వసతుల లభ్యత, వివిధ విభాగాల్లో నిపుణుల లభ్యత, వారి సమర్థత, పరిశుభ్రమైన తాగు నీరు అందుబాటు, స్వచ్ఛత, ఆరోగ్య రంగానికి కేటాయింపులు, మందుల నాణ్యత, విపత్కర పరిస్థితులను ఎదుర్కొనే సన్నద్ధత వంటి అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకొని ఆరోగ్య సూచీని రూపొందిస్తారు. 2020నాటి ఆరోగ్య సూచీ ప్రకారం తైవాన్‌ ప్రథమ స్థానంలో నిలిచింది. దక్షిణ కొరియా, జపాన్‌ తరవాతి స్థానాల్లో నిలిచాయి. మన దేశానిది 38వ స్థానం. సామాజిక అభివృద్ధి సూచీల్లో వైద్యానిది అగ్రస్థానం అయినప్పటికీ వాటికి సముచిత ప్రాధాన్యం లభించడం లేదన్నది కాదనలేని వాస్తవం.