చెక్క దువ్వెనలతో ప్లాస్టిక్ భూతంపై యుద్ధం

మధ్యప్రదేశ్​లోని ఉజ్జయిన్​కి చెందిన ఛగన్​లాల్ తనదైన కళతో ప్లాస్టిక్​ భూతంపై యుద్ధం చేస్తున్నాడు. ప్లాస్టిక్​తో తయారు చేసిన దువ్వెనలకు దీటుగా కళాత్మకమైన చెక్క దువ్వెనలను తయారు చేసి పర్యావరణాన్ని కాపాడుతున్నాడు. యావత్​ ప్రపంచం ప్లాస్టిక్​కు బానిసగా మారినా... తనకు పెద్దగా లాభాలు రాకపోయినా ప్రకృతి ఉత్పత్తిని మాత్రం ఆయన ఆపలేదు.

'అప్పట్లో కలప దువ్వెనలతో చిక్కులు తీసి, సౌమ్యంగా దువ్వుతూ ఉంటే ఆహా ఆ సౌఖ్యమే వేరు. ఈ ప్లాస్టిక్​ దువ్వెనల్లో ఏముందీ.. తల్లో పెట్టగానే ఇంత జట్టు ఊడిపోతోంది..' అని అప్పుడప్పుడు అరుగుపై కూర్చొని నిట్టూరుస్తూంటారు అమ్మమ్మలు, తాతమ్మల వయసువారు. వారి మాటలు అక్షరాల నిజమంటాడు మధ్యప్రదేశ్​ ఉజ్జయిన్​కి చెందిన ఛగన్​లాల్. అందుకే కలప దువ్వెనలు తయారు చేసి ఇటు కేశాల ఆరోగ్యాన్ని, అటు పర్యావరణాన్ని కాపాడుతున్నాడు.

దశాబ్దాల క్రితం ఉజ్జయిన్​లోని 'కంగి మొహల్లా'... చెక్కతో చేసే దువ్వెనల హస్తకళకు నెలవు. కానీ ఇప్పుడు ఛగన్​లాల్​ మాత్రమే ఆ వృత్తిని కొనసాగిస్తున్నాడు. యావత్​ ప్రపంచం ప్లాస్టిక్​కు బానిసగా మారినా... తనకు పెద్దగా లాభాలు రాకపోయినా ప్రకృతి ఉత్పత్తిని మాత్రం ఆపలేదు ఆయన. వణుకుతున్న చేతులతోనూ దువ్వెనలు తయారు చేస్తూ ఇప్పటికీ ప్లాస్టిక్ మహమ్మారి​పై బాణం విసురుతున్నాడు.

రోజ్​ వుడ్​తో ఈ దువ్వెనలు తయారు చేస్తాడు. వీటిని స్థానికులు శీషం చెక్క అంటారు. రాజస్థాన్​లోని రుడాలి కళ, ఝార్ఖండ్​లోని రోడ్నా, ఇత్తర్వాల్లా వంటి హస్తకళా దువ్వెనలు పూర్తిగా కనుమరుగువుతున్న వేళ ఛగన్​లాల్​ ఇంకా తన కళను బతికించుకుంటూ... పర్యావరణాన్ని కాపాడుతున్నాడు.

"ఇవి ప్లాస్టిక్​ దువ్వెనల కన్నా చాలా మంచివి. ప్లాస్టిక్​ దువ్వెనలు పర్యావరణానికి హాని చేస్తాయి.. అంతే కాదు జుట్టుకు కూడా చేటు కలిగిస్తాయి. కానీ ఈ కలప దువ్వెన చుండ్రు, జుట్టు రాలడాన్ని తగ్గిస్తుంది. తలకు మంచి రక్తప్రసరణను కలిగిస్తుంది."

-ఛగన్​లాల్

ఏడు దశాబ్దాలుగా ఈ దువ్వెనలను తయారు చేస్తున్నాడు ఛగన్​లాల్​. పాత కలప దువ్వెనలు ఈ ఆధునిక జీవితానికి సరిపోవు అనుకుంటే పొరపాటే... ప్లాస్టిక్​ దువ్వెనల్లోనూ లభించని సరికొత్త డిజైన్లు ఛగన్​లాల్​ దువ్వెనల్లో కనిపిస్తాయి. చేపలు, పక్షుల ఆకారాల్లో అందమైన దువ్వెనలు తయారు చేసి ఆకట్టుకుంటున్నాడు ఛగన్​లాల్​.

వీటి ధర 50 నుంచి 150 మధ్య ఉంటుంది. అనారోగ్యాన్ని బోలెడంత ఖర్చు పెట్టి ప్లాస్టిక్​ రూపంలో కొనుక్కునే బదులు ఆరోగ్యవంతమైన, పర్యావరణహితమైన ఈ దువ్వెనలను వంద రూపాయలు పెట్టి కొనడం మేలంటున్నారు పర్యావరణవేత్తలు.

'కలప దువ్వెనలు వాడితే జుట్టు ఒత్తుగా వస్తుంది. ఈ చెక్క దువ్వెనలను తయారు చేశాక నా తలపై స్వయంగా పరీక్షిస్తాను. ఈ సరుకు అమ్ముడుపోతే పొట్టకూటికి సరిపోయే డబ్బులొస్తాయి. చెన్నై, ముంబయి, దిల్లీలలో ఈ దువ్వెనలను ప్రదర్శించాను. విదేశాల్లోనూ వీటిని విక్రయించాను."
-ఛగన్​లాల్​

కాంగ్రెస్​ అధినేత్రి సోనియా గాంధీ, మధ్యప్రదేశ్​ ముఖ్యమంత్రి కమల్​నాథ్​ల​ చేతుల మీదుగా సత్కారాలు పొందాడు ఛగన్​లాల్​. దశాబ్దాలుగా తన వ్యాపారం ఎలా సాగినా.. కళను మాత్రం వదులుకోలేదు​. సమాజాన్ని పట్టి పీడిస్తోన్న ప్లాస్టిక్ భూతాన్ని తరిమికొట్టమని ప్రజలకు సందేశాన్నిస్తున్నాడు.

ఇదీ చూడండి:'దిల్లీ ఎన్నికల్లో భాజపా ప్రధాన ప్రచారకర్తగా మోదీ'