నేడు ప్రతి రంగంలో మన ఆశలు ఆశయాలకు, వాస్తవ పరిస్థితికి మధ్య నింగికి నేలకూ ఉన్నంత తేడా ఉంది. విద్యారంగం దీనికి భిన్నంకాదు. ముఖ్యంగా మన పాఠశాలలను చూస్తే కడుపు తరుక్కుపోతుంది. మన పిల్లలు స్వేచ్ఛగా ఆలోచిస్తూ ఆత్మగౌరవంతో జీవితంలో నిలదొక్కుకుంటూ నవీకరణ సాధకులుగా నిలవాలని గడచిన 70 ఏళ్లుగా మనం కలలుకంటూనే ఉన్నాం. కానీ, మన విద్యావ్యవస్థ ఆ కలలను కల్ల చేసింది. మన బాలలు, యువతలో స్వేచ్ఛా నవీకరణ స్ఫూర్తిని చంపేస్తోంది. పిల్లలను మంచి పాఠశాలలో చేర్పించడానికి తల్లిదండ్రులు ఏటా ఆదుర్దా పడటం, వారి ఆశలకు తగిన విద్యాసంస్థలు కొరవడి చాలామంది హతాశులు కావడం చూస్తూనే ఉన్నాం. అయిదో తరగతి చదివే పిల్లల్లో సగంమంది రెండో తరగతి పాఠ్య పుస్తకం నుంచి ఒక పేరాను కూడా చదవలేకపోతున్నారని, ఒక గణిత ప్రశ్నకు జవాబు ఇవ్వలేకపోతున్నారని వార్షిక విద్యా స్థితిగతుల నివేదిక (అసర్‌) ఏటా వాపోతూనే ఉంది. కొన్ని రాష్ట్రాల్లోనైతే కనీసం 10 శాతం ఉపాధ్యాయులు కూడా అర్హత పరీక్షలు (టెట్‌)లో నెగ్గలేకపోతున్నారు.
సరైన అధ్యాపకులు లేరు...
ఉత్తర్‌ ప్రదేశ్‌, బిహార్‌లలో ప్రతి నలుగురు ఉపాధ్యాయుల్లో ముగ్గురు అయిదో తరగతి పాఠ్య పుస్తకంలోని గణిత ప్రశ్నకు సరైన సమాధానం ఇవ్వలేకపోతున్నారు. పఠనం, సైన్స్‌, అంక గణితాలపై ‘పీసా’ పరీక్షలో పాల్గొన్న 74 దేశాల పిల్లల్లో భారతీయ బాలలు 73వ స్థానంలో ఉన్నారంటే ఆశ్చర్యమేముంది? మనకన్నా వెనక 74వ స్థానంలో ఉన్నది కిర్గిజిస్థాన్‌. సరైన ప్రభుత్వ పాఠశాలలు లేకపోవడం వల్లనే తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలను ఖరీదైన ప్రైవేటు పాఠశాలలకు పంపక తప్పడం లేదు. 2011-2015 మధ్య కాలంలో ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో విద్యార్థుల సంఖ్య 1.1 కోట్ల మేరకు తగ్గిపోగా ప్రైవేటు పాఠశాలల్లో 1.6 కోట్ల మేరకు పెరిగిందని స్వయంగా ప్రభుత్వ గణాంకాలే చెబుతున్నాయి. పెరిగిన గిరాకీని తీర్చాలంటే 2020లో అదనంగా 1.30 లక్షల ప్రైవేటు పాఠశాలలు ఏర్పడవలసి ఉంది. కానీ, అవి ఏర్పాటయ్యే అవకాశం కనిపించడం లేదు. దీనికి అనేక కారణాలు ఉన్నాయి.
ఒకటి- నిజాయతీపరులు పాఠశాలలను ఏర్పాటు చేయాలంటే అష్టకష్టాలు పడవలసిరావడం. చాలా రాష్ట్రాల్లో పాఠశాల స్థాపనకు ప్రభుత్వం నుంచి 30-45 అనుమతులు పొందవలసి ఉంటుంది. వాటి కోసం ప్రభుత్వ కార్యాలయాల చుట్టూ పదేపదే ప్రదక్షిణలు చేయకతప్పదు. చేతులు తడపకా తప్పదు. రాష్ట్ర పాఠశాల బోర్డు నుంచి గుర్తింపు పొందడానికి, ఫలానా ప్రదేశంలో పాఠశాల నెలకొల్పాల్సిన ఆవశ్యకత ఉందని ధ్రువీకరణ పత్రం పొందడానికీ భారీగా లంచం ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది.
ప్రతిబంధకాలెన్నో...
