దేశానికి పరాయిపాలన పీడ విరగడయ్యాక తన తదుపరి పోరాటం అవినీతిపైనే అనేవారు మహాత్మాగాంధీ. అనంతర కాలాన- స్వతంత్ర భారతంలో అవినీతి లేనిదెక్కడని ప్రశ్నించి యావత్‌ ప్రపంచాన్నీ విస్మయపరచిన ఘనత ఇందిరాగాంధీది. తరవాతి కథ, నడుస్తున్న చరిత్ర అందరికీ తెలిసినవే. అవినీతి అంతానికి పంతం పట్టినట్లు అందరూ చెబుతున్నా వాస్తవంలో ఎవరూ ఏమీ చేయలేకపోతున్నారని ఆమధ్య సర్వోన్నత న్యాయస్థానమే విచారం వెలిబుచ్చింది. చూస్తూ ఊరుకుంటే మేస్తూ పోయిన చందంగా లంచాలు, ఆమ్యామ్యాల పద్దు ఎలా ఏ మేర విస్తరిస్తున్నదో లెక్కలు విశదీకరిస్తున్నాయి. కొన్నేళ్ల క్రితం లూథియానా, దిల్లీ, అహ్మదాబాద్‌, ఇండోర్‌, ముంబయి, కోల్‌కతా, విజయవాడ, బెంగళూరు, చెన్నైలలో ట్రక్కు డ్రైవర్లు ఎంతమంది మామూళ్లు చెల్లిస్తున్నారో కూపీ లాగేందుకు విస్తృత అధ్యయనం చేపట్టారు. అప్పట్లో రాబట్టిన సమాచారం ప్రకారం, రోడ్డెక్కిన ట్రక్కులు గమ్యం చేరేలోగా వివిధ సర్కారీ విభాగాల సిబ్బందికి ముట్టజెబుతున్న మామూళ్ల మొత్తం ఏడాదికి దాదాపు రూ.22 వేలకోట్లు. తాజాగా అందులో ‘విశేష వృద్ధి’ నమోదైంది. ఆ బాగోతమేమిటో మీరే పరికించండి...
ఏటా రమారమి రూ.48 వేలకోట్లు...
'సేవ్‌లైఫ్‌ ఫౌండేషన్‌'’ అనే స్వచ్ఛంద సంస్థ దేశంలోని పది ప్రధాన రవాణా జోన్లలో వివరాలు సేకరించి క్రోడీకరించగా, కేంద్ర రోడ్డు రవాణా శాఖ సహాయమంత్రి వీకే సింగ్‌ చేతుల మీదుగా విడుదలైన నివేదిక వెల్లడించిన ముఖ్యాంశమేమిటో తెలుసా? ట్రాఫిక్‌, హైవే పోలీసులు, రవాణా సిబ్బంది, పన్ను విభాగాలవారికి ట్రక్కు డ్రైవర్లు, యజమానులు సమర్పించుకుంటున్న లంచాల రాశి ఇప్పుడు ఏటా రమారమి రూ.48 వేలకోట్లకు చేరింది. గువాహటీలో 97.5 శాతం, చెన్నైలో 89 శాతం, దిల్లీలో 84.4 శాతం దాకా సర్వేలో పాల్గొన్న డ్రైవర్లు తాము లంచాలు ముట్టజెప్పామని అంగీకరించారు. ఆర్టీఓ అధికారుల అవినీతికి సంబంధించి బెంగళూరు దేశంలోనే ముందున్నదని ఆ అధ్యయనం నిగ్గుతేల్చింది. డ్రైవింగ్‌ లైసెన్సుల పునరుద్ధరణ కోసం ముంబయిలో 93 శాతం దాకా ముడుపులు ఇవ్వక తప్పలేదని వాపోయినవారే. ఒక్కముక్కలో- ఇది, తరతమ భేదాలతో దేశమంతటా ముక్కుపుటాలు అదరగొడుతున్న గబ్బు బాగోతాలకు మచ్చతునక!
బస్తీ మే సవాల్‌’ అంటున్న దిల్లీ..
వాయుకాలుష్యంలోనే కాదు, అవినీతి కశ్మలం పరంగానూ దేశ రాజధాని దిల్లీ మహానగరం ‘బస్తీ మే సవాల్‌’ అంటున్న రీతిగా అలవిమాలిన అప్రతిష్ఠ మూటకట్టుకుంటోంది. దిల్లీలో 84 శాతం డ్రైవర్లు తాము ట్రాఫిక్‌, హైవే పోలీసుల చేతులు తడిపినట్లు అంగీకరించారు. దిల్లీ- దేశరాజధాని ప్రాంత ట్రక్కర్లలో 78 శాతం తమ డ్రైవింగ్‌ లైసెన్స్‌ పునరుద్ధరణకు మామూళ్లు ఇచ్చినట్లు ఒప్పుకొన్నారు. మిగతా ప్రాంతాలతో పోలిస్తే లైసెన్స్‌ రెన్యువల్‌కు దిల్లీలో ముక్కుపిండి వసూలు చేస్తున్న సగటు లంచం రూ.2,025 దేశంలోనే అత్యధికమట!
రెండింతలకు పైబడిన లంచం...
దేశంలో జీఎస్‌టీ (వస్తుసేవల సుంకం) శకానికి ముందు చెక్‌పోస్టులు ఎడాపెడా లంచాలు వసూలుచేసే కేంద్రాలుగా పరువు మాయడం బహిరంగ రహస్యం. అవినీతి వాటావరణాన్ని తుడిచిపెట్టేదన్న ప్రచార సంరంభం నడుమ జీఎస్‌టీ వచ్చాక- సేల్స్‌టాక్స్‌ చెక్‌పోస్టులకు నూకలు చెల్లిపోయాయి. ఆర్టీఓ చెక్‌పోస్టులు భద్రంగానే ఉన్నాయి. ఇదివరకటికన్నా అంతర్రాష్ట్ర సరఫరాకు వ్యవధి గణనీయంగా తగ్గిన మాట వాస్తవం. లంచాలమోత మాత్రం రెండింతలకు పైబడిందని సరికొత్త అధ్యయనం స్పష్టీకరిస్తోంది. సగటున ఏదైనా ట్రక్కు ఒకసారి సరకు రవాణా చేసి వచ్చేలోగా చచ్చినట్లు ఇచ్చుకోవాల్సిన కనీస మొత్తం రూ.1,257 అన్నది సరికొత్త అంచనా. ఇటువంటి చిన్న మొత్తాలెన్నో కలిసి దేశవ్యాప్తంగా వార్షిక జీఎస్‌టీ రాబడిలో ఇంచుమించుగా సగం వరకు లెక్కతేలుతున్నదంటే- రహదారులపై దోపిడి తీవ్రత ఎంతటిదో వేరే చెప్పాలా?