ఇంకా పాఠశాల ఫీజులపై నియంత్రణ కూడా కొత్త ప్రైవేటు పాఠశాలల స్థాపనకు ప్రతిబంధకంగా ఉంది. విద్యాహక్కు చట్టంతో ఈ సమస్య మొదలైంది. ప్రభుత్వ పాఠశాలల వైఫల్యాన్ని గమనించిన సర్కారు ప్రైవేటు పాఠశాలలు పేదలకు 25 శాతం సీట్లను ప్రత్యేకించాలని నిబంధన విధించింది. ఆలోచన మంచిదే కానీ ఆచరణే నాసిగా ఉంది. కారణం- పేదల రిజర్వుడు సీట్లకు అయ్యే ఖర్చుకు పరిహారాన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చెల్లించకపోవడమే. ఈ ఖర్చును మిగతా 75 శాతం విద్యార్థులపై మోపుతున్నందువల్ల ఫీజులు పెరిగిపోతున్నాయి. దీనిపై తల్లిదండ్రుల నుంచి పెద్దయెత్తున నిరసన వ్యక్తం కావడం వల్ల పలు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు పాఠశాల ఫీజులపై నియంత్రణ విధిస్తున్నాయి. తాజాగా ప్రైవేటు పాఠశాలల పాఠ్యపుస్తకాలను నిషేధిస్తామనే హెచ్చరికలు పాఠశాలల స్వయంప్రతిపత్తిని దెబ్బతీస్తున్నాయి.
ఎన్‌సీఈఆర్‌టీ పాఠ్యపుస్తకాలు
ప్రైవేటు పాఠశాలలూ ప్రభుత్వం ప్రచురించే ఎన్‌సీఈఆర్‌టీ పాఠ్యపుస్తకాలను వినియోగించాలని 2015లో కేంద్ర మానవ వనరుల శాఖ సూచించింది. సీబీఎస్‌ఈ స్కూళ్లలో ఈ నిషేధాన్ని అమలు చేయడం వల్ల పుస్తకాల ఖర్చు తగ్గినా, ఆ పుస్తకాలు సకాలంలో అందవని తల్లిదండ్రులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. పాఠ్యాంశాల నాణ్యత మీదా వారికి సందేహాలు ఉన్నాయి. 2015లో 10 రాష్ట్రాల్లో తాము సర్వే చేసిన స్కూళ్లలో సగానికి పాఠ్య పుస్తకాలు సకాలంలో రాలేదని ‘ఆక్స్‌ఫామ్‌’ సంస్థ తెలిపింది. క్రమంగా ఎన్‌సీఈఆర్‌టీ పాఠ్య పుస్తకాలు మెరుగుపడినా, బట్టీ పద్ధతి యథాప్రకారం కొనసాగడం పెద్ద లోపం. భారతీయ విద్యార్థులు సులువుగా ధారాళంగా ఆంగ్లం మాట్లాడటానికి తోడ్పడే హలో ఇంగ్లిష్‌, గూగుల్‌ బోలో వంటి అద్భుతమైన యాప్స్‌ ఎన్నో ఉన్నాయనే సంగతీ మన ఉపాధ్యాయులకు తెలియదు. నేడు డిజిటల్‌ అభ్యసన సాధనాలెన్నో అందుబాటులోకి వచ్చాయి. వాటి సాయంతో ప్రపంచంలో అభ్యసన విప్లవం ముమ్మరమవుతోంది. దీన్ని మన పిల్లలు అందిపుచ్చుకోకపోతే ఈ విజ్ఞానాధారిత ప్రపంచంలో ఉపాధి అవకాశాలను కోల్పోతారు.
విద్యావిప్లవం రావాలి...
భారత్‌ గణతంత్ర రాజ్యంగా ఏర్పడి 70 ఏళ్లయినా మన విద్యావిధానంలో కాలానుగుణమైన మార్పులు రాలేదని చెప్పాలి. మన పాఠశాలలకు స్వయంప్రతిపత్తి కల్పించడం ఎంతైనా అవసరం. 1991నాటి ఆర్థిక సంస్కరణలు పరిశ్రమలకు ఇచ్చిన స్వేచ్ఛను పాఠశాలలకు ఇవ్వలేదు. అవి ఇప్పటికీ లైసెన్సుల రాజ్యంలోనే మగ్గుతున్నాయి. అయినప్పటికీ భారత్‌ విజ్ఞానాధారిత సమాజంగా పురోగమించడంలో నాణ్యమైన ప్రైవేటు విద్యాసంస్థలు ప్రశంసనీయ పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. ఈ సంస్థల పూర్వ విద్యార్థులు వ్యాపార, పారిశ్రామిక రంగాల్లో, సివిల్‌ సర్వీసుల్లో ఉన్నత స్థానాలకు ఎదిగారు. భారత్‌ను సాఫ్ట్‌వేర్‌ సామ్రాట్టుగా మలచడంలో వీరు గణనీయ పాత్ర పోషించారు.
ఉత్తమ బోధనను అందిస్తేనే...